Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Lideri Mehmet Büyükekşi, hakem tartışmalarına ait olarak yaptığı açıklamada “Süper Lig’de maç yöneten 22-23 hakemimiz var lakin VAR’da 12 hakem var. Oradaki hakem sayımızı da artırmayı hedefliyoruz. Şu anda birtakım ülkelerle irtibat halindeyiz. Tahminen VAR için yabancı hakem getirebiliriz. Sayıdan çok kalitesi yüksek hakem olması kıymetli. Bunu sağlamalıyız” dedi.
Büyükekşi, Riva’daki TFF Hasan Doğan Ulusal Ekipler Kamp ve Eğitim Tesisleri’nde Anadolu Ajansı Spor Masası’nın konuğu oldu.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Stant Salonu’nda, Cumhuriyet’in 100. yılı aktiflikleri kapsamında dün açılan “Şut ve Gol: Türk Futbol Tarihi Sergisi”nin, futbolun tüm paydaşlarını bir ortaya getirdiğini belirten Büyükekşi, “100. yıla yakışan bir açılış olsun istedik. Nitekim de o denli oldu. Gelecek yıl cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yılı. Bu birebir vakitte Türk futbolu için de milat. Türkiye Futbol Federasyonunun da 2023’te 100. yılı. İkisinin birebir yıla denk gelmesi de ayrıyeten bir ehemmiyet arz ediyor. Dün futbolun bütün paydaşları bir ortadaydı. Aslında Sayın Cumhurbaşkan’ımız da işin tam ortasında, kendisi de senelerce profesyonel futbol oynamış. Bizden çok daha güzel geçmişi biliyor. Stantta Türk Ulusal Kadrosu’nun muvaffakiyetlerini sergileyen kupalar var. Türk futbol tarihinde başarılı kadrolarımızın kupaları, Atatürk’ün ziyaretinde imzaladığı defterler, hatta 1850’lere dayanan evraklar, formalar sergileniyor.” diye konuştu.
Futbolun dostluk ve kardeşlik olduğuna dikkati çeken Büyükekşi, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bunun birinci adımı olarak da birtakım çalışmaları idare heyetimizi oluştururken yaptık. Bütün heyetlerimize en az bir tane bayan üye aldık. Futbol bir temaşa oyunu, savaş değil. 45 saniyelik kamu spotu çekildi televizyonlar için. Pazartesi günü Londra’daydım, Premier Lig Üst Yöneticisiyle bir ortaya geldik. ‘Maçtan evvel ve sonra kulüp liderleri hakem hakkında konuşur mu’ diye sorduk. ‘Böyle bir şey bizim lügatimizde yazmaz, mutlaka olmaz’ dediler. Teknik yönetici konuşursa büyük cezalar var esasen. Bu türlü bir şey artık dünyanın hiçbir yerinde yok. Grubun oyununu, taktiğini konuşmamız lazım. Oyunun kalitesini hakem üzerinden okumamamız lazım. Birtakım futbolcular 10 konumdan birinde gol atabiliyor. Bu, futbolcunun makus olduğu manasına gelmiyor. Hakemler için de birebiri geçerli. Bu kültürümüzü değiştirmemiz gerekiyor. İnşallah bunu da başaracağız.”
“Bütün kulüplere, liderlere burası açık, lakin onların şikayet etmesi için değil”
Büyükekşi, kulüp liderlerinin federasyona yaptığı ziyaretlerle ilgili soruya, “Biz bu türlü bir şeyi dilek etmiyoruz. Bizim misyona gelirken değer verdiğimiz dört ana mevzu itimat, adalet, eşitlik ve şeffaflıktı. Her şeyin diyalogla çözüleceğine inanıyoruz. Bilhassa basınımız için geçerli bir durum var, bilgi sahibi olmadan fikir sahibi oluyorlar. Birtakım yazılar yazıyorlar. Gerçeği bilseler o denli yazmayacaklar, konuşmayacaklar. Her şeyimiz şeffaf. Bütün kulüplere, liderlere burası açık, fakat onların şikayet etmesi için değil hoşlukları, dostlukları, gelecek planlamaları paylaşmak bizim en büyük isteğimiz.” cevabını verdi.
“Hatayı öbür yerde aramak lazım”
Hakem atamalarıyla ilgili tenkitlere karşılık Premier Lig örneğini veren Büyükekşi, şöyle konuştu:
İngiltere’de kendisine gösterilen grafikle ilgili ayrıntılar aktaran Büyükekşi, “Sahada misyon yapan hakemlerin her 15 dakikalık performanslarını ölçmüşler, son 15 dakikada verdiği kararlar bundan etkileniyor, olumsuz olabiliyor. Hakemlerimizin koşu performansına nazaran puan veriyoruz. Şayet bir hakem iki ekibin futbolcularının koşu ortalamasıyla tıpkı kilometreyi koşarsa ona artı puan veriyoruz. Altında koşarsa eksi puan veriyoruz. Bunu VAR hakemine yapamayız. Bizim maksadımız ihtisaslaşmayı sağlamak. Vakit zaman meşakkatler olabiliyor. VAR protokolünü uyguluyoruz. Geçmişle farklılıklar varsa bunu güzel anlatmamız gerekiyor. Teknik yöneticilerimizin, liderlerimizin, futbolcuların kuralları yeterli bilmesi gerekiyor. Bu sorunları ortadan kaldırmak için VAR odasında basın mensuplarını ağırladık. Geçen hafta da kulüp liderlerimize, teknik yöneticilerimize VAR odasında demo yaptırdık, canlı maç yönetmesini istedik. Bu bir seferlik bir şey değildi, her isteyen randevu alarak gelip VAR odasında çalışmaları görebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Cüneyt Çakır’a jübile
Cüneyt Çakır’ın Türkiye’nin yüz akı, Şampiyonlar Ligi ve Dünya Kupası’nda maç yönetmiş kıymetli bir hakem olduğunu belirten Büyükekşi, “Ona ‘sana jübile yapacağım.’ diye kelam vermiştim. O mevzuda UEFA’dan müsaade geldi. 16 Kasım’da İskoçya ile Diyarbakır’da ve 19 Kasım’da Çekya ile Gaziantep’te ulusal maçımız var. Gaziantep’teki ulusal maçı, 5 dakikalığına Cüneyt Çakır yönetecek. Maçı yönettikten sonra ona bir plaket takdim edeceğim. Birinci kez Türkiye’de bir hakem, bu halde uğurlanacak. Yurt dışında da vazifeler almak istiyor, ona dayanak olacağız. Hakemlerimizle düdük astırarak misyon bıraktırarak değil, onlara yakışır halde vedalaşmamız lazım.” diye konuştu.
“Bazı maçlar için hakem değişimi olabilir”
Yabancı hakem konusunu pahalandıran Mehmet Büyükekşi, “Hakemler konusunda Erasmus’taki öğrenci değişimine emsal bir durum için şu an kimi ülkelerle yazışıyoruz. Görüştüğümüz ülkeler kabul ederse kimi maçlar için hakem değişimi olabilir. Natürel ki onlarda da seçkin hakem olması kuralıyla. Zati bizim hakemlerimiz Avrupa’da maç yönetiyor. Hollanda, Belçika, Almanya ve İngiltere’de hakemler sonlu olduğu için bir sonuç alamadık lakin öbür gelişmeler olabilir.” tabirlerini kullandı.
“Görev yaptığımız 4 ayda birçok mevzuyu açıklığa kavuşturduk”
“Görev yaptığımız 4 ayda birçok mevzuyu açıklığa kavuşturduk. Yayın ihalesi, yabancı kuralı ve harcama limitlerini düzenledik. Hakem atama sistemine algoritmayı getirdik. Hakem fiyatlarında güzelleştirme sağladık. İstanbul Üniversitesi ile bir muahede yaptık. Hakemlerimize psikoteknik testler uyguladık. Muhteşem Lig’in bir toplumsal medya hesabı yoktu. Toplumsal medya hesabını açtık. TFF’nin günümüz şartlarına uymayan internet sitesini şu anda süratli bir biçimde değiştiriyoruz. Kısa bir vakitte yenilenecek. Bir fair play şurası kurduk. Her ay, en centilmen oyuncu, teknik yönetici ve lideri seçecek.”
Süper Lig’in marka kıymetini artırabilmek için futbolun tüm paydaşlarının kıymetli olması gerektiğini aktaran Mehmet Büyükekşi, “Premier Lig’in naklen yayın geliri 4 milyar pound. Bizim yayın gelirimiz şu an yaklaşık olarak 120 milyon dolar. Orada hakemlerle ilgili kimse konuşmuyor. Kimse malını kötülemiyor. Eser bedelli. Eser nasıl kıymetli olur? İçindeki gereçleri bedelli olursa eser de pahalı olur. Materyaller; kulüpler, federasyon, teknik yöneticiler, futbolcular, hakemler, temsilciler, gözlemciler, futbol medyası. Bunların birisi kıymetli olmaya başlayınca hepsi kıymetli hale gelir zira hepsi birbirinin tamamlayıcısı.” halinde konuştu.
Avrupa’da gayret eden kulüplere muvaffakiyet dileyen Büyükekşi, “Gerçekten ülke puanı ismine çok hoş işler yapıyorlar. Muvaffakiyetlerinin devam etmesi en büyük dileğimiz. Daha evvelce iki ekiple Şampiyonlar Ligi’ne katılırken bunun azalması bizi üzüyor. Elde ettikleri muvaffakiyetler, Şampiyonlar Ligi’ne katılabilmek için son derece değerli. Yoksa birkaç eleme oynamak zorunda kalıyoruz. Bu da istek etmediğimiz bir durum.” değerlendirmesinde bulundu.
Akademi zorunluluğu
Türk futbolunun en büyük sıkıntısının iktisat olduğuna vurgu yapan Mehmet Büyükekşi, “Kulüplerimizin 25 milyar lira borcu var. Faizlerini de eklersek 50 milyar lira tutuyor. Bunun altından kalkmaları mümkün değil. Uzun, orta ve kısa vadede nasıl çözüleceğine daima birlikte karar vereceğiz. Harika Lig kulüpleri başta olmak üzere akademi zaruriliği getireceğiz.” sözlerini kullandı.
Altyapılarda misyon yapmak üzere yurt dışından kaliteli antrenörler getirmek istediklerini belirten Büyükekşi, “Bizim en büyük misyonumuz, yurt dışından yabancı oyuncu yerine altyapı antrenörü yetiştirecek hoca getirmek. Altyapıya yönelik 4 sınıf yaratmak istiyoruz. Her kategorinin hocalarının farklı özelliklerinin olması gerekiyor. Oyuncuların hepsi her hafta tıpkı anda tıpkı eğitimi alacak. Bölge antrenörleriyle hocaları ve futbolcuları denetim edeceğiz. Kulüplerin altyapıdan üst yanlışsız futbolcu yetiştirme konusunda TFF’nin öncülük etmesi lazım. Altyapılarda vazife yapan antrenörlerin maaşları çok düşük. Bunu da günümüz kurallarına uyarlayacağız.” diye konuştu.
“Sıkıntıdan çıkabilmenin en değerli yolu yerli oyuncu yetiştirmek”
Türk futbolunun içinde bulunduğu zahmetli durumdan çıkabilmesinin en kıymetli yolunun altyapıdan oyuncu yetiştirmek olduğunu söz eden Başkan Büyükekşi, şunları kaydetti:
“Avrupa’da örnek ülkeleri ziyaret ederek hummalı bir çalışmaya başlamamız lazım. Çok proje üretmeliyiz. Türk futbolunun ekonomik kahırdan çıkabilmesinin en kıymetli yolu yerli oyuncu yetiştirmek. Yoksa bu sürdürülemez. Devamlı yurt dışından oyuncu getirerek bunun altından kalkmak mümkün değil. Konuşunca hakemlerle başlayıp hakemle kapatıyoruz. Bunun akademiyle başlayıp akademiyle bitmesi gerekiyor. Çok çalışmamız ve proje üretmemiz gerekiyor. Yoksa öteki ülkeler ile aramızdaki fark çok açılacak. Akademi çalışmamızın araştırmalarına başladık. Kulüplerin bütçe ayırabilmesi kıymetli. Ortalama bir yabancı oyuncunun maliyeti 1 milyon avro. Buraya iki oyuncunun parasını ayırabilirler. Başta altyapıda misyon yapacak hocaların kalitesini arttırmamız lazım. İnşallah bunu hayata geçirebilirsek Türkiye’nin geleceği ismine büyük katkısı olacağını düşünüyorum.”
Yabancı kuralı ve harcama limitleriyle ilgili de görüşlerini aktaran Mehmet Büyükekşi, “Biz 6+5, 8+3 yahut 7+5 diye bir karar almayacağız. Strateji çalışması mart ve nisan ayı üzere biter. Tüm kulüplerimizin ortak kararıyla bir daha değişmemek üzere bunu yapmamız gerekiyor. Kulüplerin harcama limitleriyle ilgili bir artış talebi yok. Bizim yaptığımız çalışma, kulüplerin artış talebine imkan vermiyor.” halinde görüş belirtti.
“Kuntz ile devam ediyoruz”
Mehmet Büyükekşi, A Ulusal Ekip Teknik Yöneticisi Stefan Kuntz’un ardında olduklarını söyledi.
Milli kadronun son maçlarda istediği sonuçları alamaması üzerine Alman teknik adamla yolların ayrılacağı argümanlarına ilişkin Büyükekşi, “Günlük kararlar bize yarar sağlamadı. 2002’den bu yana hiçbir teknik yöneticimiz mukavele mühletini tamamlayamamış. Sabırsız bir milletiz. Yanılgıları gördük, hocamıza gerekli ihtarları yaptık. Kuntz ile devam ediyoruz. İnşallah başarılı olur.” değerlendirmesinde bulundu.
Göreve geldikten sonra taraftarlara deplasman yasağını kaldırdıklarını kaydeden Büyükekşi, “Tüm ekipler, konuk gruba yüzde 5’i kadar yer ayırmak zorunda. Biz daha ileriye giderek, ‘bunu yüzde 30’a kadar arttırabiliriz’ dedik. TFF olarak rastgele bir seyirci yasağımız kelam konusu değil. İstanbul kadroları karşılıklı olarak seyirci istemediklerini söylediler. Biz de seyirci olması tarafında tavsiyede bulunduk. Bunun aşılması gerekiyor. İnşallah önümüzdeki yıl vazgeçerler ve bu türlü bir yasak olmaz.” tabirlerini kullandı.