ANKARA (İGFA) – TMB’nin 2023 yılının birinci 9 ayına ait İnşaat Dalı Tahlili Raporu’nda, “Kamu projeleri üstlenmiş olan müteahhitlik firmalarının kamu yatırımlarındaki yüksek düzeylerdeki maliyet artışı nedeniyle fiyat farkı, tasfiye ve mühlet uzatımı düzenlemelerine gereksinimi son derece artmıştır. Kamuda 2024 yılına ilişkin yatırım programı hazırlıkları çerçevesinde projelerin önceliklendirilmesi kararının da tasfiye hakkı ile desteklenebileceği kıymetlendirilmektedir.” tabirlerine yer verildi.
“Cumhuriyetin İkinci Yüzyılına Girerken Gündem; Ekonomik Sorunlar” başlıklı tahlilde, global ve ulusal iktisat ile inşaat dalına ait bilgiler değerlendirildi.
KAMU MÜTEAHHİTLERİ DARBOĞAZDA
İnşaat Bölümü Tahlili Raporu’nun Ekim 2023 sayısında, sarsıntı bölgesinde yine inşa emeliyle artan faaliyetlerle birlikte inşaat bölümünün, yılın birinci iki çeyrek devrinde sırasıyla yüzde 4,5 ve yüzde 6,2 oranlarında büyümesinin değeri belirtilse de; “Milli gelirden aldığı hisse 2016 yılında yüzde 9’un üzerinde olan inşaat kesimindeki mevcut görünüm geçtiğimiz yılların çok gerisindedir. Konut dışı inşaat faaliyetlerinde ülke genelinde büyüme gözlemlenmemekte olup; kamuda tasarruf önlemleri kapsamında gelecek yıl zarurî haller dışında Yatırım Programına yeni proje alınmayacak olması, kesim için ileriye dönük büyük bir darboğaz yaratmıştır” tespitine yer verildi.
FİYAT FARKI, TASFİYE VE MÜDDET UZATIMI DÜZENLEMELERİNE GEREKSİNİM VAR
Sektörün yaşadığı girdi maliyetlerindeki büyük artışlar, kamu yatırımlarında ödenek yetersizliği, hakediş tahsilatlarındaki gecikmeler, krediye erişimde kısıtlar ve dalda nitelikli işgücü bulunmaması problemlerine dikkat çeken raporda, kamu projeleri üstlenmiş olan müteahhitlik firmalarının maliyetlerdeki artış nedeniyle fiyat farkı, tasfiye ve müddet uzatımı bahislerinde düzenleme muhtaçlığının son derece arttığı vurgulandı, “Kamuda 2024 yılına ilişkin yatırım programı hazırlıkları çerçevesinde projelerin önceliklendirilmesi kararının da tasfiye hakkı ile desteklenebileceği değerlendirilmektedir” denildi.
FİNANSMANA ERİŞİM SORUNU ARTTI
Raporda, “Son periyotta benimsenen siyaset değişikliği ile faiz oranlarının yükselmesi, bankaların kredi verme iştahının da düşük seyretmesiyle finansmana erişim sorunu artmıştır. Bununla birlikte Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) Temmuz 2023 datalarına nazaran; dalın toplam nakdi kredi hacmi evvelki yılın birebir periyoduna nazaran %40 artarak 752,1 milyar TL olmuştur ve kesimde takipteki kredi oranı %3,3’tür. Bölümün kullandığı kredilerdeki artış, Temmuz 2021-2022 periyodunda ise %60 dolayındaydı. Süratli faiz artışları çerçevesinde ilerleyen periyotta kesim için kaynak temini sorunu daha fazla artacaktır” değerlendirmelerinde bulunuldu.
Makroekonomik gelişmelerin, konut fiyatlarında yakın vakitte dengelenme yaşanması beklentisini desteklemediği, Hükümetin bu hususta tedbirler almaya hazırlandığının takip edildiğinin kaydedildiği raporda, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki tarafından 11 Eylül 2023 tarihinde yapılan açıklamada, konut arzının artırılması, vatandaşın konuta erişiminin kolaylaştırılması ve kiraların düşmesi maksadıyla Hazine topraklarının imara açılacağı lisana getirilmiştir. Bu adım olumlu olmakla birlikte tesirlerinin bugünden yarına değil daha orta vadede konut arzına dönmesi kelam konusu olabilecektir. Yaklaşan mahallî seçimlerle birlikte bilhassa birinci el satışların desteklenmesine yönelik bir konut kampanyası beklentisi de mevcuttur. Başka taraftan ikinci konut alımında BDDK, kredi kullanım oranına sınırlama getirmiştir” denildi.