ABD merkezli Washington Post gazetesi, Maraş merkezli zelzelelerin ‘yüzlerce yıllık birikmiş basıncın açığa çıkması’ sonucu meydana gelmiş olabileceği değerlendirmesine yer verdi. Gazetenin ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS) dataları ve uzman görüşüne dayandırdığı haberinde, Türkiye ve Suriye’de çok sayıda kişinin vefatına yol açan sarsıntıların bölge ülkeleri ve dünya genelinde hissedildiğine dikkat çekildi.
USGS’nin zelzelenin akabinde yayımladığı tahlilde, Doğu Anadolu Fayı boyunca Anadolu ve Arap levhalarının kayarak birbirine sürtündüğü, bunun da feci kaymaların tetiklediği daima artan basınca neden olduğu kaydedildi. Tahlilde, USGS’nin büyüklüğünü 7,8 olarak açıkladığı birinci sarsıntının, yanal olarak birbirine karşı hareket eden ya da doğrultu atımlı fay hareketleri tarafından tetiklendiği, zelzelelerin ‘yüzlerce yıllık birikmiş basıncın açığa çıkması’ sonucu meydana geldi belirtildi.
‘BİRİKİM 300 YIL SÜRMÜŞ OLABİLİR’
Haberde görüşlerine yer verilen sismolog ve araştırmacı Judith Hubbard, sarsıntıya yol açan basınç birikiminin 300 yıl kadar sürmüş olabileceği iddiasında bulundu. USGS’ye nazaran, bu zelzelenin akabinde Anadolu ve Arap levhaları 3 ila 3,5 metre kadar hareket etti.
USGS artçı sarsıntıların, ana zelzelenin akabinde haftalar yahut aylar boyunca arka arda meydana gelmesinin olağan olduğuna, bunların vakitle şiddet, müddet ve sıklıklarının azalma eğilimine girdiğine işaret etti.
Bu sarsıntıların eşi gibisi görülmedi!
Washington Üniversitesi Yer Bilimleri Kısmı’nda Profesör ve Kuzeybatı Pasifik Sismik Ağı Yöneticisi olan Tobin, Kahramanmaraş merkezli, 10 ili etkileyen sarsıntıların büyüklüğünü ve yapısını anlattı.
Türkiye’nin zelzeleye en yatkın ülkelerden biri olduğunu kaydeden Prof. Harold Tobin, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların gerçek manada çok büyük olduğuna işaret etti. Tobin, “Bunlar, yalnızca Türkiye’de son yıllarda yaşadığımız en büyük sarsıntı değil, dünyada da son yüzyılda ya da daha uzun müddettir meskun bölgelerde yaşanan en büyük deprem” yorumunda bulundu.
‘Şiddet öngörülünden daha büyük’
Tobin, 7,7 büyüklüğündeki birinci sarsıntının yıllardır bilinen bir yarar meydana geldiğini belirtti. “Bu bölgede zelzeleler bekleniyordu lakin sarsıntının şiddeti öngörülenden daha büyük” diyen Tobin, şunları kaydetti:
“Doğu Anadolu Fay Sınırı’nda bu kadar büyük bir sarsıntının tarihte olduğunu düşünmüyorum. Bu kadar büyük bir sarsıntı, fay sınırında çok büyük bir alana yayıldı. Natürel ki fay sınırındaki diğer bölgeleri etkileyen artçıları görürüz lakin 9 saat sonra 7,6 büyüklüğünde yaşanan sarsıntı bu sinirle ilişkili lakin büsbütün farklı bir hatta. Bu çizgi da daha evvelce biliniyordu lakin bu kadar büyük sarsıntılar bilinmiyordu. Bu ikisinin bir ortaya gelmesi ne yazık ki dehşetli bir trajedi. Birinci sarsıntı çok hasara yol açtı ve ikinci esasen hasarlı bölgeleri salladı. Bu, arama kurtarma takımları ve bölgedeki beşerler için nitekim çok sıkıntı bir durum.”
Depremlerin akabinde Anadolu levhasının 3 metre kadar kaydığına ait bilgilere de değinen Tobin, Anadolu’nun iki fay çizgisinin ortasında sıkışmış durumda olduğunu söyledi.