Beyne elektrik akımıyla uyarıcı göndermek, hafızayı iyileştirebilir

Getty Images

Bilim insanları, beyne zararsız elektrik dalgalarının gönderilmesinin bir ay boyunca hafızanın güçlendirilmesine yardımcı olabileceğini keşfetti.

Yapılan bilimsel araştırma kapsamında, istekli iştirakçilerin hem daha kısa müddetli hafızayı gösteren “çalışma” belleği hem de uzun vadeli hafızalarına yönelik testler yapıldı. Bunun sonucu araştırmaya katılanların söz ezberleme oyunlarında daha yüksek performans gösterdiği tespit edildi.

Bu sonuçların insanların gündelik hayatı konusunda tam olarak ne manaya geldiği şimdi net olmasa da bu üslup yolların yaşı ileri olanların hafızalarındaki zayıflamanın hafifletilmesi, birtakım hastalıkların tedavisi ve imtihanlara daha rahat hazırlanılması üzere alanlarda kullanılabileceği belirtiliyor.

Boston Üniversitesi’nden Dr. Robert Reinhart, beyne uyarıcı gönderme tekniğini “beynin birtakım kısımlarını izole etme ya da değiştirmekten büsbütün farklı bir yaklaşım ve potansiyel tedavi tekniklerinin doğmasına neden olan yesyeni bir alan” olarak tanımladı.

Araştırmaya katılanların başlarına üzerinde elektrotlar bulunan bir başlık takıldı. Daha sonra denetimli bir halde beşere hafif bir kaşıntı yahut karıncalanma üzere bir his veren elektrik akımları verildi. Böylelikle beynin hedeflenen bölgelerinde beyin dalgalarının istenilen biçimde değiştirilmesi sağlandı.

Araştırmaya katılanlara üst üste dört gün 20’şer dakika uyarıcı verildi. Çalışmalar boyunca iştirakçilerden söz listeleri ezberlemeleri ve bir ay sonra listeleri ezbere söylemeleri istendi.

Dr. Reinhart, bu usul bir tedavinin “en az bir ay boyunca muhakkak hafıza güzelleştirmelerine yol açabileceğini aktardı.

Sonuçları Nature Neuroscience mecmuasında yayımlanan bu araştırmanın sonuçları, çalışmanın başında hafıza oyunlarında en çok zorlanan iştirakçilerin çalışmaların tamamlanmasının akabinde en yüksek performans gösterenler olduğunu ortaya koydu.

HAFIZA NASIL ÇALIŞIR?

Gönderilen elektrik sinyalleri, gönderildiği bölgelerde beyin dalgası olarak bilinen beynin çalışma ritmini değiştirdi.

Bilim insanları, dört doz olarak verilen uyarıcıların bu çalışma tertibini güçlendirdiğini ve bunun sonucunda da beynin bu duruma ahenk sağlayarak kendini yine düzenlemesiyle hafızada güzelleşmeler görüldüğünü düşünüyor.

Dr. Reinhart, “Bu aslında, kendi kendiyle konuşan ve elektriksel uyarıcılarla kendisiyle irtibat kuran beyninin kullandığı lisana bağlanmak üzere bir durum” dedi.

Ancak, farklı hafıza kısımlarını güçlendirmek için farklı uyarıcıların kullanılması gerekiyor:

• Çalışma hafızası, şu anla ilgili ve kısa vadeli. Ders sırasında not almak üzere, şu ana dair bilgileri topladığını yer. Bilhassa sorun çözme ve karar verme süreçlerinde kritik rol oynuyor.
• Bunun güçlendirilmesi için beynin ön kısmında yer alan ön lobadüşük frekanslı uyarıcı gönderilmesi gerekiyor.
• Uzun vadeli ise bilgi bankası olarak fonksiyon görüyor. Okulun birinci günü ya da düğün üzere olaylar burada depolanıyor.
• Bu kısmın güçlendirilmesi için ise yan loba yüksek frekanslı uyarıcı verilmesi gerekiyor.
• Çalışmanın başında verilen söz listelerinin hatırlanması uzun vadeli hafızayı, bir ay sonrası hatırlanması ise çalışma hafızasını çalıştırıyor.

Çalışmaya katılan 150 kişinin de ağlık durumunun âlâ olduğu, rastgele bir bilişsel sıkıntılarının olmadığı ve yaşlarının da 65 ile 88 ortasında olduğu belirtildi.

Yaşla birlikte beşerler daha unutkan hale gelebiliyor. Bununla birlikte bu şekil bir uyarıcı tedavinin uygulanmasının söz oyunlarının ötesinde, gerçek hayatta beynin yaşlanması karşısında ne kadar tesirli olacağı şimdi bilinmiyor.

Alzheimer’s üzere hafıza kaybına yol açan rahatsızlıklar, beyin hücrelerinin ölmesinden kaynaklanıyor.

Bilim insanlarının, bu teknolojinin hala canlı olan beyin hücrelerinin uyarılmasıyla Alzheimer’s, şizofreni ve obsesif kompülsif kişilik bozukluğu üzere rahatsızlıkların tedavisinde kullanılıp kullanılamayacağında dair çalışmaları devam ediyor.

İngiltere’de bulunan Alzheimer’s araştırma kuruluşu Alzheimer’s Research UK’in Araştırma Yöneticisi Dr. Susan Kohlhaas, “Beyne uyarıcı yollama tekniklerinin hafıza kaybı yaşayan şahıslara yardımcı olma potansiyeli olup olmadığını bilmiyoruz. Lakin bu mevzuyla ilgili çalışmalar sürüyor” dedi.

Şu evrede belirli hastalıklar için kullanılan farklı bir uyarıcı gönderme tekniği fakat araştırma laboratuvarlarında yapılabiliyor.

Bilim insanları bu tekniğin yaygın olarak kullanılması için daha vakit olduğu görüşünde.

Ancak araştırmacı Shrey Grover, ileride bu sistemin bulmaca çözmek ya da Sudoku oynamak için üzere daha klasik yaklaşımlarla birlikte kullanılabileceği konusunda optimist.

Grover, “İnsanları bilişsel olarak besleyen her türlü gayretin olumlu sonuçları var. Araştırmaya bahis olan bu usul tahminen bir gün halihazırda yapılmakta olanlara eklemlenebilir” dedi.