14 milyon vatandaşı ilgilendiren yapılandırma yasası 12 Mart tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna nazaran; 31 Aralık 2022’den evvel doğan vergi ve prim borçları ile müracaat tarihine kadar bildiri edilen idari para cezaları yapılandırılabilecek.
Bu kapsamda trafik cezaları, MTV borçları, tahsil ve katkı kredisi borçlarını yapılandırmak için 31 Mayıs’a kadar müracaat yapılabilecek. Köprü ve otoyol kaçak geçişleri yapılandırma kapsamında olacak. Birinci taksit ile peşin ödemeler haziran ayı içerisinde yapılacak.
Yasayla ayrıyeten vergi daireleri tarafından tahsil edilecek olan 2 bin lira altındaki borçlar silinecek. Ehliyetler iade edilecek. Yapılandırılan borçların gecikme faiz ve cezaları silinecek, daha düşük bir enflasyon farkı eklenerek 48 ayda ödenmesi sağlanacak. Peşin ödeyenlere ise enflasyon farkından yüzde 90 indirim yapılacak. Tarihi fırsat sunan düzenleme bilhassa trafik cezası borcu olanların elini rahatlatacak ayrıntıları içeriyor. Trafik cezasını yapılandırıp birinci taksit ödeme tarihi içinde peşin ödeyenlere, ceza anaparası üzerinden yüzde 25 indirim yapılacak. Enflasyon farkının da yüzde 90’ı silinecek.
Normal kurallarda trafik cezası bildirim edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenirse, yüzde 25 indirim yapılıyor. Bu mühlet sonunda ise ödenmeyen cezalar için her ay yüzde 5 faiz uygulanıyor. Unutulan yahut ödenmeyen bu borçlar ise katlanarak artıyor. İşte yapılandırma düzenlemesi yıllardır biriken ve katlanan borç faizinin silinmesini sağlıyor. Hasebiyle ceza yiyen şoförlere değerli bir avantaj sağlıyor. Gelir Yönetimi Başkanlığı (GİB), ortaya çıkan avantajları örnekleriyle anlattı. Örneğin; 2021’de kesilen 2 bin 453 liralık bir borç yüzde 85 gecikme faiziyle 4 bin 538 liraya çıkıyor.
Posta’daki habere nazaran; Kelam konusu borç yapılandırıldığı vakit yüzde 12.75’lik (312.76 lira) yeni enflasyon farkıyla 2 bin 765.76 lira oluyor. Şayet bu borç 36 taksitte yani 3 yılda ödenirse taksit katsayısıyla yeni meblağ 3 bin 512 lira olarak hesaplanıyor. Böylelikle her ay ödenecek taksit fiyatı da 97.57 lira oluyor. Şayet bu borç tek seferde yani peşin ödenmek istenirse bu durumda 2 bin 453 liralık trafik cezasının anaparasından yüzde 25 indirim yapıldığı üzere eklenen 312.76 liralık enflasyon farkının yüzde 90’ı da siliniyor. Böylelikle toplam ödenecek borç 1.871 liraya düşüyor. Bir öteki tabirle faiziyle 4 bin 538 lira olan borçta tam yüzde 59 indirim yapılmış oluyor.
Vergi daireleri tarafından tahsil edilen borçların 2 bin liranın altında kalması halinde, tahsilinden vazgeçilecek. Bir alacağın tahsilinden vazgeçilebilmesi için vadesinin 31 Aralık 2022 tarihinden evvel dolması, 1 Ocak 2023 tarihi prestijiyle her bir borçlu ismine tahakkuk ettiği halde ödenmemiş anapara ve gecikme cezası biçimindeki borçların toplamının tüm vergi daireleri prestijiyle 2 bin lirayı aşmaması koşulu bulunuyor. Örneğin; X vergi dairesine gecikme zammı/ faiz dahil 197.60 lira damga vergisi ve 376 lira trafik idari para cezası olmak üzere toplam 573.60 lira borç var ise bu borç 2 bin liranın altında olduğundan diğer borç yoksa silinecek.
Bir öbür örnekte ise bir şoförün kesilen cezaya itiraz için mahkemeye başvurduğu ve yasa çıktığında mahkemenin devam ettiğine dikkat çekiliyor. Buna nazaran; 8 Eylül 2021 tarihinde 2 bin 698 lira ceza alan kişi, 1 hafta sonra dava açmış. Davası hala sürerken bu yapılandırma düzenlemesi devreye girmiş. Bu kişi 31 Mayıs 2023 tarihine kadar davadan vazgeçer ve mevzudaki dilekçeyi ilgili emniyet ünitesine verirse yapılandırmadan yararlanacak. Bu durumda ise ceza anaparasının yarısı (yüzde 50’si) silinecek. Yeniden az bir enflasyon farkı eklenecek. 2 bin 698 lira ceza anaparası artı biriken 2 bin 428 lirayla toplam 5 bin 126 liraya çıkmış olan borç, 1.531 liraya inecek. Böylelikle tahsilinden vazgeçilmiş meblağ 3 bin 777 lirayı buluyor.
Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın rehberinde yer alan bir öteki örnekte ise mahkeme, 3 bin 836 liralık trafik cezasının iptal talebine ait açtığı davada kelam konusu kişiyi haklı bulmuş. Lakin ilgili emniyet müdürlüğü bu kararı bir üst yargıya taşımış. Tekrar bu durumdaki vatandaş yapılandırmadan yararlanırsa daha çok indirim alıyor. Daha açık bir sözle trafik cezasının yalnızca yüzde 10’u ile bu meblağa isabet eden enflasyon farkı ödenecek. 3 bin 836 liranın yüzde 10’u 383.60 lira, enflasyon farkı ise 23 lira. Yani devlet borç artı faizle 5 bin 370 lirayı bulan alacağından yalnızca 406 lira 60 kuruşu tahsil edecek.