Türkiye’nin 3 büyük katman ortasında kaldığı için zelzele tehlikesi taşıdığını belirten Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Geomatik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, fayların gerilim haritalarını göstererek, kırmızı renkli bölgelerde süratli hareket ettiğini kaydetti.
Prof. Dr. Kutoğlu, haritada açık renkli olan alanlarda da zelzele yaşanabileceğini lakin bu bölgelerdeki eski zelzelelere ait yazılı evrak tutulmadığını lisana getirdi.
Kayıtlar ve haritaların internette bulunduğunu belirten Kutoğlu, “Bu gerginlik haritalarına bakarak, kendi kentlerinde en son ne vakit sarsıntı olduğuna bakarak, zelzele tehlikesini kestirebilirler. Zayıf tabanda, dolgu alüvyal tabanda olan sarsıntının tesiri çok daha yıkıcı olabilir. Buna taban büyütmesi kıymeti, diyoruz. Şayet bir bölgenin yer büyütme pahası 0.5g’nin üzerindeyse o binalarda sarsıntı hasar üretmeye, yıkıcı olmaya başlıyor” diye konuştu.
AFAD’ın e-Devlet üzerinden ulaşılabilen ‘Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası’nda zelzele taban büyütme bedellerinin görülebilir olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kutoğlu, “Bu haritada zelzele taban büyütme pahası 0.5g’nin üzerindeyse sarsıntı, binalarda hasar vermeye başlıyor. Kendi seçtiğiniz bölge 0.5g’nin üzerindeyse binanızın zelzeleye ne kadar sağlam olduğunu inceletmenizde yarar var. Bunu tavsiye ederiz. En çok konuşulan İzmit ve Düzce sarsıntılarından sonra burada sismik boşluk kalmadığı için en çok sarsıntı beklenen bölge Marmara Denizi” dedi.
‘ZARAR AZALTMA ÇALIŞMALARINDA İSTENEN DÜZEYE GELEMEDİK’
Haritada sarı olarak gösterilen, Trakya bölgesinde yer alan bölgelerde yer büyütmesinin az olduğuna işaret eden fakat Güney Marmara bölgesinde yer büyütme kıymetinin yüksek olduğunu belirten Kutoğlu, “Buradaki bedel 0.968g. Bu hasar verme şiddetinin neredeyse 2 katı. Münasebetiyle burada yaşayan bir insanın ‘Deprem bölgesi bize çok uzak, biz hasar görmeyiz’ deme lüksü yok. Marmara Denizi içinde bir sarsıntı olduğunda o vatandaşlarımız da epeyce yüksek bir sarsıntı yaşayacaklar” diye konuştu.
Düzce yahut Gölcük kollarında tıpkı büyüklükte zelzeleler yaşanma ihtimali olmadığını kaydeden Prof. Dr. Kutoğlu, şunları söyledi:
*Orada daha farklı küçük faylanmalar var. O faylarda 5-6 büyüklüğünde sarsıntılar meydana gelebilir. Tek fay sistemi onlar değil lakin ana kollarda sarsıntı oldu, oradaki sismik boşluklar doldu. Şu an bütün araştırmalar Marmara Denizi’ne ağırlaşmış durumda.
*Kuzey Anadolu fayının hem hareket suratının yüksekliğinden hem de kırılma sistematiğinden ötürü bunu gösteriyor ancak Kuzey Anadolu fayının doğu tarafında da birtakım sismik boşluklar kelam konusu.
*Depremin o tarafa dönmeyeceğini kimsenin bugünden söylemesi mümkün değil. Elazığ zelzelesi meydana geldi.
*Doğu Anadolu fayı üzerinde de gerginlikler var. Elazığ zelzelesinden sonra oradaki gerilim transferi fayın kuzey ve güneyine kaymış durumda.
*Hatay, Maraş bölgelerine ve kuzeydeki kentlerimize kaymış durumda. Şöyle bir algı yanlış; kesinlikle gelecekte büyük boyutlu sarsıntılar yaşanacak lakin bu illa ki Marmara Denizi’nde olacak, diye bir şey kelam konusu değil.
*Ondan çok daha evvel zelzeleler yaşayabiliriz. 1999 sarsıntılarından, Van zelzelesi, Elazığ ve İzmir zelzelesinden sonra hala daha gereğince istenilen düzeyde güçlü hale gelemedik.
*Zarar azaltma çalışmalarını hala istenilen düzeye getiremedik. TOKİ marifetiyle çok sayıda konut yapılıyor lakin problemli konutlarda hayat hala devam ediyor. (DHA)