6-18 Kasım tarihleri ortasında Mısır’da düzenlenecek 27. Taraflar Konferansı (COP27) öncesinde iklim konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları, Türkiye’nin 2030’a kadar en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı yapması gerektiğini açıkladı.
Sivil toplum kuruluşları, 6-18 Kasım 2022’de Mısır’da gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (BMİDÇS) 27. Taraflar Konferansının (COP27) en değerli gündem hususlarından birinin ülkelerin emisyon azaltım amaçlarını güncellemesi olduğunu hatırlattı. Paris Anlaşması’na resmen taraf olan Türkiye’nin de sera gazı emisyonu azaltım gayesini güncellemesinin beklendiğini vurguladı.
Yapılan açıklamaya nazaran, Türkiye’nin 2053 net sıfır maksadına ulaşabilmesi için 2030’da (2020 düzeyine oranla) en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerekiyor. Bu, Türkiye’nin emisyonlarını 2020 yılındaki 523,9 MtCO2e (milyon ton karbondioksit eşdeğeri) düzeyinden 340 MtCO2e’ye indirmesi manasına geliyor.
“”izlenecek patikalar gayeyle dengeli değil”
WWF-Türkiye İklim ve Güç Koordinatörü Tanyeli Sabuncu “Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan raporlar mevcut ülke gayelerinin Paris Anlaşması’nda hedeflenen 1,5 derece eşiğiyle uyumlu olmadığını gösteriyor. Halbuki 1,5 derece eşiğini geçmemek için global ölçekte emisyonların 2050 yılında net sıfıra ulaşması, 2030 yılında ise (2019 düzeyine oranla) yüzde 43 oranında azaltılması gerekiyor. Türkiye dahil çok sayıda ülkenin net sıfır emisyon amacı bulunuyor. Lakin bu maksada ulaşmak için izlenecek patikalar amaçla dengeli değil” dedi.
“Türkiye dahil tüm ülkeler, maksatlarını daha iddalı hale getirmeleri gerekiyor”
İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği (IDPAD) İdare Heyeti Üyesi Gülşah Deniz Atalar da, 2030 yılına yönelik mevcut amaçların eksiksiz olarak yerine getirildiği durumda bile dünyayı 2,5 derecelik bir ısınmanın beklediğine işaret etti ve şöyle devam etti:
“Türkiye dahil tüm ülkelerin, net sıfır gayesine ulaşabilmek için gayelerini iyileştirmeleri, daha iddalı hale getirmeleri gerekiyor. Türkiye yüzde 35 azaltım üzere gerçekçi bir mutlak azaltım maksadı vererek kıymetli bir adım atacaktır.”
“Türkiye bu alandaki fırsatları yakalamakta geç kalmamalı”
Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFIA) Direktörü Bengisu Özenç deTürkiye’nin COP27’de açıklayacağı tezli bir emisyon azaltım amacının yararlarına değindi:
“Türkiye’nin bu yıl vereceği güçlü iklim gayesi her şeyden evvel Türkiye’nin 2053 net-sıfır maksadı konusundaki tezini muhafazasını ve global iklim diplomasisi içerisinde kendine daha güçlü bir yer edinmesini sağlayacaktır. Ayrıyeten, savlı iklim gayeleriyle birlikte hızlanacak güç dönüşümü yoluyla Türkiye’nin dış ticaret açığında kıymetli bir yeri olan güç kaynakları ithalatının azaltılması, güç maliyetlerinin düşürülmesi ve böylece enflasyonla gayrette de uzaklık kat edilmesi mümkün. Güç kriziyle çaba eden merkez iktisatların bu istikamette adım attığını, güç dönüşümünü enflasyonla çabanın de merkezine aldığını görüyoruz. Türkiye bu alandaki fırsatları yakalamakta geç kalmamalı.”
Sivil toplum kuruluşlarının önerileri
Türkiye’nin 2030’da yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı gayesine ulaşabilmesinin gerçekçi ve mümkün olduğunu belirten sivil toplum kuruluşları, bunun için tekliflerini sıraladılar:
- 2030 yılı itibariyle kömürden elektrik üretimine son verilmesi,
- Elektrik üretiminde yenilenebilir güç kaynaklarının hissesinin yüzde 75’e çıkarılması,
- Elektrikli araçların hissesinin binek araçlarda en az yüzde 20’ye, yolcu ve yük taşıma araçlarında en az yüzde 10’a çıkarılması,
- Demiryolu yatırımlarının artırılarak binek araçlarda yüzde 5, karayolu toplu ulaşım ve yük taşımada yüzde 10 raylı sisteme geçiş sağlanması,
- Sanayide, hizmet bölümünde ve tarım uygulamalarında güç verimliliği, elektrifikasyon ve direkt yenilenebilir güç kullanımının artırılması,
- Binalarda ise kömür ve sıvı fosil yakıt kullanımının sonlandırılması, büyük ölçüde elektrikle ısınmaya geçilmesi.
Açıklamayı Yapan Kuruluşlar: Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı (WWF-Türkiye), Ege Orman Vakfı, Ekosfer Derneği, Greenpeace Akdeniz, İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği (İDPAD), İklim İçin 350 Derneği, Sıhhat ve Etraf Birliği HEAL, Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Yeşil Niyet Derneği, YUVA, Yuvam Dünya, Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal), Avrupa İklim Aksiyon Ağı (CAN Europe), İklim Öncüleri, İklim için Türkiye
TIKLAYIN – COP27 İklim Tepesi: Türkiye, 2053’te net sıfır emisyon gayesine ulaşmak için neler yapmalı?
|
Türkiye’nin mevcut gayesi nedir? Türkiye, 2015 yılında Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (BMİDÇS) Sekreteryası’na sunduğu Ulusal Katkı Niyet Beyanı’nda (INDC) 2030’a kadar mevcut siyasetler senaryosuna kıyasla en az yüzde 21 emisyon azaltım amacı vermişti. Bu hesaplama, mutlak azaltım değil artıştan azaltım amacı ile yapıldı ve şu manaya geliyor: Türkiye, şimdiki emisyonları 430 MtCO2 iken, 2030 yılına kadar hiçbir aksiyon almazsa emisyonlarının 1.175 MtCO2e’ye çıkacağını hesapladığını, iklim aksiyonları ile bunu 929 MtCO2e’de sınırlamayı hedeflediğini açıkladı. Bu maksat, her ne kadar “azaltım hedefi” olarak isimlendirilse da, sayılardan da görüleceği üzere azaltım gayesi doğrultusunda bile emisyonların 2030’a kadar iki katına çıkması manasına geliyor. Paris İklim Mutabakatı Nedir? Paris İklim Muahedesi, iklim krizinin önüne geçmek maksadıyla tüm devletlerin ortak hareket etmeleri gerektiğini kabul ettikleri, Türkiye’nin de taraf olduğu milletlerarası bir muahededir. 2 Aralık 2015’te Paris’te düzenlenen COP21’de 197 hükümet tarafından tarafından kabul edilmiş ve 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girmiştir. Bugün itibariyle Mutabakatın 193 tarafı vardır (192 ülke ve Avrupa Birliği). Anlaşma, iklim krizinin önüne geçmek için global sıcaklık artışını 2 derece ile sonlandırmayı, mümkünse 1,5 derecenin altında tutmayı gayeler. Türkiye, 6 Ekim 2021’de Paris Anlaşması’nı onayladı ve bir sonraki BM İklim Tepesi COP27’ye kadar mevcut Ulusal Katkı Beyanı’nı güncelleyeceğini açıkladı. Türkiye delegasyonu COP26 kapanış konuşmasında COP26’daki tüm kararların Türkiye’nin ulusal ve memleketler arası taahhütleri ile ahenk için birincil yönlendirici olacağını söyledi. COP26’da kararlardan biri; ülkelerin 2022 sonuna kadar daha tezli iklim maksatları ile gelmesi. |