VAN – Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Afet İdaresi ve Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk, Maraş merkezi zelzelelerin akabinde gözlerin çevrildiği Van, Hakkari ve Bingöl ile ilgili görüşlerini paylaştı.
Özellikle Yüksekova-Şemdinli fay zonunun, 7 ve üzeri zelzele üretme potansiyeline sahip olduğunu söyleyen Doç. Dr. Selçuk, Doğubayazıt-Balıklıgöl ve Gürpınar fay sınırlarına da dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Afet İdaresi ve Zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk ‘BUNUN BİR VAKTİ YOK’
Selçuk, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) paylaştığı fay haritasında, 473 fay sınırı bulunuyor. Do. Dr. Selçuk, bu faylardan birçoğunun 7 ve üzerindeki sarsıntı üretme potansiyeli olduğunu belirtti. Her 34 yılda bir büyük bir zelzele meydana geldiğini söyleyen Selçuk, “Biz Van’da 2011 yılında 644 canımızı kaybettik. Artık yalnızca uyarmak manasında söylüyoruz. Yüksekova, Hakkari, Şemdinli fay zonu, yüksek zelzele üretme potansiyeline sahip olan faylardan biridir. Biz bunu söylediğimizde ise bu defa sarsıntının ne vakit gerçekleşeceği soruluyor. Bunun bir vakti yok. Tabiat ne vakit isterse, o vakit sarsıntısı yaratır” dedi.
‘GÜRPINAR FAYI, VAN VE BÖLGESİ İÇİN EN KIYMETLİ RİSKLERDEN BİRİ’
Doç. Dr. Selçuk, Çaldıran fay zonunun en son 1976 yılında sarsıntı ürettiğini ve zelzele yenileme aralığı göz önünde bulundurulduğunda bu fay zonu üzerinde yaklaşık 500 yıl boyunca rastgele bir sarsıntının olmayacağını söyledi. Ancak Selçuk, Çaldıran fayının çabucak kuzeyinde bulunan Doğubayazıt-Balıklıgöl, Yüksekova-Şemdinli ve Gürpınar faylarına dikkat çekti. Doç. Dr. Selçuk, “Doğubayazıt-Balıklıgöl fay zonunun uzun vakittir sarsıntı üretmediğini görüyoruz. Burası kıymetli riskli alanlardan bir adedidir. Zira en son 1866 yılında sarsıntı üretmiş bir fay çizgisidir. Güneye yanlışsız indiğimizde ise Gürpınar fayı var. Bu yarar en son yaşanan sarsıntı ‘Memedik depremi’ olarak bilinir. Bu sarsıntı bölge içerisinde kıymetli yıkımlara sebep olmuştur ve bu fay 1646 yılından beridir sarsıntı üretmedi. Bu fay, Van ve bölgesi için en kıymetli risklerden biri. Bir öbür fay ise Yüksekova-Şemdinli fay zonu. Bu fay zonu, bindirmenin çabucak kuzeyinde yer alıyor. Yani sıkışan bölge içinde ve en son ne vakit sarsıntı ürettiği ile ilgili tarihi bir kayıt yok. Bundan ötürü çok tehlikeli ve dikkat çekilmesi gereken bir fay” diye konuştu.
‘HAREKET EDEN BLOK, VAN OLACAK’
9 Kasım 2011 tarihinde gerçekleşen 5,6 büyüklüğündeki Van zelzelesinin Erdemit fayı üzerinde meydana geldiğini ve bu fayın sol yanal atımlı bir fay olduğu için 23 Ekim 2011 tarihindeki 7,2’lik sarsıntıya nazaran daha fazla yıkıma sebep olduğunu söyleyen Doç. Dr. Selçuk, “Yüksekova fayı zonu ise sağ yanal doğrultu atımlı bir faydır. Uzunluğuna bağlı olarak hesaplandığında üzerinde meydana gelebilecek zelzele 7 ve üzeri büyüklükte olacaktır ve bunun tesiri de birçok vilayette hissedilecek. Gürpınar fayı ise bindirme fayıdır. Berbat olan tarafı ise bu fay, Van’a hakikat eğimlidir. Yani hareket eden blok, Van olacak” dedi.
‘BİNGÖL-KARLIOVA FAYI HER AN ZELZELE ÜRETEBİLİR’
Selçuk, Bingöl’deki riskli duruma da dikkat çekti. Doğu Anadolu fay zonunun, Kuzey Anadolu fay zonu ile kesiştiği yerin Bingöl’ün Karlıova ilçesi olduğunu söyleyen Doç. Dr. Selçuk, Maraş merkezli sarsıntılar ile birlikte Doğu Anadolu fayı üzerindeki gerilimin, fayın iki ucu olan Hatay ve Bingöl’de biriktiğini belirtti. Doç. Dr. Selçuk, “Burada bir gerilme birikmesi oldu. Sismik bir boşluk var. Yani burası her an sarsıntı üretebilme potansiyeline sahip ve onu tetikleyebilecek bir öge var. Maraş sarsıntısından kaynaklı olarak, fayın kuzey ucuna hakikat bir gerilme yaşandı. Bu gerilme, o noktayı tetikleyip büyük bir sarsıntı yaratabilir” sözlerini kullandı.