Herkesin doğum tarihine nazaran bir yaşı yani “kronolojik yaşı” olsa da, birebir vakitte genetik, hayat üslubu ve başka faktörlerden etkilenen bedenin fonksiyonlarının yaşlanmasına dayanan “biyolojik yaş” olarak bilinen bir yaşı da var. Çalışmalar daha evvel biyolojik yaş ne kadar yüksekse, çeşitli hastalık riski ve mevt riskinin o kadar yüksek olduğunu öne sürüyordu.
Ancak artık araştırmacılar, ruhsal sıhhatin kıymetini ortaya çıkaran dijital bir yaşlanma modeli oluşturduklarını söylüyorlar.
Araştırmanın ortak müellifi ve Hong Kong’lu Deep Longevity’nin başındaki isim Fedor Galkin, “Bedeniniz ve ruhunuz birbirine bağlı. Ana bildirimiz bu” diyor.
Aging-US mecmuasında yazan Deep Longevity, Stanford Üniversitesi ve Çin Hong Kong Üniversitesi araştırmacıları, Çin Sıhhat ve Emeklilik Çalışması (CHARLS) kapsamında 2015 yılında 4 bin 846 yetişkinden toplanan datalara dayanarak nasıl bir “yaşlanma saati” oluşturduklarını açıkladılar.
16 kan parametresi
Çalışma kolesterol ve glikoz düzeyleri, iştirakçilerin cinsiyeti, kan basıncı, beden kitle indeksi ve akciğer işlevi ölçümleri üzere bilgiler dahil olmak üzere 16 kan parametresi içeriyor.
Ekip daha sonra bu model tarafından varsayım edilen bireylerin kronolojik yaşını gerçek yaşlarıyla karşılaştırdı. Sonuçlar, ortalama olarak, iştirakçinin gerçek yaşının üzerinde yahut altında neredeyse 5 yahut 7 yıllık bir fark olduğunu ortaya koydu.
Ekip, modelin yaşlanma ile bağlantılı hastalıkları olan 2 bin 617 Çinli yetişkinden alınan CHARLS datalarına uygulandığında, inme, karaciğer hastalığı ve akciğer rahatsızlığı hikayesi olanların kronolojik olarak yaş, cinsiyet ve hayat alanı açısından kendileriyle eşleşen 4 bin 451 sağlıklı yetişkinden daha yaşlı olduğunun varsayım edildiğini gördü.
Bu şartların ortalama tesiri, öngörülen yaşa 18 aydan fazla eklemedi lakin grup, yaşlanma suratı üzerinde öbür tesirler buldu.
“Mutsuz hissetmek yahut yalnız olmak üzere ruhsal faktörlerin kişinin biyolojik yaşına 1,65 yıl eklediğini görebiliyoruz” diyen Galkin, sayının bir kestirim olduğunu söylese de, “Model ümitsizlik yahut kaygı üzere farklı hislerin birbirinden bağımsız olduğunu varsaydığından, çalışma ne kadar süratli yaşlandığımız konusunda ruhsal durumun ehemmiyetini vurguluyor” halinde konuştu.
Sigara içenler en az 15 ay daha yaşlı
Ekip ayrıyeten, sigara içen bireylerin sigara içmeyen akranlarından 15 ay daha büyük olduğu varsayım edilirken, evli olmanın da biyolojik yaşı yaklaşık yedi ay azalttığını bildiriyor. Kırsal kesimde yaşayan insanların ise kentli akranlarından neredeyse beş ay daha büyük olduğu iddia ediliyor.
University College London’da psikoloji ve epidemiyoloji profesörü Andrew Steptoe, çalışmanın son yıllarda “biyolojik yaşlanma saatini” hesaplamak için kan bazlı ve biyometrik dataları kullanan bir dizi çalışmadan biri olduğunu söyledi.
Son çalışma, depresyon, yalnızlık ve mutsuzluk etrafında dönen hislerin daha ileri biyolojik yaşlanma ile bağlı olduğunu buldu.
“Sigara içmekten daha berbat olması ihtimali düşük”
Steptoe, “Sonuçlar farklı ve bu sonuçlar gerilim ve düşük sosyoekonomik pozisyon üzere faktörlerin yaşlanmanın hızlanmasıyla alakalı olduğuna dair Kuzey Amerika ve Avrupa’dan gelen mevcut delillere da katkıda bulunuyor” dedi.
Ancak Steptoe’ya nazaran, çalışma yalnızca bir noktada toplanan datalara baktığı için, izolasyon ve yalnızlığın sigara içmekten nitekim daha makus risk faktörleri olma ihtimali düşük.