TÜRKİYE’de yatırım maksatlı satın alınan araç talebi katlanarak büyümeye devam ediyor. 2022 yılının birinci aylarından itibaren başlayan yatırımlık araç talebi bilhassa 2023 yılına girilmesiyle birlikte adeta vites yükseltti. Aylık bazda araba ve hafif ticari araç satışları 100 bin adetleri geçerek son 10 yıllık ortalamaların yüzde 50 üzerinde seyrederken, Türkiye’de üretim yapan otomotiv fabrikaları da talebe yetişmek için neredeyse tam kapasite çalışmaya başladı. Fakat, talep o kadar büyük ki Türkiye’de üretilen araçlar için bile iddiası teslimat tarihi verilemiyor. Vatandaşların sıfır araca olan yüksek ilgisinin en büyük nedeni olarak ise artan enflasyona karşın negatif gerçek faiz oranları gösteriliyor.
‘NORMAL BİR TALEP DEĞİL’
Otomotiv Sanayii Derneği’nin birinci çeyrek sonuçlarını açıkladığı basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtlayan OSD İdare Konseyi Lideri Cengiz Eroldu, otomotiv endüstrinin kapasite kullanım oranının 2023 yılının birinci 3 ayında yüzde 74’e çıktığını belirterek, “Bu yüksek talep olağan bir talep değil. Talebin kıymetli bir kısmının yatırım emelli olduğunu görüyoruz. Kimse bu kadar yüksek bir talep için ‘yalnızca ihtiyaç’ diyemez. Şu anda yerli üretimde de ithal araçlarda da bekleme listeleri var. Bütün fabrikalarımız tam kapasite çalışmaya çalışıyor. Biz üretimi zorluyoruz fakat talep olağanın üzerinde. Türkiye’de belli bir konseyi kapasitesi var. Bu kapasitenin 3 kat üzerinde talep gelirse araç bulmak zorlaşır. Kurumsal araç talebinde sarkan talep var ancak burada da finansman yok, ferdî tarafta ise iş yatırıma dönüşmüş durumda” tabirlerini kullandı.
BİR SENE ARAÇ BULMAK ZOR
Söz konusu talebin “sürdürülebilir” bir talep olmadığının altını çizen Eroldu’ya nazaran, Türkiye pazarından araç bulma sorunu en azından bir sene daha devam edecek. “Reel faizlerin negatif olması ister istemez insanları yatırım yapmaya, yeni bir eser satın almaya yönlendiriyor. Bu faiz ortamından çıktığımız vakit tablo değişecektir” diyerek kelamlarını sürdüren OSD İdare Şurası Lideri Eroldu, “Önümüzde aslında iki adet seçim var. Tek bir seçim olarak bakmamak lazım. Bir sonraki seçim de Mart 2024’te (yerel seçimler) yapılacak. Bu kapsamda, talebin bir müddet daha devam edeceğini düşünüyoruz. En azından bu yılın sonuna kadar talep tahminen bir ölçü aşağı yanlışsız evrilebilir ancak devamını bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
ÜRETİM VE İHRACATTA AMAÇLAR YÜKSELDİ
OSD’nin açıkladığı 2023 yılının ocak-mart periyodu bilgilerine nazaran, otomotiv endüstrisinde toplam üretim geçen yılın birebir devriyle karşılaştırıldığında yüzde 21 artarak 366 bin 597 adet oldu. Bu devirde araba üretimi yüzde 34 artarak 222 bin 51 adede çıktı. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 382 bin 504 adede yükseldi. Tıpkı periyotta toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 13 oranında artarak 253 bin 828 adet, araba ihracatı ise yüzde 26 artarak 156 bin 763 adet oldu. OSD Lideri Eroldu, gerek ihracat pazarları gerekse de iç pazardaki talebin tesiri ile bu sene hem ihracatta hem de üretimde yüzde 10 artış beklediklerini lisana getirdi.
‘ÇİNLİLERİN TÜRKİYE’DE ÜRETMESİNİ SAĞLAMALIYIZ’
EROLDU, Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa Birliği’nde (AB) Çinli markaların varlıklarını süratle arttırdığını da dikkat çekti. 2020 yılında Çin’den AB’ye yapılan araba ihracatı büyüklüğünün 2.7 milyar , birebir periyotta Türkiye’den yapılan araba ihracatının 8.4 milyar dolar olduğunu belirten Eroldu, 2022 yılına gelindiğinde Çin’den AB’ye yapılan araba ihracatının 15.5 milyara yükseldiğini Türkiye’nin ise 8.6 milyarda kaldığını söyledi. Çin’in ihraç ettiği arabaların yüzde 75’nin içten yanmalı motora sahip araçlar olduğunun da altını çizen Eroldu, “Avrupa’daki satışların büyük kısmı Avrupalı üreticilerin Çin’de yaptırdıkları araçlar. Fakat artık bunun ikinci dalgası Çinli markalar da Avrupa’ya gelecekler. Bu hem Avrupa hem de Türkiye otomotiv endüstrini orta vadede kesinlikle etkileyecektir. Bizim buna nazaran siyaset oluşturmamız gerek. Rekabeti yasaklamaktan çok Çinlilerin de gelip Türkiye’de üretim yapmasını sağlamalıyız. Olağan bu üretim montajdan ibaret olmamalı” dedi.