Türkiye Kömür İşletmelerinin (TKİ) de üyesi olduğu Brüksel merkezli Avrupa Kömür ve Linyit Birliği (EURACOAL) Genel Sekreteri Brian Ricketts, kömür piyasalarında son duruma ait değerlendirmelerde bulundu.
Hali hazırda Avrupa piyasalarında eylül vadeli mukavelelerde kömürün ton fiyatının 405 dolar düzeyinde olduğunu anımsatan Ricketts, “Kömür fiyatları sonsuza kadar bu kadar yüksek kalmayacak. Aşağı inecek” dedi.
Bu basamakta kömür fiyatlarının geleceğine ait öngörüde bulunmanın güç olduğuna işaret eden Ricketts, “Kömür fiyatlarının çok süratli yükseldiğini gördük. Yani fiyatlar hem tarihi yüksek düzeylerde hem de çok oynak. Hasebiyle bu türlü bir piyasada varsayım yapamazsınız” sözlerini kullandı.
“KÖMÜR FİYATLARI SON DEVİRDE SÜRATLE YÜKSELDİ”
Ricketts, kömür fiyatlarının geçen yıl bu devirde 100 dolar, bir evvelki yıl ise 60 dolar düzeyinde seyrettiğini, son periyotta ise süratle yükseldiğini lisana getirdi.
Rusya’dan Avrupa’ya doğalgaz akışının bilhassa kış aylarında kesintiye uğrama ihtimali olduğunu hatırlatan Ricketts, “Bu kış kriz nedeniyle pek çok Avrupa ülkesi daha fazla kömür yakmayı planlıyor.” diye konuştu.
Ricketts, kömürün krize karşın Avrupalıların gözünde bir “kurtarıcı” olmadığını lakin mevcut durumda geçmişe kıyasla daha olumlu karşılandığını belirtti.
Avrupa ülkelerinin, ithal doğal gaza güvenmenin bir yanılgı olduğunu anladığına işaret eden Ricketts, AB’nin bu duruma karşı yenilenebilir güç gündemine odaklandığını söz etti.
GAZ BOŞLUĞUNU KÖMÜR DOLDURACAK
Yenilenebilir güce geçiş sürecinde kömürün doğal gazdan ortaya çıkan boşluğu dolduracağına dikkati çeken Ricketts, bu kademede AB’nin güç arz güvenliği nedeniyle kömürle ilgili muhakkak düzenlemeleri gevşetmek için adımlar atabileceğini söyledi.
Avrupa’nın elektrik üretiminde kömürün hissesinin geçen yıl yüzde 15 civarında seyrettiğini anımsatan Ricketts, “Gaz krizi nedeniyle bu kış kömürden elektrik üretiminin daha yüksek olmasını bekliyoruz. Kömürün hissesi esasen yükseldi ve muhtemelen daha da yükselecek. Yıl sonuna kadar kömürün elektrik üretimindeki hissesi yüzde 20’nin üzerine çıkabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
KÖMÜR TEDARİK SORUNLARI
Ricketts, kömür tedariki konusunda ise birtakım zorluklar yaşandığına dikkati çekerek, AB içinde termik santrallerin kömür sağlanan limanlara görece uzak olduğunu, kömürün santrallere ulaşımında önemli sıkıntılar yaşandığını belirtti.
Özellikle kömür taşımak için kullanılan büyük kanallarda su düzeylerinin nakliye için yetersiz olduğunu hatırlatan Ricketts, bu nedenle kömürün demir yollarında taşındığını, darboğazlar ve tedarik külfetleri yaşandığını tabir etti.
Ricketts, AB’nin, Rusya’ya yaptırımları kapsamında ağustos ortasında kömür ithalat yasağı koyduğunu anımsatarak, bu süreçte limanlardaki kömür stoklarının arttığını vurguladı.
Bu etapta Avrupa’ya Rusya’dan kömür gelemeyeceğini belirten Ricketts, kömürün artık başta ABD ve Endonezya üzere ülkelerden tedarik edildiğini söyledi.
Ricketts, Rusya’nın ise memleketler arası piyasalarda kömürünü fakat üretim maliyetinin biraz üzerinde satabildiğini, Rusya’nın, uyguladığı fiyatlardan hiç mutlu olmadığını, kömür alan ülkelerin ise bu durumdan şad olduğunu anlattı.
Kömür tedarikinin çok çeşitli kaynak ülkeden gelebileceğini vurgulayan Ricketts, Avrupa’nın bu eseri öteki kaynaklardan tedarik edebileceğini kaydetti.
YENİ KÖMÜR SANTRALİ YATIRIMI YOK
Ricketts, gaz krizi nedeniyle Avrupa’da rastgele bir ülkenin yeni kömür santrallerine yahut kömür madenlerine yatırım yapmasını beklemediğini, AB iklim siyasetinin buna mahzur olduğunu tabir etti.
Avrupa’da mevcut durumda kömür piyasalarını karbon fiyatlarının yönlendirmediğini belirten Ricketts, “Kömür fiyatlarını doğal gaz yönlendiriyor. Gaz fiyatlarının artması kömür fiyatlarını da üste çekti.” dedi.
Son periyotta kömürün üretim maliyetlerinde ise kıymetli bir artış yaşanmadığına işaret eden Ricketts, kömür fiyat artışının piyasa dinamikleri ve yüksek gaz fiyatları tarafından yönlendirildiğini vurguladı.
Ricketts, Avrupa’da hali hazırda gaz depolama düzeylerinin güzel göründüğünü fakat bu devirde gazın mutlaka çok değerli olacağını kelamlarına ekledi.
Rusya, yaptırımların öncesinde AB ülkelerine en fazla kömür tedarik eden ülke pozisyonundaydı. Rusya, kömür ihracatının yaklaşık yüzde 25’ini Avrupa’ya yapıyordu.
AB ülkeleri ise toplam kömür ithalatının yüzde 45’ini, elektrik üretiminde kullanılan termal kömürün de yüzde 70’ini Rusya’dan sağlıyordu.
Rusya Güç Bakanlığı datalarına nazaran, Rusya 2021’de AB’ye 48,7 milyon ton kömür sattı.