Oğuzhan Osman ALIM – Herkes Duysun / BURSA (İGFA) – Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki çatışmalarda büyük bir üstünlük kuran Azerbaycan güçleri Ermenistan’ı doğal olarak gergin bir iç siyasi atmosfere itti. Koltuğunu korumakta zorlanan Ermeni Başkan Paşinyan’ı sıkıntı günler bekliyor. Ermenistan’da ilerleyen günlerde yaşanabilecek siyasi ve politik atmosferi Dış Siyaset Uzmanı Prof. Dr. İsmail Şahin Herkes Duysun için tahlil etti.
ERMENİLER HÜKÜMETLERİNE KARŞI ÖFKELİ
Çatışmalarda arka arda hüsrana uğrayan Ermenistan’da mağlubuyetin hatalısı olarak Paşinyan ve hükümeti görülüyor. Prof. Dr. İsmail Şahin, bu aksiyonların bir darbe sürecine evrilmesinin çok farklı dinamiklere bağlı olduğunu söyledi.
Protestoların bir darbe sürecine evrilmesi için güvenlik güçlerinin halinin da epeyce kıymetli olduğunun altını çizen Şahin, “Ermeni ordusu istemediği surece bir darbeden kelam etmek pek muhtemel görünmüyor. Bilindiği üzere Başbakan Nikol Paşinyan, Ermenistan’ın mağlubiyetiyle sonuçlanan Dağlık Karabağ savaşından sonra da istifa baskısı altındaydı. Ülkede protesto şovları düzenlenmiş ve hatta Genelkurmay Lideri Onik Gasparyan, Paşinyan’ı istifaya davet etmişti. Bunun üzerine Paşinyan, ordunun istifasını istemesini “darbe girişimi” olarak nitelendirdi ve sonrasında da Genelkurmay Lideri Onik Gasparyan’ı vazifeden aldı. Bugüne baktığımızda hem Rusya’ya hem de Başbakan Nikol Paşinyan’a yönelik hareketlerin yapıldığı görülüyor fakat bunların bir sonuca varabilmesi için milletlerarası bir takviye gerekli. Şimdilik bu türlü bir takviye kelam konusu değil.” dedi.
“RUSYA BÖLGEDE YENİ STRATEJİLER BELİRLEYECEK”
Ermenistan’ın ABD ile son devirde ilerleyen ilişikilerine de değinen Şahin, “Ermenistan’ın ABD ile yakın bir işbirliği içerisine girmesi, Rusya’nın bölgedeki tesirini ve stratejik konumunu tekrar değerlendirmesine yol açacaktır. Aslında o denli de oluyor. Rusya, uzun bir müddettir Ermenistan’ı stratejik bir müttefik olarak görmüş ve ülkenin askeri gereksinimlerini karşılamıştır. Ermenistan’ın ABD ile askeri tatbikatlar yapması bölgesel dengeyi değiştirebileceği üzere Ermenistan’ın Rusya ile olan klâsik alakalarını de etkileyecektir.” dedi.
Özellikle Rusya’nın Azerbaycan ve Türkiye üzere bölgedeki başka stratejik ve taktiksel ortaklarına karşı yeni bir durum arayışına girmesinin de beklenen olduğunu belirten Şahin, “Paşinyan 2018 yılında değişim vaadiyle iktidara gelmişti. Batı’yla daha yakın bir alaka kurulmasına taraftardı. Bu doğrultuda Avrupa Birliği (AB) ile Ermenistan ortasındaki entegrasyonun artırılmasını savunuyordu. Bu sayede tabir özgürlüğü, yolsuzlukla çaba ve insan hakları üzere alanlarda Ermenistan’ın ilerleme kaydedeceğini düşünüyordu. Dahası Paşinyan Rusya yanlısı değildi. Muhalefette bulunduğu sıralarda Rusya ile yapılan ekonomik ve askeri mutabakatları protesto etmesiyle biliniyordu. Zati Nisan 2018’de sokak şovlarıyla başlayan ve iktidarın devrilmesine yol açan Kadife Devrim’in başkanı ve sembolü olan Nikol Paşinyan’dı. Ermenistan, Kadife İhtilal sonrasında Avrupa Birliği ile daha yakın bağlar geliştirmeye başladı. Bu kapsamda Paşinyan, AB ile paydaşlık muahedesini imzalamaktan kaçınmadı. Hedefi, AB ile Ermenistan ortasındaki ekonomik ve siyasi işbirliğini artırmaktı. AB’nin yanı sıra Ermenistan, ABD ile de alakalarını güçlendirmeye çalıştı. Açıkçası, Kadife İhtilal sonrasında, Ermenistan’ın dış siyaset tercihlerini çeşitlendirmeye yönelmesi ve daha fazla Batı ülkesi ile işbirliği yapma yoluna gitmesi, Moskova’da önemli kaygılara yol açtı. Bu nedenle Rusya, değişen global ve bölgesel konjonktürde Türkiye ile Azerbaycan’ı karşısına almaktan kaçınmayı daha rasyonel bir tercih olarak algıladı.”dedi.
Dağlık Karabağ konusunda milletlerarası hukukun Azerbaycan’ın yanında olduğunu hatırlatan Prof. Dr. İsmail Şahin, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK) Ermenistan’ın işgal ettiği topraklardan kayıtsız koşulsuz çıkmasını talep ediyordu. Moskova’nın Batı yanlısı Kadife İhtilal sonucunda iktidara gelen Nikol Paşinyan ile Batı’nın bu tıp müdahalelerine karşı duran Erdoğan ve Aliyev ortasında da bir tercihte bulunması kelam konusu. Her ne kadar Paşinyan dış siyasetteki pozisyonunu “ne Rus yanlısı ne Batı yanlısıyım; ben Ermenistan yanlısıyım” kelamlarıyla tanımlamaya çalışsa da Moskova için güvenilmez biri. Hal bu türlü olunca, Rusya’nın, Batı’da takviye arayan ve sadakati tartışılan Paşinyan liderliğindeki Ermenistan uğruna bölgede yükselen iki kıymetli stratejik ortağı Türkiye ve Azerbaycan İle bağlantılarını riske atması pek akla yatkın olmaz.” diye konuştu.
“ZENGEZUR KORİDORU AZERBAYCAN İÇİN HAYATİ KIYMETE SAHİP”
Ermenistan’ın, Zengezur koridorunun açılmasına direnç göstermesinin, çatışmanın sona erdirilmesi ve bölgenin istikrarının sağlanması açısından problemli bir yaklaşım olacağını vurgulayan Şahin, “Bu, önemli sonuçlar doğurabilir. Şayet Paşinyan sav ettiği üzere yalnızca ve yalnızca ‘Ermenistan yanlısı’ ise o vakit süratli bir halde ülkesini Türkiye ve Azerbaycan ile bölgesel işbirliğine yöneltmeli. Zira Ermenistan’ın çıkarları bunu zarurî kılmaktadır. Bu bağlamda atması gereken birinci adım, Ermenistan ve Dağlık Karabağ’ı birbirine bağlayan Laçın ve Zengezur koridoruna inançlı ve sürdürülebilir katkı sunmasıdır. Aksi halde Ermenistan’a ağır bedeller ödetmeye devam edecektir. Nihayetinde Zengezur koridoru Azerbaycan için hayati bir kıymete sahiptir. Azerbaycan için Zengezur koridorunun açılması, ülkenin toprak bütünlüğünün tekrar sağlanması manasına gelir. Bu, Azerbaycan’ın topraklarının tamamının denetimini tekrar kazanması demektir.” dedi.