Rodos İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Lideri Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, Yunanistan’ın Rodos Adası’nda, Yunan makamlarının Müslüman Türk vakıflarına atadığı Hristiyan yetkililerin, vakıf mallarını korumak yerine 1970’te çıkarılan ve ‘Katalipsis‘ olarak bilinen kanuna dayanarak sattığını söyledi.
Yaklaşık 140 bin nüfuslu Rodos, Lozan Antlaşması’nın imzalandığı tarihte İtalyan idaresinde olduğu için, azınlık statüsü alamayan 4 bin civarındaki Rodos Türkü din, ibadet ve ana lisanda eğitim üzere pek çok anayasal haktan da yoksun durumda.
Rodos İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Lideri Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı ve Gümülcine Seçilmiş Müftülüğünce 2020’de Rodos’a din vazifelisi olarak atanan, ilahiyatçı-vaiz Abdurrahim Kuru, Rodos Türklerinin din, ibadet özgürlükleri ve vakıflar konusundaki ıstıraplarını AA muhabirine kıymetlendirdi.
Prof. Dr. Kaymakçı, Yunanistan’ın 1970’te çıkarılan “Katalipsis” olarak bilinen “10 yıl içinde tapu dairesine bildirilmeyen taşınmaz mal ve mülkler hazineye intikal eder” halinde kanun çıkardığını belirterek, “Bu karar münasebet gösterilerek adalarda Türklere ilişkin vakıf malları gasbediliyor ve vakıflar sorunu bugüne kadar çözülememiş bir sorun olarak devam ediyor. Hukuksal olarak vakıf mallarının satılması yasak olmasına rağmen birçok vakıf malı Yunan makamlarınca atanan vakıf idarecileri tarafından bağışlanmış ya da bedellerinden daha düşük fiyata satılmıştı. Soydaşlarımızın da vakıf mallarının satılması konusunda açılan ihalelere katılmaları yasaklanmıştı.” dedi.
“‘MÜSLÜMAN YUNAN’ OLARAK TANIMLANAN RODOS TÜRKLERİNİN MÜSLÜMANLIKLARINI DA ÖĞRENMELERİ YASAK”
Rodos Türklerinin, başta Yunan anayasası olmak üzere milletlerarası antlaşma ve mukavelelerle garanti altına alınmış birçok hakkı olduğunu aktaran Kaymakçı, Ada’daki Türklerin esas problemlerini “vatandaşlık, Türkçe öğrenme, dini ibadet haklarının gasbı, nefret ve baskı ortamı, Osmanlı Türklerinden kalan kültürel mirasın yok edilmesi ve vakıflar meselesi” olarak özetledi.
Kaymakçı, Yunanistan’ın bu sıkıntıları çağdaş bir devlet üzere çözmek yerine, On İki Ada Türklerini kültürel açıdan asimile edebilmek için çeşitli teknikler uyguladığını kaydederek, şunları lisana getirdi:
“Rodos ve İstanköy’de çift dillilik temelinde Türkçe tahsil veren okullar 1972 yılından itibaren kapatıldı. Yunan devlet okullarına giden soydaşlarımız, Ortodoks din derslerinden muaf tutulmalarına rağmen, İslam dini eğitimi haklarını da kullanamıyor. Yunan hükümetleri, Rodos ve İstanköy’de yaşayan Türkleri de ‘Türk’ kimlikleri ile değil, ‘Müslüman’ olarak kabul ediyor. Bununla ortaya çıkan ikilem şu, ‘Müslüman Yunan’ olarak tanımlanan Rodos Türklerinin Müslümanlıklarını da öğrenmeleri yasak.”
Yunanistan’ın On İki Ada Türklerinin başka Türk soydaşlarıyla bağını koparmaya ve Türklere ilişkin mimari yapıtların yok edilmesine yönelik faaliyetlerinin olduğunu aktaran Kaymakçı, “Yunan hükümetleri, Vakıf Dairesine daima masraflar yaptırarak elindeki toprakları ve malları sattırmakta ve Vakıf Dairesi güçsüzleştirilmektedir. Yunan hükümetleri bu uygulamayı bazen kendilerine verilen emanete ihanet eden bireyleri vakıf idare konseylerine atama yaparak gerçekleştiriyor. Yunan hükümetlerinin adalardaki Türk İslam vakıflarını yavaş yavaş kamulaştırması yahut vakıf mallarını sattırmaya çalışması, adalardaki Türklerin yer kimliklerine direkt bağlı olan aidiyet hislerine da büyük ziyan veriyor.” tabirini kullandı.
“ADADAKİ MÜSLÜMAN TÜRKLERİN DİNİ TEMSİLE MUHTAÇLIKLARI VAR”
Kaymakçı, vakıf mallarıyla ilgili problemlerin dini hayat ve kültürel kimliğe dair önemli meselelere yol açtığını belirterek, “Vakıf mallarıyla ilgili meseleler Rodos Türklerinin eğitim ve ibadet özgürlüğüne de pürüz olacak cinsten sonuçlar ortaya çıkarıyor. Adalardaki Müslüman Türklerin eğitim, din ve ibadet özgürlüğünü yaşayabilmeleri, vakfa ilişkin malların korunmasına bağlı. Vakıflar meselesinin çözülmesi hem adalardaki Türklerin kısıtlanmış durumdaki sivil ve toplumsal özgürlüğünü sağlayacak hem de Türk kimliğinin korunması, yer ve yurt aidiyetlerinin de güçlenmesine katkı sağlayacak.” diye konuştu.
Adalardaki Müslüman Türklerin, dini manada temsil edilmediğini, Yunan asıllı yurttaşlarla ortalarında fırsat eşitliği bulunmadığını tabir eden Kaymakçı, şunları lisana getirdi:
“VAKIF MALLARININ ÖLÇÜSÜ, GELİR-GİDERİ ÜZERE KONULARI KİMSE BİLMİYOR”
Abdurrahim Kuru ise Yunan Adaları’ndaki temel sorunun Müslüman Türklerin “azınlık statüsüne” sahip olmamalarından kaynaklandığını belirterek, “Rodos Adası Türkleri yasal olarak azınlık statüsünde değil. Lisan, din, ırk ayrımı olmaksızın olağan Yunan vatandaşı statüsündeler. 1520’de Yasal Sultan Süleyman tarafından fethedilen Rodos, 1912 Balkan Savaşı sırasında İtalya’nın egemenliğine girdi, 1943’te Ada’ya Almanya hakim oldu. İki yıl ortadan sonra 1945’te İngiltere’nin egemenliği altına alındı ve 1947’de Yunanistan’a bırakıldı.” dedi.
Rodos’taki 14 mescitten bugün yalnızca birinin ibadete açık olduğunu aktaran Kuru, şunları kaydetti:
Rodos’taki Türk vakıflarına, Yunan makamlarınca “liyakatsiz” bireylerin atandığını ve bu kurumların şeffaf yönetim edilmediğini anlatan Kuru, “Rodos Vakıflar Yönetimi Lideri ilkokul mezunu biri. 5 kişilik vakıf heyetinin Genel Sekreteri Yunan bir bayan. Aslında vakfı yönetim eden o. Vakıf mallarının ölçüsü, gelir-gideri üzere konuları kimse bilmiyor. Kimseye de hesap ve net bilgi verilmiyor. Soydaşlarımızın sözlerine nazaran geçersiz evrak ve (Rodoslu Müslüman Türk) yalancı şahitlerle birtakım vakıf mallarının satıldığı tarafında.” tabirini kullandı.
Kuru ayrıyeten Türkler ve Yunanlar ortasındaki evliliklerin her geçen gün arttığını kaydederek, “Türk ve Yunan evlilikleri de her geçen gün artıyor. Değişik olan ise bir Müslüman Türk bir Hristiyan ile evlenecek olursa “medeni nikah” kıyılıyor ve Müslüman Türk’e evliliklerinden doğacak çocuklar vaftiz edilecek diye mukavele imzalatılıyor.” dedi.