Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün, Brezilya seçimlerine değindi. Özkök, seçimi kazanan Brezilya’da solcu Luiz Inácio Lula da Silva’yı tebrik eden başkanlara yazısında yer vererek, “Dünyanın makul kamuoyu, Trump’a yaptıramadığını Bolsonaro’ya yaptırmayı başarmıştı. Üstelik bu sefer dünyanın en güçlü üç popülist başkanını de yanına almıştı. Bu da az buz bir şey değildi.” değerlendirmesini yaptı. Özkök, “Türkiye’nin en büyük bankalarından biri olan Akbank’ın İdare Şurası Lideri Suzan Sabancı da dün, Lula’yla Londra’da birlikte çekilmiş bir fotoğrafını Instagram sayfasına koydu. Leonardo di Caprio, Malenchon, Sabancı ve bütün bunlar, dünyanın sanat, siyaset, kültür ve iktisat çevrelerin de “Seçim meşruiyetçiliğine” bakışı açısından hoş birer işaret sayılır mı…” kanısını lisana getirdi.
Özkök’ün “Suzan Sabancı’nın bu Instagram paylaşımı ne manaya geliyor?” başlıklı yazısı şöyle:
Suzan Sabancı’nın bu Instagram paylaşımı ne manaya geliyor?
Uzun bir yazı olacak onun için evvelce uyarayım.
Başlıktaki sorunun karşılığını en sonda vereceğim.
Ama evvel son 48 saati anlatmalıyım.
Farkında mıyız, son 48 saat içinde demokrasi açısından tam bir “küresel devrim” yaşadık.
Gözümüzün önünde oldu bu.
Son 20 yıldır Avrupa, Asya ve Latin Amerika’da yükselen “popülist liderler” dalgası bir gecede büyük bir darbe aldı.
Hayır, dünyanın en azgın popülist başkanının sandıkta devrilmesinden kelam etmiyorum.
Bahsettiğim ondan çok daha büyük bir darbe…
Hem de hiç beklemediği yerlerden gelen bir darbe.
Bu gelişme önümüzdeki yıl Türkiye’de yapılacak seçim açısından da son derece değerli.
Oyların yüzde 99.8’i sayılmış, ortada yalnızca 1.8 puan fark var
Gelin pazar günü Brezilya’ya, seçim sandıklarının kapanmasından üç saat sonrasına gidelim.
Ve saat saat ilerleyelim.
Sadece Brezilya değil, son 20 yılda popülizmden, onun getirdiği adaletsizlik, keyfilik, savaşçılık, bayan düşmanlığı, yolsuzluklardan bıkmış ülkelerin bezgin insanlardı da sonucu bekliyor.
Oyların yüzde 99.8’i sayılmış.
Cezaevinden çıkıp tekrar cumhurbaşkanı adayı olan Lula oyların yüzde 50.9’unu almış.
İktidardaki popülist başkan Bolsonaro ise yüzde 49.1…
Arada yalnızca yüzde 1.8 fark var.
Gözler, şeytan kurtarılıp meleklere emanet edilmiş Saray’da
Cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan güçlü popülist başkanın “adamları”, “kamyoncuları”, “eli haşetlileri (palalı)” daha o dakikalarda sokağa inmiş ve eyaletlerin birçoklarında yolları kesmeye başlamışlar.
Yani, liderlerinin da birebir Trump üzere yapıp, ağzından iki söz çıkmasını bekliyorlar:
“Bu sonuçları kabul etmiyorum…”
Maalesef bütün popülist rejimlerde her seçimden sonra muhaliflerin en büyük korkusu…
İşte gecenin en kritik anı…
Seçimi kazanan Lula, birinci balkon konuşmasını yapmış.
“Sadece bana oy verenlerin değil, bütün Brezilya halkının lideri olacağım” demiş.
Gözler, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı, geçmişte “Lula’nın büyücü eşinin şeytan ve iblisin buyruğuna verdiği Saray’ı, kurtarılıp, tekrar meleklerin eline emanet ettiğini” bütün seçim kampanyasında durmadan tekrar eden dindar Bolsonaro’da…
Gece lider babanın melekler sarayından gelen açıklama
Uzunca bir sessizlik…
Sonra Melekler Sarayı’dan tek cümlelik bir ses geliyor:
“Başkan baba uykuya çekildi…”
Ondan bir Trump direnişi bekleyen holigan taraftarları, ellerinde palalarıyla hâlâ sokaktalar…
Popülist başkan ise uykuda…
Taraftarı sokakta nöbet bekliyor.
Peki dünya ne yapıyor?
İlk kutlama çok ünlü bir aktörden geliyor
Başkan baba Melekler Sarayı’nda, başındaki iblislerle uyurken, Lula’la birinci kutlama bir aktörden geliyor.
Leonardo di Caprio seçim muvaffakiyetinden ötürü yeni lideri birinci kutlayan bireylerden biri oluyor.
Normal…
Çünkü Caprio yıllardır yağmur ormanlarının kurtulması, global ısınma ve iklim değişikliklerine karşı önlem alınması için çaba veren bir sanatçı.
Ancak o artık yalnız değildi.
Öğleden evvel dünyanın önde gelen başkanları kutluyor
Popülist başkan karar uykusuna devam ederken dünyanın öteki tarafında gün doğmuş durumda.
Pazartesi öğlen saatlerine kadar Avrupa’nın önde gelen bütün başkanları popülist başkanın uykudan kalkmasını beklemeden, Lula’yı kutlamıştı.
Fransa, İngiltere, İspanya, Portekiz, Avrupa Komitesi, en yetkili ağızlarından Lula’yı lider olarak tanımışlardı.
Savaştaki Ukrayna’nın Cumhurbaşkanı da birinci kutlayanlar ortasındaydı.
Buraya kadar bir sürpriz yok.
Ancak gözler dünya haritasının bir diğer tarafındaydı.
Bolsonaro üzere popülist başkanlar tarafından yönetilen ülkelerin önderleri ne diyecekti?
Mesela Rusya Devlet Başkanı Putin…
Mesela Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan…
Hindistan Başbakanı Modi…
İşte asıl sürpriz bu üçlüden geldi.
|
Hayret birinci kutlama Şanghay Beşlisi’nden geldi İlk kutlama sabahın erken saatlerinde Hindistan Cumhurbaşkanı Modi’den geldi. Modi seçimi kaybeden Bolsonaro’nun karbon kopyası üzere bir popülist. Bolsonaro ile ortası çok âlâ. Güneş Batı’ya yanlışsız gitgide, popülist dünya haritasından bir diğer sürpriz daha geliyor. Türkiye’den… Erdoğan yalnızca kutlamakla kalmıyor bir de şunu yapıyor ABD seçimlerinde Biden’ı kutlamak için hiç de ivedi etmeyen Erdoğan, Bolsonaro daha uykudan kalkmadan evvel Lula’yı, hem de telefonla arayıp kutluyor. Oysa Bolsonaro son vakitlerde Latin Amerika’da, Venezuela’nın “Kuruluş” dizisi ve Abdülhamid hayranı Cumhurbaşkanı’ndan sonra en âlâ ilgileri olan lider. Türkiye’den gelen bildiri yalnızca Erdoğan’ın kutlama telefonu değildi. Aynı anda devletin resmi ajansı Anadolu Ajansı, İngilizce bülteninde Lula’yı birinci kutlayan önderlerin listesini yayınlamış ve Türkiye’nin kutlayan birinci ülkeler ortasında olduğunu global hafızanın kayıtlarına da geçirmişti. AA haberinin bir enteresan yanı ise Lula’yı kutlamayan üç önderin isimlerinin bilhassa verilmesiydi. İlginçtir, onların üçü de yeni popülist Avrupa haritasının üyesiydi. Ona da birazdan geleceğim. Putin yalnızca kutlamıyor, bir de ‘yürekten’ tabirini ekliyor Üçüncü ve tahminen de en büyük sürpriz ise Rusya Devlet Lideri Putin’den geliyor. Hem de “Yürekten kutlama” ifadesiyle… Oysa Bolsonaro, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Batı’ya katılmayıp, nötr kalan ülkelerden biriydi. Nötr kalmanın resmen Putin’i desteklemek manasına geldiğini herkes biliyordu. Avrupa’da ‘meleklerin uykudan’ kalkmasını bekleyen üç lider Ancak, dünya demokrası haritasında, “Melekler Sarayı’ndaki uyuyan güzelin” uykudan kalkmasını bekleyen üç başkan vardı. Üstelik bu uykucular, demokrasinin beşiği olan Avrupa’da kümelenmişti. (*) İtalya’nın Mussolini hayranı yeni Başbakanı Giorgia Meloni, (*) Polonya’nın popülist başbakanı Mateusz Morawiecki… (*) Ve natürel ki Macaristan’ın demokrasi, özgürlük, insan hakları tanımaz popülist başbakanı Victor Orban… İşte o üçünden hiç ses yoktu. Sanki Bolsonaro’nun uykudan kalkmasını bekleyen bir halleri vardı. Dünya demokrasisi, sandığa hürmet konusundaki en büyük tehiri demokrasinin beşiği Avrupa’da görmüştü. |
Anadolu Ajansı’ndaki İngilizce haber nasıl yorumlanmalı?
Bu Lula kutlama haritasından nasıl bir sonuç çıkarılabilir?
(*) BİR: Bizim açımızdan en değerli sonucu şu:
Ülkemizin Cumhurbaşkanı’nın, Trump olayındaki üzere gecikmeyip Lula’lı birinci kutlayanlar ortasında yer alması, önümüzdeki seçimlerle ilgili tartışmaya son verecek hoş bir işaret sayılabilir mi…
Yani, İstanbul seçimindeki üzere yapmayıp, sonuca saygılı olmak ve barışçı bir zaman teslim yapmak…
Umarım öyledir.
(*) İKİ: Anadolu Ajansı’nın, Avrupa’da kutlamaya katılmayan üç başkanın ismini bilhassa veren bir haber yayınlaması şu manaya gelebilir mi?
Erdoğan “meşruiyet” konusunda kendini AB üyesi olan bu ülke önderlerden farklılaştırarak “Bakın ben sizin tam üyelerinizden daha meşruiyetçiyim” bildirisi verdi.
Kabul ediyorum, çok fazla komplo teorisi kokan bir yorum ancak iflah olmaz optimist yanım buna da inanmak istiyor.
|
Dünya popülist enternasyonali birinci büyük darbesini seçimle mi aldı? 21. yüzyılın hepimiz için en büyük düş kırıklığı ile başladı. Evvelce bir halk hareketi üzere başlayan popülist idareler ve başkanları giderek otoriterliğe, hatta diktatörlüğe yöneldiler. “Seçimle gelen diktatör seçimle gitmez” inancı yerleşiyordu. Ama Latin Amerika’nın en büyük 7 ülkesinden 6’sında popülist başkanlar seçimleri kaybetti. Bu da demokrat dünyada “Acaba popülizm dalgası sona mı eriyor” sorusuna yol açtı. Bence bu da erken bir soru… Ama ben de o soruyu soracak kadar optimist olmak istiyorum.
|
Melekler sarayının uyuyan hoşu uyandığında iki seçenek vardı
Bolsonaro, “şeytanlardan” kurtardığı sarayında melek uykusundan uyandığında karşısında iki seçenek vardı.
Ya Sarayı, bu kez gerçek iblislerin buyruğuna verecek ve seçim sonuçlarını reddecekti…
Veya kabullenecekti.
Orta yol buldu.
Önce önüne gelen kutlama raporunu okudu.
Ve akşama gerçek beklenen açıklamasını yaptı.
“Sonuçları kabul ediyorum…”
Kazanan rakibini kutlamadı, ancak ‘Melekler Sarayı’nın’ Genel Sekreteri şu açıklamayı yaptı:
“Devir teslim süreci başlayacaktır…”
Seçimle gelen diktatör seçimle gidebilir umudunun birinci işareti mi…
Bilmiyorum lakin şurası kesin.
Dünyanın makul kamuoyu, Trump’a yaptıramadığını Bolsonaro’ya yaptırmayı başarmıştı.
Üstelik bu kere dünyanın en güçlü üç popülist önderini de yanına almıştı.
Bu da az buz bir şey değildi.
|
Sabancı’nın Lula’lı Instagram paylaşımı ne manaya geliyor? Ve iki küçük detay. Fransa’nın son seçimde yükselen solcu başkanı Malenchon, Lula’nın zaferini, Paris’te onunla birlikte çektirdiği bir fotoğrafı toplumsal medya hesabından yayınlayarak kutladı. Dünyada bir çok tanınmış insan bunu yaptı. Türkiye’nin en büyük bankalarından biri olan Akbank’ın İdare Şurası Lideri Suzan Sabancı da dün, Lula’yla Londra’da birlikte çekilmiş bir fotoğrafını Instagram sayfasına koydu. Leonardo di Caprio, Malenchon, Sabancı ve bütün bunlar, dünyanın sanat, siyaset, kültür ve iktisat çevrelerin de “Seçim meşruiyetçiliğine” bakışı açısından hoş birer işaret sayılır mı… İflah olmaz optimist biri olarak en temkinli yanıtım şu: Umarım öyledir… |