“Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması – TİA 2022”, günde 4,9 milyon ekmeğin israf edildiği Türkiye’de, besin israfının nedenleriyle ilgili en yeni bilgileri içeriyor.
Toplum sıhhatinin geleceği ve hakikat beslenme şuurunun yaygınlaştırılması hedefiyle geniş çaplı araştırmalara devam eden Sabri Ülker Vakfı, bu çalışmalarına bir yenisini daha ekledi. Vakfın, tüketicinin besin ve ekmek israfına yönelik tavır ve davranışlarına ait araştırmasının sonuçları, “Uluslararası Besin Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü” kapsamında İspanya’nın Valensiya kentinde düzenlenen aktiflikte duyuruldu.
Avrupa Besin Bilgi Kurulu (EUFIC) bilgilerine nazaran besin israfının kişi başına 174 kilograma ulaştığı günümüzde, israfın boyutlarına dikkat çekmek gayesiyle 2020 yılından bu yana her sene 29 Eylül’de gerçekleştirilen “Uluslararası Besin Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü”, bu yıl da memleketler arası seviyede çok sayıda aktifliğin ana içeriğini oluşturdu.
Sabri Ülker Vakfı, Dünya Sürdürülebilir Kentsel Besin Merkezi (CEMAS), ve Avrupa Besin Bilgi Kurulu (EUFIC) tarafından ortaklaşa düzenlenen “Gıda İsrafı ve Besin Kaybı Tedbire Hareketleri Basın Konferansı”nda, besin israfı konusunda AB genelinde yapılan çalışmaları, Türkiye’nin besin israfı konusundaki uygulamaları ve Sabri Ülker Vakfı’nın farklı kurumlarla birlikte yürüttüğü besin israfını tedbire teşebbüsleriyle ilgili tecrübeleri paylaşıldı.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Ahenk Daire Lideri & Gıdanı Koru Kampanyası Koordinatörü Zeynep Özkan ve Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan’ın Türkiye’den son durum ve çalışmaları paylaştığı toplantıda, Bakanlığın besin israfına yönelik yürüttüğü çalışmaları ve Sabri Ülker Vakfı’nın besin ve ekmek israfı konusundaki tavır ve davranışları ortaya koyan en şimdiki çalışma olan araştırmanın sonuçları da aktarıldı.
TÜRKİYE’DE YILDA 18,1 MİLYON TON BESİN İSRAF EDİLİYOR
UNEP 2021 raporuna nazaran 214 ülke ortasında 15. sırada Besin israfının en fazla yaşandığı ülkeler ortasında yer alan Türkiye’de, 2020 yılında yapılan son araştırma her yıl 18,1 milyon ton besin israf edildiğini ortaya koyuyor.
Çöplerdeki atık ölçüsünün %52’sini besinin oluşturduğu Türkiye’de, günlük 4,9 milyon ekmek israf ediliyor. En çok kayıp ise meyve sebzede yaşanıyor. Türkiye’nin israf karnesinde üretilenin yaklaşık yüzde 50’sinin kayıp olduğu meyve ve zerzevat tüketiminden sonra yılda 2000 bin litre ile içecek dalı, 4,2 ton kayıp ile de hizmet kesimi başı çekiyor. Türkiye’deki evsel besin atığı ise yılda iddiası 7 milyon 762 bin 575 ton. Bu oran yılda kişi başı 93 kilograma denk geliyor.
Bu datalardan yola çıkarak ekmek tüketimi özelinde “Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması – TİA 2022” isimli çalışmayı gerçekleştiren Sabri Ülker Vakfı’nın dataları, israfın temel nedenleri üzerine mevcut şartların gözden geçirilmesi için davette bulunuyor.
Sabri Ülker Vakfı Bilim Konseyi Üyesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. İrfan Erol’un liderliğinde gerçekleştirilen araştırma, Türkiye’de besin ve ekmek israfı konusundaki tavır ve davranışlara ışık tutuyor. Türkiye genelinde 12 vilayette, 18 yaş üzeri 2 bin 400 bayan ve erkek iştirakçi ile yüz yüze görüşme prosedürüyle yapılan araştırma, pandemi sonrasında değişen besin tüketim alışkanlıklarına dair en aktüel ve kapsamlı araştırmalardan biri olarak da büyük değer taşıyor.
GIDANI KORU KAMPANYASIYLA HANELER 80 MİLYON DOLAR TASARRUF ETTİ
Toplantıda bir konuşma yapan Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Ahenk Daire Lideri & Gıdanı Koru Kampanyası Koordinatörü Zeynep Özkan, Bakanlık tarafından yürütülen “Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık” kampanyası hakkında bilgi verdi. Özkan, şöyle konuştu: “Gıda israfına yönelik her türlü farkındalık projesi çok değerli. Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) ve Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde, besin kaybı ve israfı hakkında kamuoyunun farkındalığını artırmak ve besin tedarik zincirindeki tüm aktörleri harekete geçirmek için Gıdanı Koru ulusal kampanyamız devam ediyor. Kampanya çıktılarımıza nazaran; tüketiciler daha az israf etmeye başladı ve haneler yaklaşık 80 milyon dolar tasarruf etti. Tarih etiketleri farkındalığında yüzde 20 artış, çok pişirme ve porsiyonlamada yüzde 40 azalma, atık besinlerin geri dönüşümünde ise yüzde 22 artış gözlendi. Tüketicilerin yüzde 93’ü kampanyayı yararlı buluyor ve yüzde 84’ü artık besin israfı konusunda daha temkinli.”
Gıda israfının hem Türkiye hem de dünya genelinde çok kıymetli bir sorun olduğunu tabir eden Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan, dünyada 700 milyona yakın insanın açlıkla, 670 milyondan fazla insanın ise obezite ile gayret ettiğine dikkat çekerek, besin israfı konusunda tüm tarafların birlikte hareket etmesinin kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Tokcan, şunları söyledi:
“Vakfımız, besin israfına yönelik çok küçük yaşlardan itibaren farkındalık sağlanmasını hedeflemek üzere FAO ile iş birliğine giderek ortak bir çalışma başlattı. 2011 yılından bu yana Ulusal Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü’nün iş birliğinde ilkokullarda yürüttüğümüz ‘Yemekte İstikrar Eğitim Projesi’, bu sene besin israfına yönelik bilgilendirici FAO gereçleri ile zenginleşerek çocuklarımızla buluşuyor. 7 milyon öğrenci, ebeveyn ve öğretmene ulaşan proje, israfa yönelik tavır ve davranışların sonuçlarına yönelik çocukların eğitilerek daha şuurlu tüketiciler olmasına katkı sunacak.”
AVRUPA’NIN İSRAF KARNESİ PARLAK DEĞİL
Toplantıda konuşan Avrupa Besin Bilgi Kurulu (EUFIC) Genel Yöneticisi Laura Fernández Celemín, Avrupa’nın israf karnesinin parlak olmadığını ve besin israfıyla gayretin kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Celemín, “AB, ithal ettiğinden çok daha fazla yiyeceği çöpe atıyor. Avrupa ülkeleri yıllık 153 milyon ton besin israf ediyor ve bunun da kıtaya sevk edilenden en az 15 milyon ton fazla olduğu görülüyor. Bu nedenle tüketiciye yönelik farkındalık sağlamak üzere irtibat kampanyaları düzenlemek büyük ehemmiyet taşıyor” dedi.