Fırat Bulut
MALATYA – Malatya’daki Ermeni ve Süryanilerin neredeyse tamamına yakınının ikamet ettiği Çavuşoğlu ve Salköprü mahallelerinde büyük yıkım yaşandı. Eski yapıların olduğu her iki mahallede meskenlerin yüzde 90’nı yıkıldı ya da ağır hasar aldı.
6 Şubat’ta yaşanan zelzeleler öncesi Ermeni ve Süryani toplumundan yalnızca 60 kişinin kaldığı mahallelerde 4 kişi hayatını kaybederken, sağ kalanlar da kenti terk etti.
4 kişilik Tabaş Ailesi, bu enkazın altından sağ çıkarılamadı. DÖRT KİŞİLİK ERMENİ AİLE ENKAZ ALTINDA KALDI
Maraş Pazarcık merkezli birinci sarsıntıda Salköprü mahallesinde 4 kişilik Ermeni Tabaş Ailesi enkaz altında kaldı. Ayda Tabaş ve Sami Tabaş çifti enkaz altında ömrünü yitirirken, komşuları tarafından enkazdan yaralı çıkarılan çocuklarından Aleks Tabaş da hastanede hayatını kaybetti.
Deprem sabahı kar yağışı ve dondurucu soğukların tesirli olması nedeniyle birtakım depremzedeler, konutlarına girmek zorunda kaldı. Bu depremzedelerden biri olan Maryam Kabataş da ikinci zelzeleye yakalandı ve enkaz altından cansız vücudu çıkarıldı.
Taşharon Kilisesi de sarsıntıdan ağır hasar aldı. Malatya’nın Çavuşoğlu Mahallesi’nde 18. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen, uzun bir mühlet atıl durumda kaldıktan sonra 2021 yılında restore edilerek ibadete açılan tarihi kilisenin duvarlarında büyük çatlaklar oluştu.
130 yıllık tarihi kilisenin bir tarafında Çavuşoğlu Mahallesi öteki tarafında ise Salköprü Mahallesi bulunuyor.
Taşharon Kilisesi’nin duvarlarında zelzele sonrası çatlaklar oluştu. ‘BİZ ONLARDAN ÇOK RAZIYDIK’
Salköprü Mahallesi’nde yaşayanlar, enkaz altında kalanları kendi imkanları ile çıkardıklarını anlattı. Mahalleli Celal Amca, sarsıntı günü yaşananları şöyle lisana getirdi: “Birinci zelzeleden sonra bağırtılar geliyordu. İkinci sarsıntıdan sonra sesler kesildi. Arama kurtarma takımları gelecek diye bizi yaklaştırmıyorlardı.”
Tabaş Ailesi ile ilgili “Onların hiç lafını etme, biz kafayı yedik zati. Biz Tabaş Ailesi ile komşuyuz. Ben yaklaşık 20 yıldır buradayım. Tabaşların tam karşısında konutum var. Allah kimsenin başına getirmesin. Biz onlardan çok razıydık” sözlerini kullandı.
Katledilen Agos Genel Yayın Direktörü Hrant Dink’in doğduğu Boncuk Sokak’ta da çok sayıda mesken hasar aldı. ‘BU SEFER DE DOĞAL AFET NEDENİYLE GÖÇÜYORUZ’
Yaşanan iki büyük zelzelenin akabinde ailesini Malatya dışına çıkarıp daha sonra geri dönen Süryani demirci ustası Yusuf Bayyiğit, kentte kalan Ermeni ve Süryani nüfusunun bir elin parmaklarını geçmediğini söyledi.
Malatya’daki Ermeni ve Süryani nüfusunun geçmişten bu yana ağır göç verdiğini hatırlatan Bayyiğit, sonlu sayıdaki nüfusun da bu kere doğal afet nedeniyle kenti terk etmek zorunda kaldığını belirtti.
Geçmişte nüfuslarının çok daha fazla olduğunu lakin vakitle azaldığını anlatan Bayyiğit, 1970’li yıllarda Salköprü ve Çavuşoğlu mahallelerindeki beş konuttan ikisinin Ermeni ya da Süryani olduğunu söyledi. Bayyiğit, Ermeni ve Süryani nüfusunun Türkiye’deki siyasi gelişmelere bağlı olarak göçmek zorunda kaldığını belirterek birincisinin 1. Dünya Savaşı’nda, ikincisinin 1974 Kıbrıs Harekatı devrinde, bir oburunun de 1980 darbesi yaşandığını söz etti.
Süryani demirci ustası Yusuf Bayyiğit, kenti terk etmiyor.
‘YIKILMAYAN MESKENLER DE OTURULACAK ÜZERE DEĞİL’
Bayyiğit, sarsıntıdan sonra ailelerini öbür yerlere gönderdiklerini lisana getirerek “Maalesef bu sefer de sarsıntı nedeniyle biz de herkes üzere darmadağın olduk. Şu an her birimiz farklı bir yerdeyiz. Kaybettiğimiz aileler de oldu. Bu zelzelede dört kişi hayatını kaybetti. Sarsıntıdan sonra benim üzere kent merkezine ailesini gönderen biri daha var; iki kişi kaldık. Yeniden Malatya’nın yakınında bir köye yerleşen iki ailemiz var. Onun haricinde burada yaşayan tüm Ermeni ve Süryani aileler, Malatya’nın dışındaki akrabalarının yanına sığındı. Tabi bu sığınma, süreksiz bir sığınma. Lakin daha sonra nasıl dönerler yahut geldiklerinde kalabilecekler mi, bilmiyorum. Zira yıkılan konutlar var ancak yıkılmayan meskenler de oturulacak üzere değil.”
Bayyiğit, yardım çalışmaları için kentte kalırken ailesini kent dışına göndermiş. ‘GÖNÜL İSTERDİ Kİ MALATYA’YI BİRLİKTE AYAĞA KALDIRALIM’
Doğal afetin ayrım yapmadan herkesi etkilediğini belirten Bayyiğit, “Sayımız yok denecek kadar azaldı. İsterdim ki bizden de beşerler kalsın, daima birlikte kentimizi ayağa kaldıralım. Ne bileyim, yerden bir kasayı kaldırıp koymak bile kente hizmettir diye düşünüyorum” dedi.
Hayati açıdan büyük bir riskle karşı karşıya kalmadığı sürece kentten ayrılmayı düşünmediğini de kelamlarına ekleyen Bayyiğit, belediye ile daima irtibat halinde olduğunu, istekli olarak çalıştığını, kendisine bir misyon verilmesi durumunda büyük bir memnunlukla yapacağını söyledi.