İstanbul Beykoz’da, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın onayladığı 3 bin 275 hektarlık alana sahip olan ve doğal sit müdafaası altında olan beş mahalle ile ilgili imar planlarının yürütmesi mahkeme tarafından durduruldu.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 25 Kasım 2020 tarihli kararıyla Beykoz’un doğal sit müdafaası altındaki Çengeldere, Fatih, Yavuz Selim, Baklacı, Çiftlik ve Görele mahallelerinin yüzde 48’ini “kesin korunacak alan”, yüzde 44,7’sini “sürdürülebilir muhafaza ve denetimli kullanım alanı”, yüzde 7,43’ünü de “nitelikli doğal müdafaa alanı” olarak belirledi ve hazırlanan yeni imar planlarını onayladı.
TMMOB dava açmıştı
Sözcü’den Hasret Güvemli’nin haberine nazaran, Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi de planlama alanındaki mevcut nüfusun 3 kat artacağı, bu nüfusa hizmet edecek yeni konut, ticaret ve toplumsal donatı alanları üzere yeni yapılaşmalar oluşacağı gerekçesiyle planların iptali istemiyle dava açmıştı.
Davayı karara bağlayan İstanbul 6. Yönetim Mahkemesi, 12 Ekim 2022 tarihinde imar planlarının yürütmesini durdurdu. Mahkeme, imar planlarının kentleşme prensiplerine, planlama tekniklerine ve plan temellerine, kentsel yerleşmenin mevcut ve gelecekteki durumuna, kamu faydasına ve hukuka muhalif olarak düzenlendiği sonucuna vardı.
Dava konusu alanın hem doğal müdafaa alanı hem de içme suyu havzası olması nedeniyle yapılaşma ölçüsünün muhafaza yaklaşımına uygun olmadığına karar verildi. Planlama alanı, Elmalı Barajı havzası hudutları içinde kalıyor. Kararda, “kesin korunacak hassas alanın” plan sonu dışına çıkartılmasının bütünsel bir muhafaza yaklaşımına ve muhafaza prensiplerine alışılmamış nitelik taşıdığı da belirtildi.
Bilirkişi raporu ile tespit
Mahkemenin kararına destek olan uzman raporunda dikkat çeken tespitler yapıldı. Raporda, İstanbul Etraf Sistemi Planı’nda ziraî niteliği kullanılacak alanlarla çakışan yerlere konut işlevi getirilmesi için İstanbul Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden müsaade alınmadığı kaydedildi.
Bu durumun Etraf Sistemi Planı ile muhafaza emelli imar planı ile uygulama imar planı kararları açısından uyumsuzluğa yol açtığına vurgu yapıldı. Yapılaşma ölçüsünün belirlenen kişi başına düşen inşaat alanı metrekaresinin müdafaa yaklaşımına uygun olarak değerlendirilmediği belirtildi. İmar planlarının suyun akışını direkt engelleyecek ve bütün alanda uygulanacak bir plan notu da içermediği tabir edildi.