İZMİR – Afet- Çocuk Sivil Uyum Takımı, Maraş merkezli meydana gelen zelzelenin akabinde hapishanelerdeki çocukların durumuna ait açıklama yaptı. Açıklamada sarsıntının akabinde Türkiye’de, 12-18 yaş aralığındaki mahpus çocuklarla birlikte, mahpus annelerinin yanında kalan 0-6 yaş aralığındaki çocukların kapalı ceza infaz kurumlarında tutulmaya devam ettiği belirtildi.
‘HAPİSHANELERDEKİ ÇOCUKLAR SARSINTININ TESİRLERİNİ DAHA FARKLI YAŞIYOR’
Hapishanelerdeki çocukların bir kısmının zelzeleden direkt etkilendiği, öbür çocukların da bu felakete tanıklık ettiği tabir edilen açıklamada, kamuoyuna yansıyan hapishanelerdeki şiddet olaylarının ise mahpus çocukların güvenlik muhtaçlığının karşılanması konusunda önemli telaşlara yol açtığı vurgulandı. Hapishanelerdeki çocukların zelzelenin tesirlerini daha da ağır yaşadığı lisana getirilen açıklamada şu sözlere yer verildi;
“Ailelerinden, meskenlerinden uzakta olan, dışarıdan her an haber alma bahtı bulunmayan, güvendikleri yetişkinlerin ilgisinden yoksun kalan, daima kapalı ortamda tutulan hapishanelerdeki çocuklar ise sarsıntının tesirlerini daha farklı yaşıyor. Zelzele sırasında kapalı kurumda bırakılmış olmak, istediği vakit çıkamayacağını bilmek, tekrar zelzele olma ihtimalini düşünmek hem kendisi hem sevdikleri için kaygılanmak; çocukların ruhsal âlâ olma halinde önlenmesi güç hasarlar bırakma riski taşıyor”
‘KURUMLAR YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMELİ’
Açıklamada, Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’ye (BMÇHS) nazaran özgürlüğünden mahrum bırakılan çocukların “insancıl biçimde ve insan kişiliğinin özünde bulunan saygınlık ve kendi yaşındaki şahısların ihtiyaçları göz önünde tutularak ve “durumları ile orantılı ve kendi iyiliklerine olacak şekilde” muamele görmesinin çocukların hakkı olduğu da hatırlatıldı. Başta Adalet Bakanlığı olmak üzere; ilgili kurumlara yükümlülüklerini yerine getirme davetinde bulunulan açıklamada, şu taleplere yer verildi;
-Çocukların tutuklu yargılanmasından acilen vazgeçilmesini, çocuklar için tutuklamanın en son deva olmasına yönelik temel prensibin dikkate alınması, yaşanılan zelzelenin tesirleri göz önüne alınarak çocukların tahliyeleri istikametinde harekete geçilmesi, tahliye kararları verilirken çocuğun korunma muhtaçlığına ait esirgeyici ve destekleyici önlemlerin alınması
-Anneleriyle birlikte hapishanede tutulan çocukların yüksek faydası için, anne mahpusların mesken mahpusu üzere hapishane dışı tahlillerle tahliye edilmesi
-Afet bölgelerindeki hapishanelerde olup farklı vilayetlerdeki kurumlara sevk edilen ya da afet bölgesinde yargılamaları devam eden mahpus çocukların ve çocuğuyla birlikte kalan mahpus annelerin adil yargılanma haklarının gözetilmesi
-Mahpus avukatlarının da sarsıntıdan ziyan görmesi durumunda, mahpusların tüzel dayanaktan faydalanma haklarının olumsuz etkilenebileceğinin dikkate alınarak bu bahiste gerekli önlemlerin alınması
-Çocukların tahliyeleri gerçekleşene kadar, Adalet Bakanlığından; Çocukların tutulduğu tüm ceza infaz kurumlarında toplumsal hizmet uzmanları ve psikologların misyon yaptığı kriz masalarının kurularak, her çocuğun afet nedeniyle oluşan gereksiniminin tespit edilmesi ve gereksinimler doğrultusunda çocuğun iyiliğini koruyacak adımların atılması; bu doğrultuda, çocukların, afet bölgesindeki yakınlarından haber almalarının sağlanmasını, aileleri ile sağlıklı irtibatlarının kurulması
-Depremden direkt etkilenen çocukların talep etmeleri halinde doğal afet münasebetiyle müsaadeli sayılmasını, gereksinimleri gözetilerek (ulaşım, harcırah, barınma, sıhhat hizmetleri, refakat, şiddetten korunma, ebeveyn/bakım veren/vasi bilgilendirme dâhil içinde bulundukları özellikli durumlar da dâhil tüm ihtiyaçları) inançlı tahliye tertibinin sağlanması, çocuğun korunma muhtaçlığının olması halinde Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığına bildirimde bulunulması
-Yakınlarını kaybeden çocuklara mazeret müsaadelerinin verilmesini, yas hakkına hürmet gösterilmesini ve gerekli psiko-sosyal dayanağın sağlanması
-Deprem nedeniyle korunma muhtaçlığı ortaya çıkan çocukların derhal Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığına bildirilmesi
-Mevzuatın ceza infaz kurumları yönetim ve müşahede konseylerine tanıdığı, haftalık açık yahut kapalı ziyaret müddetini uzatma, üst üste kullanılmayan ziyaret müddetlerini toplu olarak kullandırma, haftalık telefonla görüşme sayı ve müddetini arttırma, kurum içinde nezaret olmaksızın aile görüşmesi yaptırma üzere ödüllendirmeye yönelik uygulama imkanlarından çocuk mahpusların ve anneleriyle tutulan çocukların en üst seviyede yararlanmasının sağlanması; mevzuatta zorunlu hal olara kabul edilen zelzele nedeniyle, telefon görüşme müddet ve sayılarının artırılması tarafında Bakanlık kararı alınması; mahpusların manzaralı telefon görüşmesi haklarından faydalanabilmeleri için gerekli alt yapıların tüm kurumlarda acilen tamamlanması
-Bütüncül bir yaklaşım benimsenerek, afetten etkilenen çocuk mahpusların yakınlarına sunulması gereken takviyeler için ilgili kamu kurumlarına yönlendirme yapılması
-Çocukların öteki bir kuruma sevk edilmesine karar verilmesi halinde çocuğun yüksek faydası ve iştirak hakkının gözetilmesini, çocukların yakınlarının bulunduğu vilayetlerdeki kurumlara sevk edilmesinin tercih edilmesini, sevk sürecinden ebeveynlerinin/bakım verenlerinin/vasilerinin ve avukatların haberdar edilmesi
-Deprem bölgesinde olup olmadığı fark etmeksizin hapishanelerde tutulan ve sarsıntıdan direkt ya da dolaylı olarak etkilenen tüm çocuklara gerekli profesyonel psiko-sosyal takviyenin sağlanmasını, her çocuk için rapor ve takip sürecinin işletilmesi
-Tüm bu adımlar atılırken afetten etkilenmiş kurum çalışanlarının da çocuklarla direkt temas halleri gözetilerek, iyilikleri için gerekli önlemlerin alınması
-Depremden ziyan gören kurum işçi ve uzman sayısının fazla olması halinde çocuklara yönelik hizmetlerin aksamaması için ek görevlendirmelerin acilen yapılması
-Çocukların düzgünlük hallerinin gözetilmesi için tahliye ve psiko-sosyal dayanak etaplarında istekli uzmanlar, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları ile işbirliği yapılmasını, bu kişi ve kuruluşların sürece etkin iştiraklerinin sağlanması
-Acilen hapishanelerin ve çocukların, sarsıntı nedeniyle içinde bulundukları aktüel durum hakkında açıklama yapılmasını, afet idaresi kapsamında hapishanelerde atılacak adımlardan tüm kamuoyunun sistemli haberdar edilmesi
-Bütün bu sürecin çocuğun yüksek faydası doğrultusunda ilerleyebilmesi için izleme ve denetleme sorumluluğunu yerine getirmesi
-Tüm sürecin şeffaf ve kamuoyu bilgilendirilerek yürütülmesi
-Bütün evrelerde çocukların ebeveynlerinin/vasilerinin/bakım verenlerinin ve avukatlarının bilgilendirilmesi
