Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2022 yılında enflasyon gayesinin tutmaması nedeniyle hükümete açık mektup gönderdi. Geçtiğimiz yıl yüzde 5 olarak hedeflenen enflasyon yüzde 64’le kapanmıştı.
‘Yerel para ticareti yaygınlaştı’
Merkez Bankası (TCMB) enflasyon amacına ulaşılamaması halinde maksattan saptığı için hükümete açık mektup gönderdi.
TCMB tarafından hükümete gönderilen açık mektupta şu tabirlere yer verildi:
‘- 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 42. hususu uyarınca, enflasyon maksadına ulaşılamaması halinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) gayeden sapmanın nedenlerini ve alınması gereken tedbirleri Hükümet’e yazılı olarak bildirmesi ve kamuoyuna açıklaması gerekmektedir. 2022 yılı enflasyonu amaç aralığının üzerinde gerçekleşmiştir. Bu çerçevede, enflasyonun gayeden sapmasının nedenlerini açıklayan 2023 yılının birinci Enflasyon Raporu ile enflasyon maksadına ulaşmak için uygulanacak para siyasetini özetleyen 2023 Yılı Para Siyaseti ve Liralaşma Stratejisi metinlerini ekte bilgilerinize sunuyoruz.
– 2022 yılında TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kapsamlı bir gözden geçirme süreci yürütülmüştür. TCMB’nin bütünleşik siyaset çerçevesi olan Liralaşma Stratejisi atılacak adımlara dair tesir tahlillerine dayalı olarak oluşturulmaktadır. Uygulanan stratejinin, kalıcı fiyat istikrarı için iki ön şart olan finansal sistemde Türk lirasının yükünün yapısal olarak artırılması ve cari fazla kapasitesi oluşturulması açısından destekleyici tesirleri olmuştur.
– Çeşitlendirilmiş rezerv kaynaklarıyla güçlendirilen TCMB rezervleri, yüksek güç fiyatları ve finansal oynaklıklar nedeniyle global çapta yaşanılan büyük rezerv kayıplarına karşın artış göstermiştir. Ülke para takası mutabakatlarının aktifleştirilmiş kullanımı sayesinde mahallî parayla ticaret yaygınlaşırken, döviz piyasalarının da uzun devirde daha istikrarlı bir yapıya kavuşması istikametinde kıymetli gelişmeler gözlenmiştir. Aktif rezerv siyasetinin liralaşma adımlarıyla desteklenmesi sonucunda mevduattaki Türk lirası hissesinde güçlü bir artış eğilimi gerçekleşmiştir.
‘Cari fazla kapasitesinin desteklenmesi sağlandı’
– Maksatlı kredi, likidite, karşılıklar ve teminat siyasetlerinin kredilerin büyüme suratı, kompozisyonu ve iktisadi faaliyetle buluşması açısından değerli tesirleri olmuştur. Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında ani artış gösteren kredi büyümesi denetim altına alınmış, kredilerin kompozisyonunda ticari, KOBİ, yatırım ve ihracat kredilerinin hissesi tarihî yüksek düzeylere ulaşmıştır. Global iktisadi faaliyetteki zayıflama sürecinin getirdiği risklere karşı finansman maliyetlerinin uygunluğu yoluyla yatırım ve cari fazla kapasitesinin desteklenmesi sağlanmıştır. Savaşın tesiriyle yükselen ticari kredi ve tahvil faizleri, alınan aktif tedbirlerle değerli oranda gerilemiştir. Böylece mali transferin güçlendirilmesi sağlanmıştır. Tüm bunlar sonucunda, güç fiyatlarının tesirleri dışlandığında, 2022 yılında cari fazla kapasitesi geliştirilmiştir.
– Uygulanan aktif siyasetlerle kalıcı fiyat istikrarının önündeki yapısal problemlerin giderilmesi tarafında değerli kazanımlar elde edilmiştir. Buna ek olarak, kelam konusu siyasetlerin olumlu sonuçlarının görülmesi ve global güç fiyatlarının da görece istikrar kazanması ile birlikte yılın ikinci yarısından itibaren enflasyonda kademeli bir yavaşlama süreci başlamıştır.
– Aylık enflasyon oranlarındaki yavaşlama manşet ve çekirdek enflasyon, enflasyon yayılımı ve beklentileri ile ana eğilim göstergelerinin değerli oranlarda gerilemesine yol açmıştır.
Liralaşma stratejisi vurgusu
– TCMB, 2023 yılında Liralaşma Stratejisi’ni tüm ögeleriyle data odaklı ve tesir tahlillerine dayalı olarak kararlılıkla uygulamaya ve geliştirmeye devam edecektir. Mevduatta liralaşma oranının yılın birinci yarısı prestijiyle yüzde 60’a çıkarılması ve yılın geri kalanında liralaşmadaki artış sürecinin devam etmesi hedeflenmektedir. Bankaların teminat, fonlama ve kredi kanallarını kullanım imkanları liralaşma amaçları doğrultusunda kalibre edilecektir. Türk lirası likidite idaresinde Açık Piyasa Süreçleri fonlama kanalının temel ögesi haline getirilerek, bu kanalla yapılan fonlamanın hissesi kademeli bir biçimde artırılacaktır. Kredilerin büyüme suratı ve kompozisyonunun 2023 yılında öngörülen enflasyon patikasıyla uyumlu olması sağlanacaktır.
– Kredilerin yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazlayı artıran faaliyetleri destekleyecek biçimde kullanımını öngören maksatlı kredi anlayışı güçlendirilerek uygulanacaktır. Rezerv kaynakları çeşitlendirilmeye ve TCMB rezervleri artırılmaya devam edilecektir. Siyaset çerçevesinin, döviz piyasalarında arz ve talebin sağlıklı ve istikrarlı bir istikrar içinde hür piyasa şartlarında oluşumuna katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
– TCMB, fiyat istikrarını kalıcı formda tesis etme amacı doğrultusunda geliştirdiği Liralaşma Stratejisi’ni kararlılıkla uygulamaya devam edecektir. Türkiye İktisat Modeli çerçevesinde oluşturulan yüksek eşgüdümün takviyesiyle tüketici fiyatları yıllık artış oranının Enflasyon Raporu öngörüleriyle uyumlu seviyeye gerilemesi sağlanacaktır.’