İBB’nin hazırladığı gıda fiyatları krizi raporuna göre son 6 ayda sofraların en temel ürünlerine market raflarında alarm takıldı, meyve ve sebzeler taneyle satılmaya başlandı, gıda enflasyonu her ay daha da artarak tarihi zirvesine ulaştı. Aldığı gıda miktarını azaltanların ve akşam pazarlarında “çıktı” ürünleri almaya gelenlerin sayısı arttı.
İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA) “Gıda Fiyatları Krizi Neden Şimdi, Neden Yine?” başlıklı çarpıcı bir rapor hazırladı.
Raporda, son 15 yılda gıda fiyatlarında görülen üçüncü krizle karşı karşıya olunduğuna dikkat çekilerek Covid-19 pandemisiyle başlayan hızlı gıda fiyatı artışlarının Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle tarihi zirvesine ulaştığı vurgulandı.
TEMEL GIDA ÜRÜNLERİNE ALARM TAKILDI
Son 6 ayda yüksek bir hızla sofraların en temel ürünlerine market raflarında alarm takıldığı, meyve ve sebzelerin taneyle satıldığı, gıda enflasyonunun her ay daha da artarak tarihi zirvesine ulaştığı bir noktaya gelindiği belirtildi.
Gıda enflasyonunun, gübre-mazot gibi girdi maliyetlerinin rekor kırdığı ifade edilerek “Belki de bütün gıda tartışmalarında en görünmez kesim olan üreticilerin maliyetleri genel enflasyonun çok üzerinde seyretti. Açıkça vurgulamak gerekirse, Türkiye bugün gıda fiyatlarında patlak veren bir yapısal krizin içinden yeniden geçiyor” denildi.
3,5 YIL ÖNCE DE BENZER SÜREÇ YAŞANDI
Raporda sadece 3.5 yıl önce, benzer bir süreç yaşandığında pek çok uzman kalıcı ve yapısal çözümlerin hayata geçmesi için çağrıda bulunmasına rağmen hal esnafının krizin sorumluları olarak gösterildiği, “tanzim satış” gibi kısa vadeli stratejilerle yaşanan krizin derinliğinin göz ardı edildiği hatırlatıldı.
İSTANBUL’DA KAÇINILMAZ SONUÇ: DERİN YOKSULLUK
İPA’nın yaptığı Nisan 2022 İstanbul Barometresi araştırmasına göre katılımcıların yüzde 65,9’unun değişen ekonomik koşullar sebebiyle gıda alışverişlerinde aldığı gıda miktarını azalttığını belirttiği aktarıldı.
O rapora göre, katılımcıların yüzde 56,8’i, alışveriş esnasında gıda ürünlerinde ilk dikkat ettiği özelliğin ürünlerin fiyatı olduğunu ifade etti. Görüşülen İstanbulluların sadece yüzde 14.8’i gıda alışverişinde ilk dikkat ettiği özelliğin ürünlerin kalitesi olduğunu belirtti.
AKŞAM PAZARININ “ÇIKTI” ÜRÜNLERİNE TALEP ARTTI
İPA tarafından yürütülen “Ekonomik Krizin Kıskacında: İstanbul’da Geçim ve Dayanışma” araştırmasında da döviz kurunun hızlı tırmanışı ile ülke çapında yaşanan ekonomik krizin İstanbul’un farklı mahallelerinde ve kentteki farklı yoksulluk profilleri açısından nasıl yaşandığına dair ilk fotoğrafı çekmişti.
Görüşülen ev kadınlarının yüzde 62’si temel gıda ürünleri dışında gıda alışverişi yapmayı kesmiş durumda. Kadınların yüzde 42’si taneyle ve gramla alışveriş yapmaya başladığını, ancak bu şekilde temel gıda ihtiyaçlarını karşılayabildiklerini belirtti.
Görüşülen pazarcıların tümü akşam pazarıyla birlikte “çıktı” diye tarif edilen ve çürümeye yüz tutmuş ürünleri en uygun fiyata, hatta çoğu zaman ücretsiz bir şekilde almaya gelenlerin sayısının son 6 ay içerisinde belirgin bir şekilde arttığını söylüyor. Görüşülen her iki ev kadınından biri akşam pazarlarında “kalan” bu ürünleri çok ucuz fiyata aldığını ifade etti.