“Deprem vergisi” olarak isimlendirilen 7440 sayılı Kanunla getirilen “Ek vergi”de 100 milyar civarında bir tahsilatın beklendiği Maliye Bakanlığı yetkilileri tarafından açıklanmıştı. Ne yazık ki bu meblağlar yetmeyecek? Ezcümle TÜSİAD, “Depremin yaralarını sarmak için seferber edilmesi gereken fonların toplamının 100 milyar dolara ulaşabileceğini” açıkladı. Şu halde, seçimden sonra yeni sarsıntı vergileri kaçınılmaz görülüyor. Pekala, bu vergiler toplumun hangi kesitinden istenecek? Sermaye mi, çiftçi mi, esnaf mı, meslek kesiti mi, çalışanlar mı, hepsi mi, hiçbiri mi? “Hiçbiri”ni kafiye olsun diye yazmadım. Tahminen de borç alınacak. Zira ülkemizde, borcun peşin vergi tahsilatı olduğunu, sonraki jenerasyonlar tarafından vergi olarak ödeneceğini bilmeyen tesirli ve yetkili kıymetli bir kesim var.
Evet, fedakârlık kimden istenecek. 2022 için getirilen Ek vergi, kalıcı hale dönüştürülecek mi? Çünkü vergilerin fevkalâde periyotların eseri olması ve sonraki yıllarda kalıcı hale dönüştürülmesi üzere bir özelliği var. Üstelik bu vergiyi, faklı kılan değerli bir yanı var. Randımanı yüksek ve sermaye kısmının vergi dışı bırakılmış alanlarını vergilendiriyor. Bu özelliği onu kalıcı olmaktan kurtaracak mı?
Soruya karşılık bulmak için çeşitli bölümlerin “Ek vergi” hakkındaki açıklamalarını araştırdım. TÜRMOB ile TÜSİAD’ın açıklamaları var. Personel sendikaları, esnaf, tarım, barolar, tabipler, mühendisler, vb. temsilcilerinin ise rastgele bir açıklamasına rastlamadım. Bunu, bahis hakkında kâfi bir müşavirlik almadıklarına bağlıyorum. Siyasi partiler tarafından da, Meclis tutanakları dahil yapılmış rastgele bir açıklama yok. Şu halde değerlendirmelerimi TÜSİAD ve TÜRMOB liderlerinin kelamları üzerinde yapacağım.
TÜSİAD’IN GÖRÜŞLERİ
Bloomberg HT’den Olcay Büyüktaş’a konuşan TÜSİAD Lideri Orhan Turan, “Sayıları 1 milyonun üzerinde olan kurumlar vergisi mükelleflerinden süreksiz vergi alınması yerine 22 bin civarındaki kurumlar vergisi teşviki almış mükelleften kesinti yapılması ‘adaletsiz’ olmuştur.” demiştir.
Bu açıklamalarda, sarsıntı için vergi alınmasına karşı bir söz yok. Vergi bağışıklığı tanınan bir alana yapılan vergilemenin, bundan bu türlü yol olabileceği ihtimaline bir itiraz var. Gerçekten Sayın Turan itirazını, “hakkaniyet” değil de, “eşitsizlik” kavramı üzerinde yapıyor. Bunu da, kurumlar vergisi mükellefleri üzerinde açıklıyor. “Olanla ölmüşe deva yoktur” şuuruyla, artık yasallaşmış zelzele vergisi hakkında konuşsa da, özünde seçim sonrasına mektup yazıyor. Muhtemel vergiler için kurumlar vergisi mükelleflerinin eksiksiz tamamından süreksiz vergi alınmasını söz ediyor.
Turan’ın, ücretlilerden ve gelir vergisi mükelleflerinden kelam etmemesi gözden kaçmıyor. Bunun, hem bu bölümün vergi ödeme kapasitesinin yetersizliği, hem de ücretlilere yönelik bir vergilendirmenin bedelinin iş sahipleri tarafından karşılanacağı formundaki bir şuur birikiminden kaynaklandığı düşünülebilir.
TÜRMOB LİDERİNİN GÖRÜŞLERİ
TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu, sermayenin vergi dışı kalmış karları ile KVK’nun 5/1-e hususundaki taşınmaz rantı üzere karları vergilendiren 7440 sayılı Kanuna karşı çıktığı üzere bu üslup vergilendirmeler yerine, temsilcisi olduğu YMM ve SMMM’leri de kapsayan meslek sahipleri ile esnaf ve ücretlilere vergilendirme yapılmasını öneriyor. Verginin teknik kavramlarıyla bu teklifini net bir halde ortaya koyduktan sonra münasebetlerle haklı kılmaya çalışıyor. 09.03.2023 tarihli hürriyet.com’da yer alan tabirleriyle:
Geçmişe yönelik ek vergiyi yanlış bulduklarını (…)‘Ülkemizde yatırım yapacak yeni yatırımcıları yatırım yapma konusunda olumsuz tesir edecek ve hatta mevcut yatırımların civar ülkelere dahi kaymasına yol açabileceği değerlendirilmektedir”. “Yaşanılan bu kuvvetli süreçte herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini”, “Bu tarafta toplumun hiçbir bölümünde tereddüt olduğunu düşünmüyoruz. Bu kapsamda elbette yeni vergiler getirilebilir. Lakin geçmişe yönelik vergileme yerine modern vergileme ilkelerine de uygun olarak cari yıl ve periyotlar için yeni vergiler getirilmeli. (…) Vergi otoritesi tarafından kendilerine çıkarlarının vergiden istisna olacağı, değerli vergisel avantajlar sağlanacağı belirtilen üretici ve sanayicimize, girişimcilerimize verilmiş olan imkanların artık Ek Vergi ismi altında geriye alınması manasına gelmektedir”. Bu durumun türel güvenlik unsuru ile de örtüştüremediklerini (…)Oyun başladıktan sonra oyunun kurallarının değiştirilmemesi…” halinde devam edip giden sözler.
DEĞİŞİK BİR AŞK
Vergi dışı kalmış bir alana yönelen bir vergiyi, bütünlüklü bir tablo ortaya koyup gerekçelendirerek, yanlış bulduğunu açıkça tabir ediyor. Zelzele sonrası için bunun yerine, YMM ve SMMM’, avukat, tabip, mühendis, sanatçı, çiftçi, fiyatlı, esnafı da kapsayan gelir vergisi mükelleflerinin de, kapsama alınmasını öneriyor. “Herkesin elini taşın altına koyması gerektiği” tabiri tam da bunu açıklıyor. “Herkes” kavramı, vergi hukuku alanında Anayasa ile düzenlenen verginin genelliğini ilkeleştiren bir kavramdır. Cari yıl ve periyotlar için yeni vergiler getirilmeli ifadesi ise, kurumlar vergisi yanında gelir vergisi istikametinden süreksiz vergiye ve KDV’ye tabi olan meslek sahipleri ile ticaret bölümünü işaret ediyor.
Bu aşk hudut da tanımıyor; o kadar ki, fiyatlı, meslek ve esnaf bölümünün, kendi istekleriyle bunu arzuladıklarından emin olduğunu söylüyor. Vergi ödeme kapasitesi ise mevzu dışı kalıyor.
Cari yıldaki en yakın vergilendirme devrinin süreksiz vergi olarak 17.05.2023 tarihinde başlayacağını dikkate almıyor. Yani geriye yürümenin bir zorunluluğa dönüştüğünü ve bu açıdan da şartlar itibariyle hukuka en uygun vergilendirme yapıldığını görmezlikten geliyor..
DAHA NELER
Ek verginin bir uzlaşıya dayandığını, göremiyor, bu verginin mevcut yatırımcıları civar ülkelere kaydıracağını söylüyor. Uzlaşıya dayanmasa da bu savlar temelsizdir. Ülkemizde, büyük bir zelzele felaketi olmuş, devletin olsun, özel bölümün olsun büyük bir mali kaynak ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu durumda, şayet bir vergi alınacaksa, toplumun bugüne kadar vergi bağışıklıklarıyla fedakarlıkta bulunduğu ve sermaye fazlası olan bölümlerinin fedakarlıkta bulunması doğal ve olağan olanıdır. Bu bölümün, vergiden kaçmak için yatırımlarını ülke dışına kaydıracaklarını, kamusal bir kurum olan TÜRMOB ismine söylenemez. Üyeleri bu vergileri ödeyecek olan kuruluşların açıklamalarına baktım, hiç birinin bu türlü bir tabiri ima yoluyla dahi yok.
Yabancı sermaye ile ilgili söylediklerine gelirsek, büyük felaketi görmüyorlar mı? Bu ülke kendilerine bu kadar büyük vergi istisnaları sağlamışsa, artık fedakarlık vakti olduğunu bilmiyorlar mı? Bu türlü yakın uzaklıklı, insanı nitelikli, karlı, bol muafiyetli, teşvikli, düşük vergi oranlı ve kendilerinin faydasına düzenlenmiş hukuk sistemi öbür hangi ülkede var?
OYUN MU KURAL MI SINIF MI DEĞİŞTİ
Kartaloğlu, suratını alamıyor; bu “Ek vergi” üzerinde, “hukuki güvenlik” prensibini ihlal ettiği gerekçesiyle Vergi Yönetimini de eleştiriyor. Halbuki, ek vergiyi koyan TBMM’dir. Yıllardır verdiğinin, küçük bir modülünü bir felaket nedeniyle geri istemiştir. Bundan yanlış nedir?
“Oyun başladıktan sonra oyunun kurallarının değiştirilmemesi” kelamlarına ne denmeli? Güya büyük bir felaket hiç yaşanmamış da keyfi olarak vergi getirilmiştir.
Bunlar, TÜRMOB’un görüşleri olamaz. Lakin ne yazık ki TÜRMOB ismine söylenmiştir. Bu kelamlar, bir talihsizlikten öte bir tercihi söz eder. Kartaloğlu sınıf mı atlamıştır? Tercihi ve aidiyeti bu tarafta olmuştur.Ancak problem bu da değildir. Temsil ettiği kesite yabancıdır. Mesleği ve temel siyasetlerini kavramaması ülkemiz ismine da üzücüdür.
Dr. Yusuf İleri
Odatv.com