1964 yılında başlatılan, 1991’de güvenlik nedeniyle orta verilen ve 24 yıl ortanın akabinde 7 yıl evvel yine başlanan Çayönü Höyüğü arkeolojik hafriyatları, bu yıl 7’si istekli olmak üzere 29 kişilik takımla yürütülüyor.
Kazı başkanlığını yürüten Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Doç. Dr. Aslı Erim Özdoğan, Çayönü Höyüğü’nün dünya kültür tarihine çok büyük katkısının olduğunu söyledi. Höyüğün tarımın birinci başladığı yerlerden biri olduğunu vurgulayan Özdoğan, hayvancılığın gelişmesinde de değerli rol oynadığını belirtti.
5 yıl evvel höyüğün doğu bölümünde hafriyat çalışmalarına başladıklarını anlatan Özdoğan, şöyle konuştu:
“Doğu kısmında çanak, çömlek ve neolitik yerleşmenin farklı evrelerini saptadık. Bunların hafriyatları hala devam ediyor. Buradaki höyükte neler olduğunu ve birebir vakitte Ergani Ovası’nın çevresel açıdan ne tıp gelişmelere sahne olduğunu öğrenmiş olduk. Zira neolitik periyotta değişik vakit dilimlerinde sel ve taşkınların olduğunu biliyorduk. Milattan evvel 3 binli yıllarda peş peşe kısa aralıklarla sarsıntılar ve çok önemli sel, taşkınlar olmuş. Burada sel, taşkın olgusunun ovanın topografyasında iddiamızdan daha önemli bir değişiklik yaptığını saptadık. Yapılar 1,5 metre kalınlığında balçığın altında kalmış.”
İlk Tunç Çağı’ndaki göçer haraketliliğine ilişkin de bilgiler olduğuna işaret eden Özdoğan, bu alanın büyük olasılıkla kışlak olarak kullanıldığını düşündüklerini belirtti.
Özdoğan, “Burası birinci derecede sarsıntı neslinde. Şu andaki mimari yapıdaki yıkıntılar, duvarlardaki çökmeler, o devirde zelzelelerin sık olduğunu gösteriyor. Duvarlardaki tamirler de bu sarsıntıların sıklığını işaret eden bulgulardan biri” tabirlerini kullandı.
7 İSTEKLİ DE HAFRİYATLARDA ÇALIŞIYOR
Kazı çalışmalarına istekli takviye veren Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Arkeoloji Kısmı öğrencilerinden Ayşenur Azler, teorik olarak gördüğü eğitimi alanda uygulamanın kendisi için avantaj olduğunu lisana getirdi.
Daha evvel Çayönü Höyüğü’nü araştırdığını anlatan Azler, “Dünya tarihine ışık tuttuğu ve çok eski vakitlerden beri devam ettiği için bu hafriyata katılmak istedim. Toprağa her dokunduğumda tarihi fışkıracakmış üzere hissediyorum. Hakikaten çok hoş bir his. Arkeoloji okuyan öğrencilere bu hafriyat tecrübesini tavsiye ederim” dedi.
Baran Başaran ise arkadaşlarıyla istekli olarak hafriyat çalışmasında yer aldığını, bunun birinci hafriyat tecrübesi olduğunu belirterek, dünya uygarlık tarihine ışık tutan merkezdeki her hafriyatta geçmişe gittiklerini aktardı.
Başaran, “Bana çok deneyim kazandıracak. Mesleksel açıdan okulda görmek diğer, yerde gördüğümüz çok farklı” diye konuştu.