Fırat Bulut
MALATYA – Malatya 2. Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet yürüten Mil-May Dokuma, 16 Şubat’ta sarsıntıdan etkilenen çalışanlara ileti atarak işe devam etmemeleri durumunda tazminatsız işten çıkarılacaklarını bildirdi.
Kamuoyunda reaksiyon çeken ‘işten çıkarma tehdidi’ sonrası gözlerin çevrildiği fabrikada, evvelki gün iş başı yapıldı. Sarsıntıdan evvel yaklaşık 210 personelin çalıştığı dokuma fabrikasının birinci mesaisine yaklaşık 30 personel gitti. Fabrika yetkilileri ise kimseyi işten çıkarmadıklarını öne sürdü.
‘CANIMIZI SIKINTI KURTARDIK, NE OLACAĞIMIZ BELİRLİ DEĞİL’
Depremzede çalışanlar, fabrika yetkililerinin kendilerini telefonla arayıp işe gelip gelmeyeceklerini sorduklarını ve daha sonra personellere toplu ileti atarak işe devam edemeyenlerin iş akdinin tazminatsız feshedileceğini bildirdiğini söyledi.
Yaşanan sarsıntı nedeniyle meskeni ağır hasar gören bir personel, fabrikanın İstanbul’daki yetkilisinin kendisini aradığını belirterek “Malatya’daki konutumun ağır hasarlı olduğunu ve kullanılamaz olduğunu söyledim. ‘Aileni bırak gel, ben sana kalacak yer ayarlarım’ dedi. Ben nasıl ailemi bırakayım? Biz 4-5 gün soğukta, parkta kaldık. Beni arayan yetkili İstanbul’da. Adam kendisi gelmiyor lakin emekçileri tehdit ediyor” diye konuştu.
Yıllardır dokumacılık fabrikasında çalışan bir başka emekçi de fabrika yetkilisi ile benzeri bir görüşme yaptıklarını aktararak fabrika idaresine reaksiyon gösterdi. Depremzede emekçi su tabirleri kullandı: “Ben yıllardır çalışıyorum burada. İstersen tazminatımı verir, işten çıkarırsın. Güya keyfimizden işe devam etmiyoruz. Canımızı sıkıntı kurtardık, daha ne olacağımız aşikâr değil. Bizim işe gitmememiz, kanunda da yer verilen mecburî mazeret. Gerekirse mahkemeye başvuracağım.”
‘KİMSEYE HAKSIZLIK YAPMAYACAĞIZ’
Konuyla ilgili argümanları sorduğumuz fabrika yetkilileri, çalışanlara haksızlık yapmayacaklarını, yalnızca personellerin devam edip etmeyeceklerini netleştirmeye çalıştıklarını söyledi. Fabrika yetkisi şunları söyledi: “Biz kimseyi işten atmadık. Sarsıntıdan etkilenen personellerimizin işe gelip gelmeyeceğini netleştirmeye çalışıyoruz. Kim, ne vakit işe gelecek, bunu öğrenmek için emekçileri aradık. Kimseyi işten çıkarmakla tehdit etmedik. Çalışanlar şayet bizimle çalışmaya devam etmek istemezse işin bu boyutu avukatlarımızın ilgileneceği bir şey. İşe gelmek istemeyen, ayrılmak isteyen emekçiler avukatımızla konuşup haklarını alacaklardır, biz kimseye haksızlık yapmayacağız.”
‘SADECE MALATYA’DA DEĞİL PEK ÇOK FABRİKADAN HABERLER GELİYOR’
Birleşik Dokumacılık Dokuma ve Deri Çalışanları Sendikası (BİRTEK-SEN) Genel Lideri Mehmet Türkmen, diyalog ile sorunu çözmeye çalıştıklarını belirterek haksızlığı kabul etmeyeceklerini söyledi. Türkmen şöyle konuştu: “Aslında bunun yaşandığı tek yer Mil- May Dokuma değil. Hem Malatya’daki hem Antep’teki hem de Urfa’daki pek çok fabrikadan haberler geliyor. Ben şahsen sendika genel lideri olarak Mil-May Tekstil’in patronu Sonay Arıkan’ı aradım. Meselelerle ilgili görüşmek istediğimi söyledim. Lakin telefonu açar açmaz bizimle hiçbir formda görüşmek istemediğini belirterek telefonu kapattı. Yani bu tavır da aslında çalışanlara atılan bildirinin ardında durduklarını gösteriyor.”
‘İŞ AKDİNİ TAZMİNATSIZ FESHEDEMEZLER’
Türkmen, personellerin aslında sarsıntıdan ötürü mağdur olduklarına dikkat çekerek “Umuyoruz ki, bu türlü bir uygulamadan bir an evvel vazgeçerler. Sarsıntıdan ötürü uzun müddet işe gelemeyecek olan personelleri bile tazminatsız işten çıkaramazlar. Ayrıyeten iş akdini feshetseler bile bunu tazminatsız yapamazlar” dedi.
Türkmen fabrika idaresine davet yaparak “Sendika idaresi olarak çarşamba günü Malatya’da olacağız. Fabrika idaresi ile görüşerek emekçileri mağdur eden bu uygulamaya son verilmesini isteyeceğiz. Sarsıntı mağduriyeti ortadan kalkana kadar sarsıntıdan etkilenen personellerin müsaadeli sayılmasını, işten atılmamasını isteyeceğiz. Diyalog yolunu zorlayacağız. Bu uygulama devam ederse, fabrika önünde açıklama yaparak ve mevzuyu gündemde tutarak bu hak gaspına müsaade vermeyeceğiz. Haksızlığın olduğu her fabrikada personellerle ile birlikte uğraş edeceğiz” sözlerini kullandı.
‘İŞ YASASI BU ÇEŞİT DURUMLARDA YETERSİZ’
Depremin zorlayıcı bir neden olduğunu söyleyen Çalışma ve Toplum Mecmuası Genel Yayın Direktörü Murat Özveri, “İşçi bir haftadan fazla bir mühletle işe gidemezse patronun iş mukavelesini sona erdirme hakkı var lakin kesinlikle çalışana kıdem tazminatı ödemesi gerekir. Mevzuat böyle” dedi.
Özveri şöyle devam etti: “Var olan kanunu birebir uygularlarsa durum bu türlü. Bir hukukçu olarak şahsi görüşümü sorarsanız; bana nazaran ihbar tazminatı da ödemek zorunda. Bana nazaran emekçi işe iade davası açtığında da şayet makul, objektif bir nedenle işe gidememişse bu durumun harikalığını dikkate alarak işe iadesine de karar verilmesi gerekir. Fakat söylediğim manada bir örneği yok. Ne yazık ki var olan tüzel uygulama bu. İş yasası bu cins durumlarda yetersiz.”
Depremin getirdiği inanılmaz durum nedeniyle çalışanların işini korumak için fesih yasağı getirilmesi gerektiğini savunan Özveri, “Bu yasağa karşın personel işten çıkarılırsa, personel çalışmış olsaydı alabileceği tüm hakların ödeneceği birebir yasal değişiklikte karar altına alınmalı” diye konuştu.
‘İŞÇİ HUKUKEN KIDEM TAZMİNATINI ALIR’
İş Güvenliği Uzmanı Seyit Karaman işe gitmemenin tek taraflı fesih hakkı doğurduğunu lakin afet ve zelzele bölgesinde durumun farklı olabileceğini söyledi. Karaman, şöyle devam etti: “İşçi zelzele nedeniyle işe gidememişse ve iş akdi tazminatsız feshedilmişse, personelin hukuken kıdem tazminatını alabilir diye düşünüyorum. Kişi, zelzele ya da öteki bir nedenle çalışmaya elverişli değilse açılacak bir davada haklarını alır. Ayrıyeten emekçilere de belirli koşullarda tek taraflı fesih hakkı tanınıyor. 6331 No’lu iş kanununda ‘Eğer ki işçinin çalıştığı işle ilgili önemli bir risk varsa ve bu risk giderilmemişse işçi tek taraflı iş akdiniz fesih edebilir’ diyor.”