TGC, TGS ,TYS ve DİSK Basın İş Sendikası; Basın İlan Kurumu’nun haksız ve hukuksuz uygulamalarını geri çekmesi talebiyle 25 Ağustos 2022 Perşembe saat 11.30’da basın toplantısı düzenledi. Meslek örgütleri Evrensel’in resmi ilan ve reklam hakkı iptalinden vazgeçilmesini istedi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantının moderatörlüğünü TGC Genel Sekreteri Sibel Güneş üstlendi. Güneş şöyle konuştu:
“BİK RESMİ İLANI İKTİDAR SOPASI OLARAK KULLANIYOR”
“Halkın demokratik toplumda tartışma ortamına katkı sağlayan her hususta yanlışsız, sağlam bilgiye erişim hakkı vardır. Basın özgürlüğü Anayasamız yeterince resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber yahut fikir almak ya da vermek özgürlüğünü kapsamaktadır. Fakat özerk olması gereken Basın İlan Kurumu (BİK) bugüne kadar verdiği resmi ilan kesme cezalarıyla basın özgürlüğüne iktidar ismine nizamlı olarak müdahale etmiştir. Eleştirel yayın yapan gazetelere resmi ilan kesme cezaları rutin bir uygulamaya dönüşmüştür. Basın İlan Kurumu’nun yalnızca 2020 yılında 803 resmî ilan cezası verdi. Cezaların yüzde 88’i BirGün, Sözcü, Cumhuriyet, Korkusuz ve Üniversal gazetesine verildi. Bu süreçte, Birgün, Cumhuriyet, Kozmik ve Sözcü gazeteleri çeşitli tarihlerde yayımladıkları haber ve köşe yazıları münasebet gösterilerek resmî ilan ve reklamlardan mahrum bırakılmaları nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu’nun mart ayında verdiği pilot kararının 10 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan münasebeti de bu haksız ve hukuksuz cezalandırma sürecini doğrulamıştır. Anayasa Mahkemesi Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan ve reklamların kesilmesine ait kararıyla tabir özgürlüğü ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine ve yapısal sorunun tahlili için keyfiyetin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bildirilmesine, 10 bin TL tazminat ödenmesine karar vermiştir. Basın İlan Kurumu ise Kozmik Gazetesi’nin resmi ilan ve reklam yayınlama hakkının sona erdirmiştir. Bu karar başta Anayasamıza, Basın Kanunu’muza alışılmamıştır. Anayasa Mahkemesi’ne müracaat eden Cumhuriyet, Sözcü, BirGün gazetesi de mi tıpkı akıbetle karşılaşacak? Demokratik bir toplumda tüm kurumlar bağımsız ve özgür karar almalıdır. Basın ve kanıyı söz özgürlüğünün olmadığı bir ortamda demokrasiden kelam edilemez. BİK’in iktidar lehine resmi ilan sopasıyla, kitle bağlantı araçlarının ekonomik yollarla seslerinin kısılmaya çalışması hukuka ve kanuna terstir. Seçime giderken haberin özgür sirkülasyonuyla, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki maniler kaldırılmalıdır. Biz meslek örgütleri olarak Üniversal gazetesi ile dayanışma içindeyiz. Halkın habere erişimini engelleyecek her adıma karşı uğraşımız sürecek.”
DİSK Basın İş Sendikası Genel Lider Faruk Eren ise konuşmasına başlarken “Basın İlan Kurumu bu son uygulamasıyla Evrensel’i ekonomik olarak cezalandırmaya çalışıyor. Üniversal gazetesi bununla susmayacaktır tekrar emekçi sınıfına ve çalışanların ezilenlerin sesi olmaya devam edecektir. Metin Göktepe gazeteciliğini sürdürecektir. Üniversal ile dayanışma içinde olacağız hepimiz” dedi. Faruk Eren kelamlarına şöyle devam etti:
“BİK İKTİDARIN APARATI DURUMUNDA”
“Basın İlan Kurumu iktidarın bir aparatı durumunda, iktidara biat etmemiş her yayın organının ekonomik olarak ve yasa dışı biçimde susturmaya çalışıyor. Cezalandırmaya çalışıyor. Yalnızca bunu yapmıyor. İktidarın propaganda aygıtı haline gelmiş yayın organlarını fonluyor tıpkı vakitte. Kerameti kendinden menkul kaç sattığı belirli olmayan gazetelere bol bol ilan veriyor. Bu ortada Basın İlan Kurumu internet sitelerine de el atmaya çalışıyor biliyorsunuz. Yasa teklifi var. Yeni periyotta görüşülecek. İnternet sitelerini de bu durumda kontrol altına almaya çalışıyor. Artık İrtibat Başkanlığı basın kartlarının büyük bir keyfiyetle dağıtıyor yahut dağıtmıyor. Kimin gazeteci olup kimin gazeteci olmadığına iktidarın kendisi karar vermeye çalışıyor. Doğal buradan daha da karanlık bir durum var, birtakım basın yayın organları yahut kimi gazeteciler hiç görünmüyor. İşte bunların en acı örneğini geçen aylarda yaşadık 16 meslektaşımız Diyarbakır’da tutuklandı, birçok meslektaşımız ağır mahpus cezaları yedi. 16 meslektaşımızın tutukluluğuna itiraz reddedildi. Açlık grevine başladılar. Onlara da dayanışma hislerimizi iletiyoruz. Seçime giderken iktidar yalnızca kendini korusun istiyor, öbür hiçbir ses çıkmasın istiyor ancak artık bütün bunlar beyhude eforlar. Şimdiye kadar gazeteciler nasıl susmadıysa, her türlü baskıya karşın haber yapmaya devam ettilerse, haberleri kamuya, halka ulaştırmaya devam ettilerse bundan sonra da devam edecekler. Biz de basın ve söz özgürlüğü alanını genişletmek için gayretimize devam edeceğiz.”
Türkiye Müellifler Sendikası ismine ise Genel Lider Adnan Özyalçıner konuştu. Özyalçıner, “Halkın haber alma özgürlüğünü mahpuslarla, cezalarla engelleyemeyen iktidar gazetecinin yasal hakkı olan resmi ilanını keserek Evrensel’i ekonomik baskıyla devre dışı bırakmaya çalışıyor” diye başladığı konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bu halkın, emekçinin, işçinin düştüğü ekonomik dertlerin baskı ve yolsuzlukların adaletsizliklerle, haksızlıkların yoksulluk ve açlığın üstünü örtmeye çalışmaktır. Niyet ve söz özgürlüğünün olmadığı yerde insan hak ve özgürlüklerinden kelam edilemeyeceği açıktır. Onun için halkın haber alma özgürlüğü engellenemez. Kozmik susmaz, susturulamaz! Biz okurlar, çalışanlar, işçiler, sivil toplum örgütleri yanında hayli Evrensel’i desteklemek özgürlüğü desteklemektir. Her türlü baskıya, yolsuzluklara, adaletsizliklere, haksızlıklara direnmektir.”
“BİK’TE TARAFSIZLIK ARAMAK GEREKSİZ”
Toplantıda konuşan Türkiye Gazeteciler Sendikası İstanbul Şube Lideri Banu Tuna ise görüşlerini şöyle lisana getirdi:
“1961’in sıkıyönetim şartlarında, cunta tarafından tarafsızlık prensibiyle kurulan Basın İlan Kurumu, 61 yıl sonra bugün eleştirel basım kendi elleriyle boğmayı deniyor. Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararına karşın, 195 sayılı kanunu TBMM’ye yine düzenlenmek üzere göndermesine karşın, sıkıntıyı oldu-bittiye getirerek Evrensel’i susturmaya yönelik bir karar alıyor. Burada kararın münasebetinin ne kadar uydurma olduğunu söylemek yahut Anayasa Mahkemesi kararı üzerinden BİK’te tarafsızlık aramak gereksiz. Zira bu kararlar öbür yerlerde alınmış kararlar. Bu kararlar alınırken haklı münasebet arama zahmetine bile girilmiyor. Karar tek aslında, eleştirel sesler susturulacak, Kozmik susturulacak. Basın İlan Kurumu, iktidarın sopası olmak için 2013 ’ten itibaren sistematik biçimde yapısını, yönetmeliklerini tek tek değiştirdi. Darbe teşebbüsünün akabinde Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesiyle tek adam anlayışı Basın İlan Kurumu’na da sirayet etti. O tarihten itibaren olur olmaz cezalar verilmeye başlandı. Haberlere ait ilan kesme cezaları azamî üç günü geçmezken 2018’den sonra en az 15 günle başladı. İktidarın bürokratlarından tutun da akademisyenlerine kadar yapılan eleştirel haberlere ilan kesme cezaları verildi. Hükümetlerin kamu gücüne dayanarak yandaş olmayan basma ekonomik ambargo uygulamasının önüne geçmek için kurulan Basın İlan Kurumu son yıllarda ekonomik ambargonun ötesinde susturma eforuna girdi. Üniversal gazetesine üç yıldır hukuksuz bir biçimde verilmeyen resmi ilanlar geçtiğimiz gün alman kararla büsbütün kesildi. Bu karar Üniversal gazetesinin ekonomik olarak susturulmasını hedeflemektedir. Son haftalarda iktidarın yanlış siyasetlerini eleştiren diğer gazetelere de yüz binlerce liralık cezalar verilmiştir. BİK de tıpkı RTÜK üzere basın özgürlüğünü yok etmek için talimatla kararlar vermeye başlamıştır. Basın İlan Kurumu idaresini bir an evvel Üniversal gazetesi hakkında verdiği hukuksuz karardan vazgeçmeye, bizlerin vergileriyle toplanan kamu kaynaklarının basın özgürlüğüne hizmet edecek dağıtmaya çağırıyoruz. Üniversal gazetesi çalışanları dokuz yıldır sendikamızda örgütlüdür. Basın özgürlüğü, ekonomik ve toplumsal haklar için yürüttüğümüz uğraşın yol arkadaşıdır. Biz de TGS olarak bu haksız, hukuksuz karara karşı Üniversal gazetesi çalışanlarıyla birlikte uğraş edeceğimizi buradan ilan ediyoruz.”