Küresel iklim değişikliğinin tesirleriyle Karadeniz Bölgesi’nde son aylarda azalan yağışlar, kuraklık tehlikesini de beraberinde getirdi. Türkiye’de en fazla yağış alan bölge olarak bilinen Karadeniz Bölgesi’ndeki kuraklık, bilimsel bilgilere de yansıdı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2022 yılı alansal kümülatif yağış raporuna bakıldığında, bölgedeki yağışlarda mevsim normallerine nazaran yüzde 25, 2021 yılı sonbahar mevsimi yağışlarına nazaran yüzde 17 azalma gerçekleşti. Standart yağış indeksi metoduyla hazırlanan 3,6,9,12 ve 24 aylık tablolara nazaran, 2022 yılı Mart ve Kasım ayları ortasında Trabzon ve yakın etrafında çok şiddetli ve şiddetli kuraklık, 2021 ve 2020 yılları Aralık ayından 2022 yılı Kasım ayına kadar şiddetli ve orta şiddetli kuraklık yaşandı. Kuraklığın iklim değişikliğinin en değerli göstergesi olduğunu belirten uzmanlar, gelecekte yaşanması beklenen ani yağışların da heyelan ve taşkın olaylarını artmasına neden olabileceğine işaret etti.
‘Yarı yarıya az yağış alıyor’
Doğu Karadeniz’de iklim değişikliğinin, kuraklık ve yağış düzensizliği olarak görüldüğünü söyleyen KTÜ Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi üyesi Prof. Dr. Hakan Ersoy, “Bilim insanı olarak dataları inceliyor, vatandaş olarak da yaşıyoruz. Bilhassa Doğu Karadeniz ve Trabzon etrafında kuraklık yaşanıyor. Yağış düşmüyor. Global iklim değişikliğinin en değerli tesirlerinden biri de kuraklık. Şaşırtan olan ise kuraklığın çöl iklimi olan yerlerde artması beklenirken, bizim bölgemizde görülmesi. Trabzon, etrafındaki vilayetlere nazaran yarı yarıya daha az yağış alıyor. Trabzon, Türkiye’nin yağış ortalamasının çok az üzerinde. Denize bitişik bir vilayet olduğu için kurak değilmiş üzere düşünülüyor lakin Trabzon, kuraklığı gerçek manada yaşayan vilayetlerden biri ve son yıllarda iklim değişikliğinin tesiriyle arttı” diye konuştu.
‘Ani yağışlar arttıkça afet mümkünlüğü artıyor’
Prof. Dr. Ersoy, çalışmaları kıymetlendirerek, “Bilimsel çalışmalar, bu bölgede yağışın yüzde 20 azalacağını lakin ani yağışların da bir o kadar artacağını söylüyor. Kuraklık yalnızca su kıtlığı manasına gelmiyor. Bilhassa heyelan ve taşkınları muhtemelen artıracaktır. Ani yağışlar arttıkça bu çeşit afetleri yaşama olasılığımız da artıyor. Kuraklığın 2 istikametli durumu var. 10 yıl evvel de bu türlü bir durum yaşamıştık, sonra yağış ölçüsü arttı. Bunun tesirleri uzun müddette ortaya çıkacak. Tahminen bizi etkilemeyecek ancak bizden sonraki nesli etkileyecek süreçleri yaşamaya başladık. Bu da birinci göstergesi” dedi.
‘Kuraklığın bedelini çok yağışlarla ödeyebiliriz’
Bölge genelindeki heyelanların kuraklıkla azalmasının beklenmediğini de söyleyen Ersoy, “Bölgemizde kısa vadede kuraklık başladı üzere gözüküyor. Yağışın azalması, heyelan yahut taşkın olaylarını azaltacak manasına gelmez. Tahminen birkaç dakikalık olaylar olarak karşımıza çıkar fakat bir yerin heyelan potansiyeli oluşturacak duruma gelmesi, binlerce yıllık jeolojik süreyi barındırır. Siz yalnızca topuğuna dokunduğunuz anda heyelana dönüştürür. Dünyadaki en süratli taşkın kurak bir bölgede gelişti. Biz güya iklim değişikliğinin tesirini kuraklık olarak yaşıyoruz fakat iklim değişikliği sistemsiz bir iklim getiriyor. Bugün yaşadığımız kuraklığın bedelini, yarın çok yağışlarla ödeyebiliriz” diye konuştu.
Prof. Dr. Ersoy, insanların heyelanlı ve riskli bölgelerde yaşamaya devam ettiği sürece felaketlerin kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Bu periyottan umut yok, bir sonraki periyodu bilemiyorum. Bizden sonraki ikinci dönemi kurtarmaya odaklanacağız. Günümüzü kurtaramayız, bu sorunları yaşayacağız. Şu anda vilayetimizde bile afete maruz bölgede ömür devam ediyor. Doğu Karadeniz’e bakınca birçok afete maruz bölgede hayat devam ediyor. İnsanları nasıl alacaksınız? Örneğin; Maçka’ya gelmeden evvel yamaçlardaki birtakım bölgeler, afete maruz bölge lakin hayat devam ediyor. Keza Dereli’de, Doğankent’te yaşanan taşkınlarda birçok bölge afete maruz bölgeydi zati. Orada insanın yaşamaması lazım lakin polisle insanları oradan ayıramazsınız. Kendisi oradan ayrılacak. Bunu sağlamadığımız sürece bunu yaşayacağız” dedi.