Mardin’deki tarihi Deyrulzafaran Manastırı bahçesinde uygulanan proje ile asırlık zeytinlerin üretimi yapılarak, geni korunuyor.
Yaklaşık 15 yıldır zeytin üretimi yapılan Deyrulzafaran Manastırı’nın bahçesinde, Harran Üniversitesi ile Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Yönetimi Başkanlığı iş birliği ve Mardin Valiliğinin takviyeleriyle 4 yıldır “Zeytin Gen Bahçesi Projesi” uygulanıyor.
Kent merkezine 4 kilometre uzaklıkta yer alan, 5. yüzyıldan başlayarak farklı vakitlerde yapılan eklentilerle bugünkü haline 18. yüzyılda kavuşan Deyrulzafaran Manastırı bahçesinde proje kapsamında “Gen Bahçesi” kuruldu.
.
Tarihi yapının bahçesinde, Mardin’e has başta “halhal”, “mavi”, “zoncuk”, “melkabazi” ve “belloti”nin de ortalarında bulunduğu, bölge vilayetlerindeki 25 çeşit zeytinin üretimi yapılıyor.
Hasat edilen zeytinler, sofralık ve zeytinyağı için ayrılıyor. Soğuk sıkımla elde edilen zeytinyağı, manastırın ismini taşıyan “Dzafaran” markasıyla satışa sunulurken, bir kısmı ise dini ritüellerde kullanılmak üzere etraftaki kilise ve manastırlara gönderiliyor.
“HER YIL ARTAN İVME”
Deyrulzafaran Manastırı’nda misyonlu ziraat mühendisi İshak Bayyiğit, tarihi manastırın, ekonomik yeterliliğini sağlaması için ziraî faaliyetlere de mesken sahipliği yaptığını söyledi.
Manastır hudutlarında son 10 yıldır daha profesyonel manada yetiştiricilik yapıldığını söz eden Bayyiğit, “Manastır içerisinde yaklaşık 750 dönüm bahçe kelam konusu. 300 dönümde zeytin üretiliyor. 300 dönümde badem, geri kalanda ise üzüm ve nar yetiştiriliyor. Zeytinde bir sene var bir sene yok yılı. Şu anda kuraklığın da tesiriyle eserlerde bir ölçü düşüş olduğunu gözlemliyoruz. Geçen yıl yaklaşık 100 ton almıştık, bu yıl da 70 ton civarında eser beklentimiz var.” dedi.
.
Bayyiğit, hasat edilen zeytinlerin bir kısmının Derik ilçesinde 25 derecede soğuk sıkımla zeytinyağına dönüştürüldüğünü, bir kısmının ise sofralık olarak değerlendirildiğini lisana getirdi.
Elde edilen eserlerin bir kısmını gelen turistler için satışa sunduklarını belirten Bayyiğit, ağır talep ve randımanın artmasıyla yurt dışına da açılmayı planladıklarını kaydetti.
Bayyiğit, “Talepte her yıl artan bir ivmeye sahibiz. Ölçüdeki artış dışarıya açılmamızı sağlayacak.” sözlerini kullandı.
“YEREL ZEYTİNİ MUHAFAZA ALTINA ALIYORUZ”
Manastır bahçesinde 4 yıl evvel “Gen Bahçesi” kurulduğunu anlatan Bayyiğit, zeytin üretiminin sürdüğünü söyledi.
Bayyiğit, “Bölgemizin mahallî zeytin kaynaklarını burada müdafaa altına alıyoruz. İlerleyen yıllarda elde edeceğimiz sürgünleri, çeşitleri, üreticilerle paylaşıp, bölgemizde bir manada lokal zeytin çeşitlerini de yaygınlaştırmayı istiyoruz. Hem çeşidimizi artırma manasında hem de bölgede tesis edilecek zeytin bahçelerinde bu çeşitlerin var olması için gerekli hazırlıklarımızı yapıyoruz.” diye konuştu.
İklim değişikliğine de dikkati çeken Bayyiğit, mahallî eserleri koruyarak, geçmişten devraldıkları mirası geleceğe aktarmak istediklerini belirtti.
.
Bayyiğit, şöyle devam etti:
“Küresel ısınmanın getirmiş olduğu iklimsel çeşitlilik, randıman ve kaliteyi önemli manada düşürüyor lakin lokal çeşitler bu tıp iklimsel değişimlere karşı bir dayanım oluşturuyor ve hasebiyle üreticilerin kendi lokal çeşitleriyle tesis ve bahçe kurmaları iklim değişimine karşı çabada onlara büyük bir avantaj sağlayacaktır. Dışarıdan öbür çeşitlerin getirilmesi iklim değişikliğine karşı randıman ve kalitede önemli kayıplara neden olacaktır. İklim değişikliğine karşı bölgemizin mahallî çeşitleri muhafaza altına alıp, kendi çeşitlerimizle yola devam edip, randıman ve kaliteyi de korumuş oluyoruz.”
Manastır bahçesinde zeytin hasadı yapan personellerden Fatma Sakı, sabah saatlerinden itibaren zeytin topladıklarını belirterek, üretilen zeytinlerin kaliteli ve lezzetli olduğunu söyledi. AA