Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Budapeşte’de Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijarto ile ortak basın toplantısında konuştu.
NATO üyeliği hususuyla gündeme gelen İsveç’te Kur’an-ı Kerim yakılmasına dair konuşan Bakan Çavuşoğlu, “İsveç yükümlülüğünü yerine getirirse oturur konuşuruz. Fakat şu an İsveç’in NATO üyeliğine evet dememiz mümkün değil” dedi.
Macaristan Dışişleri Bakanı Szijjarto ise “Bir diğer dinin kutsal kitabını yakmak ve ona hakaret etmek kabul edilemez” açıklamasını yaptı.
Türkiye ve Macaristan’ın hala İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini onaylamayan iki ülke olmasına dair bir soruya Çavuşoğlu, “Biz de Türkiye olarak tıpkı Macaristan üzere NATO’nun genişlemesini destekliyoruz” cevabını verdi.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin, NATO misyon ve faaliyetlerine en çok katkı sağlayan 5 ülkeden, ittifakın toplam bütçesine de en çok katkı sağlayan birinci 8 ülkeden biri olduğuna işaret ederek, bugün NATO evraklarında en kıymetli iki tehdit olarak Rusya ve terörizmin gösterildiğini anımsattı.
Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın güvenlik kaygılarını anladığını vurgulayan Çavuşoğlu, şöyle konuştu: “(Güvenlik endişeleri) O nedenle NATO’ya üye olmak istediklerini de biliyoruz. Lakin bir taraftan o iki ülkenin güvenlik kaygılarını anlarken, Türkiye’nin güvenlik telaşının karşılanmaması kabul edilemez, o da terörle çabadır. Maalesef bu terör örgütleri FETÖ, PKK, PYD bu ülkelerde bilhassa İsveç’te ağır bir mevcudiyeti var bunların. Yalnızca mevcudiyet değil çok faaliyet gösteriyorlar. Para toplama, terörizmin finansmanı aslında bu ona girer. Birebir vakitte insan devşirme, oralardan Irak’taki Kandil Dağı’na, Suriye’ye insan devşiriyorlar, propaganda devam ediyor.”
Bakan Çavuşoğlu, Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan üçlü muhtıraya işaret ederek, “Bu mutabakat muhtırasına nazaran, bu iki ülke bu cins faaliyetleri ülkesinde durduracak. Açık ve net. Biz ne fazlasını ne eksiğini istiyoruz” dedi.
İsveç’teki süreç
Türkiye’nin Finlandiya ile nispi olarak bakıldığında çok büyük bir sorunu olmadığını lisana getiren Çavuşoğlu, şöyle devam etti: “Ama İsveç’e baktığımız vakit ‘bu adımları atabilmek için yasa değişikliğine gitmek zorundayız’ dediler, gittiler. Fakat bu faaliyetler artarak devam ediyor. O vakit yasa değiştirmenin ne manası kaldı? Burada görülüyor ki siyasi irade lazım, yeni hükümette bir evvelki hükümete nazaran bu iradeyi görüyoruz lakin şimdi daha adım atmadılar, tam bilakis son provokasyonlar, PKK/YPG’nin faaliyetleri, terör örgütünün propagandası tekrar birebir formda finansmanı, insan devşirme hepsi devam ediyor.
Şimdi bunlar karşılanmadan bir ülkenin NATO üyeliğine ‘evet’ dememiz mümkün değil, bu partiler üstü bir bahis. Ve (İsveç) Dışişleri Bakanı Ankara’ya geldiği vakit Meclis’e de gitti, orada tüm partilerden birebir şeyi işitti. ‘Bu mevzularda adım atmazsanız hiçbirimiz bu mutabakat daha doğrusu üyelik protokolü onaylamayız’ dediler. Bu büsbütün güvenlik telaşıyla ilgili, terörle uğraşla ilgili bir bahis.”
‘Derdimiz NATO’yu engellemek değil’
Bakan Çavuşoğlu, Finlandiya’ya başından bu yana Türkiye’nin daha müspet baktığını söylediğini aktararak, “Sayın Cumhurbaşkanımız tekrar gençlerle bir ortaya geldiğinde de bunu söyledi ancak NATO iki ülkenin üyelik sürecini birlikte götürmek istiyor. Bugüne kadar o iki ülke de bu türlü istediler. Şayet üyelik süreciyle ilgili bir karar verilirse başka farklı da kıymetlendirme konusunda Finlandiya’ya daha olumlu bakabileceğimizi şahsen Sayın Cumhurbaşkanımız söyledi. Bizim kederimiz NATO’yu engellemek değil, bizim güvenlik tasalarımız karşılansın, terörle çaba karşılansın” değerlendirmesini yaptı.
Szijarto’nun İsveç ve Danimarka’da Kur’an-ı Kerim yakılmasını “kabul edilemez” olarak nitelendirmesine işaret eden Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “Peter’a çok teşekkür ediyorum. Bir Hristiyan olarak niyetlerini söyledi. Her vakit da kendi inancını ve farklı inançlar ile ilgili niyetlerini söylüyor. Çok teşekkür ediyoruz. Bizde de iman etmenin kaidesi Allah’ın tüm kitaplarına inanmak, peygamberlerine inanmaktadır. Aksi takdirde iman etmiş olamazsınız. Bizim inancımıza nazaran antisemitizm de bir insanlık hatasıdır, Hristiyan düşmanlığı da insanlık kabahatidir. İslam düşmanlığı da insanlık hatasıdır. İnsanlık hatası olan hareketler, fikir ve niyet özgürlüğü, aksiyon özgürlüğü üzere isimlendirilemez. Birebir yasalar Finlandiya’da da var İsveç’te de var, fikir özgürlüğü ile ilgili. Çabucak çabucak tıpkı, bütün İskandinav ülkelerinde de birebir.
Finlandiya, ‘ben müsaade vermeyeceğim’ diyor. Zira bu nefret hatasıdır, insanlık kabahatidir. ırkçı bir yaklaşımdır. Bunlar Avrupa bedellerinde de açıkça ortadadır. Hasebiyle bunları niyet özgürlüğüne sokup da istediği üzere davranıp provokasyon yapabilme anlayışı bizi hiçbir yere götüremez, lakin kaosa götürür.”
Çavuşoğlu, bir Müslüman olarak farklı inançlara ve kutsal kitaplara tıpkı hürmetin gösterilmesi gerektiğine inandığının altını çizerek, “Bir gün İsveç de ilerde yükümlülüklerini yerine getirirse oturur bakarız. Fakat şu an İsveç’in bu kaidelerde NATO üyeliğine ‘evet’ dememiz mümkün değil” dedi.
Türkiye’nin bir takip sistemi kurarak, NATO üyeliği konusundaki süreci yakından izlediğini belirten Çavuşoğlu, “(Üçlü mekanizma) Üçüncü toplantıyı iptal ettik, erteledik. Brüksel’de olacaktı. NATO da görsün zira, herkes baştan bir şey söylüyor. ‘Efendim bu ülkeler karşıladı haydi onaylayın.’ Yok o denli bir şey. Görsün herkes, şeffaf olsun süreç. Hasebiyle bu hususta biz tavrımızı en üst seviyede de kayda geçiriyoruz” tabirlerini kullandı.
‘Adil bir barışın da kaybedeni olmaz’
Mevlüt Çavuşoğlu, “Ukrayna’daki savaşla ilgili biz başından beri savaşın sonlandırılması için uğraş sarf ettik. Savaşın birinci aylarıyla şu anda savaşın kuralları olağan çok farklı. Savaş uzadıkça daha da çetrefilleşiyor, daha da güç oluyor. Bırakın bir barışı, bir ateşkes zor” yorumunu yaptı.
Türkiye’nin savaşın başından bu yana bunun bir kazananı olmayacağını söylediğini kaydeden Çavuşoğlu, “Adil bir barışın da -altını çizerek söylüyorum- adil bir barışın da kaybedeni olmaz. Ve bu savaşın da kazananı olmayacağını söylüyoruz ve masada bitmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunu için de uğraşlarımızı devam ettireceğiz. Ve itimat artırıcı adımlar konusunda da devam ettireceğiz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Ukrayna’nın kendi topraklarını korumak için farklı ülkelerden aldığı yardımlar olduğuna da işaret ederek, şunları söyledi: “En son işte tanklar konuşuluyor. Birtakım ülkeler ‘vereceğiz’ diyor, ‘vermeyeceğiz’ diyor. F-16’lar konusunda farklı açıklamalar var lakin en değerlisi bir an evvel adil bir ateşkes ve barışa gerçek müzakerelerin başlatılması, biz bundan yanayız. İki ülkenin de kabul edilebileceği bir barış olması lazım. İki ülkeyle de angajmana girmeden bunun mümkün olmayacağını söylüyoruz. Tek taraflı dikte edilecek bir barışı ne Ukrayna kabul eder ne Rusya kabul eder. Gerçekçi olmamız lazım. Biz bu gerçekler temelinde gayretlerimizi sürdüreceğiz.”