Türkiye’nin Rus doğal gazının Avrupa’ya taşınmasında merkez haline gelmesi planı gündemdeki yerini korurken Türkiye’nin Rus ham petrolünün memleketler arası pazarlara taşınmasında da değerli rol oynadığı savı ortaya atıldı.
Finlandiya merkezli Güç ve Pak Hava Araştırma Merkezinin (CREA) bugün açıkladığı raporda, Rusya’dan Türkiye’ye sevk edilen ham petrol ölçüsünde büyük artış olduğuna işaret edilerek “Rus petrolünün AB ülkelerine taşınmasında Türkiye üzerinden yeni bir güzergah oluşuyor” sözüne yer verildi.
24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla başlayan savaş sonrasında Ankara’nın Rusya’dan ham petrol ithalatını artırdığı belirtilen raporda Rus ham petrolünün Türkiye’de işlendiği ve dış pazarlara satıldığına yer verildi. Raporda Türkiye’den AB ve ABD’ye rafine petrol eserleri ihracatının Eylül-Ekim periyodunda, Temmuz-Ağustos periyoduna kıyasla yüzde 85’lik artış gösterdiğine de dikkat çekildi.
“Nemrut ve Körfez limanlarında trafik arttı”
Rapora nazaran Türkiye’den işlenmiş petrol eserleri ihracatında trafik en çok, Ege Aliağa’daki Nemrut ve İzmit Körfez limanlarında arttı. Marmara Ereğlisi’ndeki terminalin de bir aktarma tesisi fonksiyonu gördüğü belirtildi. Kelam konusu tesislerden nakledilen petrol eserlerinin en büyük alıcıları ortasında İspanya, Fransa, ABD, Romanya ve Hollanda sıralandı.
Türkiye’nin Rus ham petrolünü ithali ile işlenmiş petrol eserlerini ihracında büyük oranda AB, ABD, İngiltere ve Norveç’in gemicilik altyapısından yararlanıldığı da kaydedildi. Temmuz-Ekim periyodunda AB ve ABD’deki limanlara ihraç edilen eserlerin en az yüzde 50’sinin AB ülkelerine ilişkin gemiler tarafından taşındığı, ihracat hacminin en az yüzde 90’lık kısmının İngiltere, Norveç ve ABD’li şirketlerce sigortalandığı bildirildi.
AB’nin ambargosu Rus ham petrolünde 5 Aralık, işlenmiş petrol eserlerinde ise Şubat ayında yürürlüğe girecek.
AB yaptırımları 5 Aralık’ta yürürlüğe giriyor
Raporda, “Türk rafinericiler, Rusya’dan direkt ham petrol ithal etmek istemeyen ya da petrolü işleyecek kâfi rafineri kapasitesi bulunmayan piyasalar için petrol işleyerek, Rusya’nın petrol ihracatında bir perakende satış mağazası fonksiyonu görüyor” tabirine yer verildi. CREA raporunda, AB’nin Rus ham petrolüne yönelik 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek ambargosuna işaret edilerek bu kaçamak yolun daha kıymetli hale gelebileceği kaydedildi.
AB’nin, Rusya’dan rafine petrol eserlerine yönelik ambargosu ise Şubat ayında yürürlüğe girecek.
Ukrayna’dan tepki
CREA datalarına nazaran Rusya’nın fosil yakıt ihracatı, Ekim ayında Eylül’e nazaran yüzde 7’lik düşüşle 21 milyar euroya geriledi. Mısır’da düzenlenen BM İklim Konferansı çerçevesinde kamuoyuna açıklanan rapora birinci reaksiyon Ukrayna’dan geldi. Konferansa imajlı irtibat yoluyla katılan Ukrayna Devlet Liderinin iktisat danışmanı Oleg Ustenko, “Rusların hâlâ fosil yakıtlardan günde neredeyse 700 milyon euro kazanması gülünç bir şey. Rusların finansmana erişimi olmasa bu türlü bir şey mümkün olur muydu?” diye konuştu.
Ustenko, Rusya’dan tüm rafineri eserlerine derhal yasak getirilmesi daveti yaparak “Rusya’dan işlenmiş petrol eserleri AB tarafından, ABD, İngiltere ve doğal ki Türkiye de dahil tüm müttefiklerimiz tarafından derhal yasaklanmalıdır” dedi.