ABD Merkez Bankası (Fed) sıkı para siyasetinin enflasyon ile çabada en temel araç olduğunu tüm dünyaya gösterdi. Mayıs ayında enflasyondaki yükselişi sınırlamak için süratli ve kararlı adımlarla faiz artırmaya başlayan Fed, haziran ayında yüzde 9.1 düzeyine yükselen enflasyonu ortadan geçen 7 aylık periyotta yüzde 7.7’ye gerilemesini sağladı. Fed Lideri Jerome Powell’ın faiz artırımları birinci meyvesini vermiş oldu.
TÜRKİYE BEDEL ÖDEDİ
Türkiye ise düşük faiz siyasetinde ısrar etmenin ağır bedelini ödüyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan “Faiz sebep enflasyon neticedir” diyerek faiz indirimleriyle bir arada enflasyonun da düşeceğini öne sürse de, faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’den bu yana resmi enflasyon yüzde 19.58’den yüzde 85.51’e fırladı. Şahap Kavcıoğlu Başkanlığındaki Merkez Bankası (TCMB), Eylül 2021’de faiz indirimlerine başlamış, Erdoğan’ın o devir “Bir müslüman olarak Naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim” açıklamasından sonra siyaset faizi 4 ayda 500 baz puan düşürülerek yüzde 19’dan yüzde 14’e çekilmişti. 2022’nin birinci 7 ayında faiz oranı değiştirilmeyerek yüzde 14’te sabit tutan TCMB, ağustos ayında indirimlere yine başlayarak faizi yüzde 14’ten yüzde 13’e çekti.
FAİZ ARTIRIN TAVSİYESİ
TCMB, faizi eylülde yüzde 12’ye, ekimde ise yüzde 10.5’e kadar düşürdü. Merkez Bankası ve Merkez Bankası faizinin önemsizleştirilmesiyle övünen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye nazaran ise tüm dünya Türkiye İktisat Modeli konuşuyor. Halbuki Milletlerarası Para Fonu (IMF) son değerlendirmesinde Türkiye’ye Merkez Bankası bağımsızlığını güçlendirme ve faiz artışı tavsiyesinde bulundu.
ABD MERKEZ BANKASI NE YAPTI?
ABD‘de enflasyon haziran ayında yüzde 9.1 düzeyine kadar yükselerek Kasım 1981’den bu yana kaydedilen en süratli artışı göstermişti. Haziran 2020’den beri her ay yükselen ABD enflasyonu yalnızca ağustosta değişim göstermedi. Ekimde ise aylık yüzde 0.4 artışa işaret etti.
Ancak değerli olan nokta yıllık bazdaki orandı. Manşet enflasyon haziran prestijiyle her ay düşerek ekimde yüzde 7.7 oldu. Banka kasımda beklentilere paralel olarak siyaset faizini bugün 75 baz puan daha artırmış ve böylelikle faizi yüzde 4’e yükseltmişti. Fed Lideri Jerome Powell, enflasyon yüzde 2’ye düşene kadar sıkı para siyasetini koruyacaklarının iletisini verdi.
BAZ TESİRİNİ MUVAFFAKİYET ÜZERE GÖSTERECEKLER
“Yıllık enflasyonun, aralık ayından itibaren bariz bir gerileme kaydedeceğini öngörüyoruz” diyen Bakan Nebati, baz periyot tesiri sayesinde düşüşe geçecek olan enflasyon verisinin Türkiye İktisat Modeli’nin bir başarısı olarak lanse edileceğinin de işaretini verdi. Önümüzdeki 6 aylık periyotta manşet ve çekirdek enflasyonda kayda paha bir gerileme görüleceğini hesaplayan ekonomistler kasım ayında sonlu başlayacak yıllık enflasyondaki düşüşün aralık-nisan periyodunda 35 yüzde puana ulaşmasını bekliyorlar. Para siyasetinin genişleyici olduğu, seçim arifesinde ek genişleyici maliye ve gelir siyasetleri beklendiği bir ortamda enflasyonun yüzde 40 civarında katılaşacağı öngörülüyor.