2022-2023 eğitim-öğretim yılının birinci devri geride kaldı. 20 Ocak 2023 Cuma günü karnelerin dağıtılmasıyla birlikte 15 günlük tatil başladı. Milyonlarca öğrenci birinci devir karnelerine kavuştu ve tatile başladı. Ağır ve yorucu geçen bir periyodun akabinde okula 15 gün orta veren öğrenciler tatilin tadını çıkarmaya hazır. Lakin tatil boyunca hem öğrencilerin hem de velilerin dikkat etmesi gereken mevzular var. Tatilin verimli geçmesi ve hoş kıymetlendirilmesi için bilhassa velilere büyük bir sorumluluk düşüyor.
Yarıyıl tatili demek; bir müddet için mola vermek , dinlenmek demektir. Bu yüzden okul kapandıktan sonra hür vakit bırakmak değerli. Bu devirde çocukların boş vakitlerinde nelere yöneldiklerini izlemek onları tanımak ve yeteneklerini geliştirmek için yarar sağlar. Daha sonrasında sevdikleri etkinliklere nazaran onları yönlendirmek, tatillerini verimli ve eğlenceli bir formda geçirmeleri için değerli. Lakin bunu yaparken çok davranmamakta yarar var. Bu türlü bir durumda çocuklar, eğlenceli aktiflikleri bile bir misyon üzere görmeye başlayabilir. Tüm bunların yayında çocuklar için yarıyıl tatili, tüm sorumluluklardan kaçabilecekleri disiplinsiz bir vakit dilimi demek değil. Odasını toplamak, dişlerini fırçalamak, vaktinde uyumak üzere günlük sorumluklarını ihmal etmemesini sağlamak kıymetli.
Tatilde dinlenmek mi, çalışmak mı?
Akademik muvaffakiyet ve okul ahengi her devir için değer teşkil etse de zihni dinlendirme ve bedensel rahatlık olmadan bunları sağlamak mümkün değil. Bu yüzden yarıyıl tatilinin öncelikli gayesi dinlenmek olmalı. Fakat büsbütün derslerden uzaklaşmak okullar açıldığında ahenk meselesine sebep olabilir. Bu durumda yapılması gereken, planlı ve sıkmayan bir ders tekrarı vakti belirlemek. Birinci devirde eksiklerin gözlendiği derslerle ilgili kısa periyodik ek dersler, tekrar saatleri, toplumsal aktivite ve oyun saatleri bir programa nazaran belirlendiğinde çocuklar daha memnun vakit geçirebilirler.
Tatilde dersi abartmayın!
Yarıyıl tatili devrindeki ders çalışmanın gereksinime nazaran belirlenmesi daha yanlışsız bir yaklaşımdır. Abartılı ders çalışma programları çocuklarda genel bir isteksizliğe yol açabilir ve derse karşı olan motivasyonlarını azaltabilir. En büyük uyumsuzluk, ebeveynlerin kendilerine nazaran bir program oluşturmaları ve çocuğun buna uymasını beklemeleri. Tatilin en başından çocuklarla birlikte planlanması ve onların kararlarına hürmet duyulması kıymet taşır.
Ebeveyn nasıl ders çalıştırabilir?
Öğrenme biçimi ve suratı çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir. Bilhassa öğrenme şuurunun görsel mi işitsel mi olduğunun tespit edilmesi, ders çalışma disiplinin belirlenebilmesi açısından değerlidir. Yarıyıl tatili periyodunda çocukları ağır bir ders programına sokmak, ebeveyn-çocuk ilgisini olumsuz istikamette etkileyebileceğinden, bu misyonu kısa periyodik bir eğitmenin üstlenmesi yarar sağlayabilir. Her durumda, çocukların tatilde olduğunu ve okul periyodundaki kadar disiplinli bir çalışma temposuna giremeyeceğini unutmamak gerekir.
Bilgisayar tekrar hudutlu olmalı!
Birçok çocuk tatili daha fazla bilgisayar oynamak için bekler. Bilgisayar oyunu müsaadesi, bu beklentiye neden olacak halde evvelden ödül olarak vaat edildiyse bu kelamı tutmak gerekir. Lakin her şeyin bir sonu olduğu üzere bilgisayar oyunlarının da bir limiti olması gerektiğini çocuklara anlatmakta fayda var. Bilgisayar ve oyun konsollarının başında geçecek müddetin ne kadar olması gerektiğinin evvelden belirlenmesi çocuklar ve ebeveynler ortasında yaşanacak çatışmaların önüne geçebilir. Daha da kıymetlisi aile kelamından dönmek durumunda kalmaz ve çocukların ebeveynlerine duydukları inanç sarsılmaz.
Aileyle mi arkadaşlarla mı vakit geçirmeli?
Okul çağındaki çocukların hayal güçleri ve yaratıcılıklarının yüksek olduğu fakat hakikat alanlara yönelmeleri için vakitlerini güzel yönetmeleri gerektiği bilinen bir gerçek. Lakin ebeveynler bu mevzuda nasıl davranmaları gerektiği konusunda kaygı duyabilir. Bu noktada makul olan baskıcı olmadan denetimli davranabilmektir. Çocukların yaşıtlarıyla vakit geçirmesi toplumsal ve bağlantı marifetlerinin gelişmesi açısından çok kıymetli. Aileler çocuklarının arkadaş edinmesine ve onlarla vakit geçirmesine müdahale etmemeli. Lakin tıpkı vakitte aile bağlantıları de çocukların bedel yargılarının gelişmesi, inanç hissine sahip olmaları açısından kıymet taşır.
Çocuklar anlık kararlarda arkadaşlarını seçmeye meyilli olabilirler lakin ailelerine gereksinimleri olduğu kesinlikle. Bu yüzden çocukları aileleriyle vakit geçirmeye zorlamamak, bir arkadaş üzere ikna edici olmak gerekir. Bu durumda çocuklara, “Biliyorum arkadaşlarınla oynamak istiyorsun, bu da senin hakkın. Ailece bir şeyler yapmak da eğlenceli olabilir. Mesela yarın sabah arkadaşlarınla buluş, akşam için de biz plan yapalım” üzere uyumlu tabirlerle yaklaşmak bağlantıları sağlamlaştırmak açısından da kıymetli.
Okuma alışkanlığı nasıl kazandırılmalı?
İlkokulun birinci yıllarındaki çocuklar için her gün kitap okuma alışkanlığı kazanmak çok değerli. Bu periyotta çocukların şimdi yeni edindikleri okuma marifetlerini geliştirmeleri gerekir. Tatil devrinde çocukların okumak istedikleri kitabı kendilerinin seçmesine müsaade vermek, hem okuma hünerlerini kaybetmelerinin önüne geçer hem de kitap okumayı daha çok sevmelerini sağlar. Sonrasında okuduklarını anlatmasını isteyerek anlatma mahareti de geliştirilebilir. Öğretmen tarafından yarıyıl tatili başında verilen ödevler varsa öbür bir tekrara gerek kalmayabilir. Bu durumda öğretmenler aslında tekrar gerekliliğini düşünerek ödev programı hazırlarlar. Lakin geri kaldığı, konsantre olmakta zorlandığı bir ders varsa bu hususta kısa tekrarlar yapılabilir.
Plan yaparken bu formülü izleyin!
Yarıyıl tatilinde aileler aktivite planlarken daima birlikte eğlenilebilecek aktiviteler seçmeleri hem çocuklarının hem de kendilerinin motivasyonlarını artırır. Çocuklar ailelerin önerdiği ve mutlu kaldıkları bir aktiflikten sonra onlardan gelen öteki tekliflere de sıcak bakmaya başlar. Bu türlü bir durumda çocuklar; önyargılı, “evet-hayır” üzere kesin ve geri dönüşü güç karşılıklar vermeyi bırakabilir. Çocuklarla plan yaparken, “Şuraya gitmeyi, şunu yapmayı ister misin?” diye sormak yerine; “Önce izlemek istediğin bir sinemaya gideriz, sonrasında arkadaşlarınla oynarsın, daha sonra da birlikte yemek yeriz. Ne dersin?” biçiminde açıklayıcı sözlerle sormak, çocukların zihinlerinde aktiflikleri canlandırabilmesine ve sahiden isteyip istemediğine karar verebilmesine yardımcı olur.