(13 – 19 Mart Haftası)
PAZARTESİ
*Meksika’nın Guanajuato ve Querétaro eyaletleri ortasındaki bir karayolu üzerindeki bir gece kulübüne düzenlenen silahlı taarruzda 10 kişi öldü, 10 kişi yaralandı.
*Meksikalı sinema imalcisi Guillermo del Toro’nun “Pinokyo” isimli sineması, 95. Akademi Ödülleri’nde en güzel animasyon sineması Oscar’ını kazandı.
Guillermo del Toro “Pinokyo” *Brezilya’nın Amazon eyaletinin başşehri Manaus’ta şiddetli yağışların yol açtığı heyelan sonucu 4’ü çocuk 8 kişi hayatını kaybetti.
*Peru’nun kuzey kısmını etkileyen ve apansız ortaya çıkıp kısa müddet sonra geçip giden Yaku Kasırgası; 50’yi aşkın kişinin vefatına, binlerce yaralıya neden olurken, 500’den fazla kasabayı da olumsuz etkiledi.
*Arjantin hükümeti, IMF’in teknik takımıyla mali ve rezerv biriktirme maksatları doğrultusunda 5 milyar 300 milyon dolarlık yeni bir ödeme planı imzaladı.
*Nikaragua Dışişleri Bakanı Denis Moncada ile Rusya Dışişleri bakanı Sergei Lavrov, ikili alakalara ait yeni siyasetler geliştirmek üzere bir görüşme gerçekleştirdi.
*Nikaragua, Vatikan ile diplomatik ilgilerini askıya almayı planladığını açıkladı.
*Hollanda, yolsuzluktan karar giymiş olan Şili’li Belediye eski Lideri Karen Rojo’nun iadesine onay verdi.
Ángel Oyola García *Ekvador Cumhuriyeti vatandaşı tenor ve lirik müzikçi Ángel Oyola García, 85 yaşında hayatını kaybetti.
SALI
*Meksika’nın Jalisco eyaleti Yönetim Sekreteri Maliye İç Kontrol Yöneticisi Alfredo Velasco Lares, resmi plakalı aracının içinde, kimliği belirlenemeyen şahıslarca vurularak öldürüldü.
*Kolombiya’nın Aracua kentindeki San Jorge askeri kantonuna patlayıcı kullanılarak bir hücum gerçekleştirildi. Taarruzda, bir asker ağır yaralandı.
*Brezilya Etraf Bakanı Marina Silva, gösterdiği sıtma semptomları nedeniyle hastaneye kaldırıldı.
*Bolivya Sıhhat eski Bakanı Sonia Polo, Anayasa’ya muhalif formda vazife ve kararları ihlal etmekten ötürü sekiz yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
*Şili, bir kümes hayvanında tespit edilen grip olayı nedeniyle, meçhul müddetliğine kümes hayvanı ihracatını askıya aldı.
ÇARŞAMBA
*Arjantin ve Ekvador Cumhuriyeti, bir yolsuzluk davasından karar giyen ve Arjantin’e sığınma hakkı kazanan Ulaştırma ve Bayındırlık eski Bakanı María de los Ángeles Duarte nedeniyle iki ülke ortasında kriz yaşandı ve her iki ülke de birbirlerinin büyükelçilerini hudut dışı etti.
*Arjantin Devlet Lideri Alberto Fernández, akut bel ağrısı (bel fıtığı) nedeniyle, tedavi için başşehir Buenos Aires’te hastaneye kaldırıldı.
Yaku Kasırgası-Peru *Peru’nun kuzey kısmını etkileyen ve Pazartesi günü ansızın ortaya çıkıp kısa mühlet sonra geçip giden Yaku Kasırgası; 50’yi aşkın kişinin vefatına, binlerce yaralıya neden olurken, 500’den fazla kasabayı da olumsuz etkilemişti. Hükümet, yaraları sarmak ismine, başşehir Lima ve Callao’da eğitim-öğretime süresiz orta verdi.
*Honduras Devlet Lideri Xiomara Castro, Çin ile alakaların geliştirilmesi için kelam konusu ülke ile yakın temasa geçeceğini açıkladı.
*Meksika’nın Tamaulipas eyaletinin 1999-2004 ortasında valiliğini yapan Tómas Yarrington, ABD’de, rüşvet almak ve hileli satış gerçekleştirmek hatalarından dokuz yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
*Bolivya ve Kolombiya, koka yaprağı kullanımını yasaklayan narkotik ilaçlar listesinden çıkarılması konusunda ortak çalışma kararı aldı.
*Grenada Başbakanı Dickon Mitchell’in resmi aracıyla bir motorlu araç çarpıştı. Mitchell, kazayı hafif yaralarla atlattı.
PERŞEMBE
*Kolombiya’da Cundinamarca ve Sutatausa’daki madenlerde meydana gelen patlamalar sonucu, şu ana dek 21 madenci hayatını kaybetti.
*El Salvador Yasama Meclisi, organize kabahatlerle uğraş gerekçesiyle ülkede 27 Mart 2022’den bu yana uygulanmakta olan OHAL’in 17 Nisan’a dek sürmesini onayladı.
*Ekvador Cumhuriyeti’nde, Confederación de Nacionalidades Indígenas del Ecuador (CONAIE) – [Ekvador Yerli Uluslar Konfederasyonu] Lideri Leonidas Iza, Güç ve Madenler Bakanı Fernando Santos’u, petrol şirketleri lehine yaptığı konuşma nedeniyle “sömürgeci bir ırkçı” olarak eleştirdi.
*Meksika Devlet Lideri Andrés Manuel López Obrador, ABD’deki bankaların iflasının Meksika’yı da etkileyeceğini ancak bunun için gereken tedbirlerin alınmaya başladığını söyledi.
*Brezilya Devlet Lideri Luiz Lula da Silva, ülkeyi ziyaret eden Paraguay Devlet Lideri Mario Abdo Benítez’le bir arada, Latin Amerika’yı yine düzenleme ve refaha ulaştırmada ortak çalışmalar yapacaklarını açıkladı.
Brezilya Devlet Lideri Luiz Lula da Silva *Arjantin’de insan ve hayvan kullanımı-tüketimi için üretilen transgenetik HB4 buğday, Endonezya tarafından onaylandı. Transgenetik HB4 buğday, dünyada Arjantin’in yanı sıra Brezilya’da da üretiliyor.
*Arjantinli gazeteci, müellif ve tiyatro oyuncusu Enrique Jorge Symns, 78 yaşında hayatını kaybetti. Symns, Arjantin ve Latin Amerika rock kümeleri ve bestekarları hakkında günlükler, biyografiler ve romanlar yayınlamıştı. Ayrıyeten Symns “Gonzo Gazeteciliği”nin savunucularından biriydi. Gonzo Gazeteciliği; objeye (habere) direkt bir yaklaşım sergileyen, onu etkileme noktasına ulaşan ve gazeteciyi bir aktör olarak öykünün değerli bir modülü haline getiren habercilik şeklidir.
CUMA
*Kolombiya hükümeti ile Ejército de Liberación Nacional (ELN) – [Ulusal Kurtuluş Ordusu] ortasında Venezuela’nın başşehri Caracas’ta 22 Ocak’ta fevkalâde bir toplantı gerçekleşmişti. Toplantının akabinde hükümet ve ELN ortak bir bildiriyle, 13 Şubat’ta Meksika’da tekrar bir ortaya gelerek, ateşkesin kuralları üzerine masaya oturacaklarını açıklamıştı. 13 Şubat’ta başlayan görüşmeler 11 Mart’ta tamamlandı. Kolombiya Devlet Lideri Gustavo Petro, ELN’yi “silahlı isyancı örgüt” olarak tanıyan bir kararı imzaladı ve görüşmelerin “silahlı çatışmaya tahlil bulmayı amaçladığını” açıkladı. Bu muahedenin ismi da “Meksika Anlaşması” olarak belirlendi. Artık bu muahede, resmi onay için 21 Mart’ta Kolombiya Senatosu’na sunulacak.
Kolombiya hükümeti ile Ejército de Liberación Nacional (ELN) – [Ulusal Kurtuluş Ordusu] ortasında Meksika muahedesi imzalandı. *Kolombiya Dışişleri Bakanı Álvaro Leyva’nın, Brüksel’de yaptığı bir konuşmada, yerli halkların maruz kaldığı ayrımcılık karşısında “ben olsam ülkeyi yakardım” demesi üzerine, ülkesindeki sağ kesim tarafından tenkit yağmuruna tutuldu.
*Guatemala’da, Movimiento Liberación de Popular (MLP) – [Halkların Kurtuluşu Hareketi], 25 Haziran 2023 seçimlerinde Devlet Lideri adaylarının Maya kökenli Thelma Cabrera olduğunu 3 Ocak’ta açıklamıştı. 3 Şubat’ta ise, Guatemala Yüksek Seçim Mahkemesi, münasebetini açıklamadan, Cabrera’nın adaylığının düşürüldüğünü bildirdi. MLP, bu kararı “alçakça bir savaş eylemi” olarak kınadı. O günden bu yana, ülkede Cabrera lehine protestolar devam ediyor. Bugün de protestocular, başşehir Ciudad de Guatemala’da bir ortaya gelip, Yüksek Seçim Mahkemesi üyelerinin istifasını talep etti.
*Arjantin, gelecek Pazartesi günü başlayıp Perşembe gününe dek devam edecek olan ve dünya aktivistlerinin global ölçekteki en büyük toplantısı niteliğindeki III. Dünya İnsan Hakları Forumu’na konut sahipliği yapacak. 90’dan fazla ülkeden binlerce kişinin katılacağı Forum’un açılışını ise, Devlet Lideri Alberto Fernández yapacak. Kelam konusu Forum’un üst bahis başlığı “Hafıza, Hakikat ve Adalet” olarak belirlendi.
*Bolivya Devlet Lideri Luis Arce, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’le yaptığı telekonferans görüşmesinin akabinde, iki ülke ortasında işbirliğinin daha da genişleyeceğini açıkladı.
*Kosta Rika Merkez Bankası İdare Konseyi, Para Siyaseti Faizi düzeyini 50 baz puan indirerek yıllık yüzde 8,50 olarak belirledi.
*Meksikalı Lázaro Cárdenas Batel, Comunidad de Estados Latinoamericanos y Caribeños (CELAC) – [Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu] Teknik Sekreterliği’ne atandı. CELAC, kıtada iktisadın toparlanması ve entegrasyonda ilerleme sağlamak emeliyle 23 Şubat 2010’da kurulan ve 33 üye ülkeye sahip bir tertiptir.
*Meksikalı roman muharriri Eugenio Aguirre, 78 yaşında hayatını kaybetti.
Eugenio Aguirre *Meksikalı gazeteci ve muharrir Carlos Payán Velver, 94 yaşında hayatını kaybetti. Velver, Meksika Komünist Partisi’nin “El Machete” ve Sosyalist Emekçi Hareketi Araştırmaları Merkezi’nin “Memoria” isimli yayIn organlarında da etkin olarak yer almıştı.
CUMARTESİ
*Peru’da, Pazartesi günü kuzey bölümünü etkileyen ve apansız ortaya çıkıp kısa müddet sonra geçip giden Yaku Kasırgası; 50’yi aşkın kişinin vefatına, binlerce yaralıya neden olurken, 500’den fazla kasabayı da olumsuz etkilemişti. Bugün, Devlet Lideri Dina Boluarte, yaraları sarmak için, ülke çapında bir Haçlı Seferi başlattığını açıkladı.
*Peru’nun Vizcátan del Ene eyaletinde, silahlı kuvvetler ile Aydınlık Yol örgütü ortasında çıkan çatışmada dört Aydınlık Yol üyesi ve iki asker öldü.
*Kolombiya Narkotik Şube vazifelileri, Antioquia eyaletinde muz kutularına gizlenmiş halde 1.618 Kilo kokain ele geçirdi.
*Meksika’da 7 Mart tarihinde kaybolan altı bayan, bugün GuanaJuato eyaletinde bir meskende yakılarak öldürülmüş halde bulundu.
*Brezilya’nın São Paolo eyaletinde bir helikopter-taksi düştü. Düşen araçtaki dört kişi hayatını kaybetti.
*Arjantin Devlet Lideri Alberto Fernández ve Uruguay Devlet Lideri Luis Lacalle Pou, ikili alakaları geliştirmek için Nisan ayında bir ortaya gelme kararı aldı.
*Ekvador Cumhuriyeti’nin Guayas eyaletine bağlı Balao kentinde meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki zelzele nedeniyle 20 kişi öldü, 400 kişi de yaralandı.
Ekvador’da 6,8 büyüklüğünde zelzele *Brezilya’da bir küme bilim insanı, Brezilya Amazon Yağmur Ormanları’nda örümcekleri öldüren ve daha evvel bilinmeyen bir asalak mantar tipi keşfettiler.
*Şili hükümeti, kuş gribini önlemek ismine 40 bin kümes hayvanını yok etme kararı aldı.
*Şilili müellif ve edebiyat eleştirmeni Jorge Edwards Valdés, 91 yaşında hayatını kaybetti. Valdés, Ulusal Edebiyat Ödülü’nün yanı sıra Cervantes Mükafatı sahibiydi.
PAZAR
*Peru’da Devlet eski Lideri Pedro Castillo’nun 7 Aralık 2022’de darbe ile iktidardan düşürülmesi sonrasında başlayan protesto şovlarında bugün, binlerce Castillo yandaşı, başşehir Lima’da bir şov düzenledi. Ulusal Polis’in sert müdahalesiyle karşılaşan protestocular direnmeye devam ediyor. 7 Aralık’tan bu yana, protestolarda 66 kişi ölürken, 2000’e yakın kişi de yaralandı.
*Brezilya Çalışma ve İstihdam Bakanlığı, Goiás ve Minas Gerais eyaletlerindeki şekerkamışı plantasyonlarında kölelik şartlarında çalıştırılan 212 personelin kurtarıldığını açıkladı.
*Kolombiya güvenlik güçleri, Meksika’nın dördüncü büyük Karteli olan Clan del Golfo’nun “El Ratón” takma isimli üyesi Luis Fernando Sánchez Aguas’ı suçüstü yakaladıklarını açıkladı.
Luis Fernando Sánchez Aguas *İngiltere’nin sömürge ülkesi Turks ve Caicos Adaları Başbakanı Charles Washington Misick “ülkemizin çağdaş ve faal bir anayasaya muhtaçlığı var” açıklamasıyla bir arada, yeni anayasa için hazırlıklara başlayacaklarını ilan etti.
*Arjantin’de yıllık enflasyon yüzde 102,5 olarak açıklandı.
*Uruguay, 2030 Dünya Kupası’na konut sahipliği yapmaya aday olduğunu açıkladı. Şayet bu gerçekleşirse, birinci Dünya Kupası 1930 yılında Uruguay’da olmuştu. Böylelikle tam 100 yıl sonra şampiyona tekrar Uruguay’da yapılmış olacak.
*UNICEF’in açıkladığı bilgiye nazaran, Latin Amerika ve Karayipler’in toplam nüfusunun (656.005.000 kişi) yüzde 14’ü (91.840.700 kişi) yerli halklardan oluşuyor.