Zahter kekikle tıpkı familyadan, yani ballıbabagiller familyasından gelir. Halk ortasında ‘kara kekik’ ‘zahter kekiği’ yahut ‘dağ kekiği’ olarak da isimlendirilir. Zahter kekik midir, evet, fakat bilinen kekikten koku, tat açısından farklı olmasının yanı sıra daha yeşil ve daha uzun yapraklara sahiptir. Kışın ve yazın yetişen olmak üzere iki farklı çeşidi bulunmaktadır.
Hem kuru hem de taze olarak tüketilebilen zahterin her iki hali de lezzetli ve yararlıdır. Bilhassa salatalarda ve mezelerde taze olarak kullanılır. Hatay, Gaziantep, Mardin ve Mersin üzere vilayetlerimizde çiçekleriyle bir arada kurutularak ve ufalanarak elde edilen baharat hali, et yemeklerinden çorbalara, hamur işlerinden kahvaltılıklara kadar geniş bir yelpazede kullanılır ve yörenin yemeklerine kendine has bir aroma ve koku verir.
Kurutulmuş zahter demlenerek çay biçiminde de tüketilebilir. Zahter çayının acımtırak bir tadı olmasına karşın sıhhate olan yararları sebebiyle tüketimi epeyce yaygındır. Zahter bitkisi ile zahter yağı, zahter macunu ve zahter kremi de üretilir. Ayrıyeten içerdiği uçucu yağlar sebebiyle ilaç kesiminde de kullanılmaktadır.
Zahter Nedir?
Toprak, insanoğluna bazen hiçbir emek harcamasına gerek kalmadan, tabiatıyla çeşitli besinleri armağan eder, mucize olur, şifa olur, lezzet olur…
Osmanlı periyodundan beri yemek kültürümüzün içerisinde yer alan zahter, et yemeklerinden salatalara, kahvaltılardan akşam yemeklerine nereye koyarsak koyalım yakışan, tazesiyle ve kurusuyla her yemeğe farklı bir lezzet veren bir bitkidir.
Zahter İçindekiler Nelerdir?
Zahter, birçok vitamin ve mineral içerir. Kalsiyum, demir, selenyum, manganez, potasyum, magnezyum, folik asit, benzoil peroksit, betakaroten üzere minerallerini ve B6, A, C, piridoksin, tiamin vitaminlerini içermektedir. Ayrıyeten içeriğinde timol ismi verilen bir çeşit uçucu yağ bulunmaktadır, bu yağ bitkinin antibakteriyel ve antiseptik özelliğinin temel sebebidir. Bunlara ek olarak, zahter otu yüzde 38 liften oluşmaktadır, lif içeriği birçok bitkiye oranla çok yüksektir.
Zahterin Yararları Nelerdir?
Zahter, yemeklere ve salatalara tat veren, lezzetli bir çeşni olmasının yanında Roma devrinden bu yana insanlığın alternatif tıp alanında kullandığı, birçok sıhhat sorununun tahlili olmuş şifalı bir bitkidir. Tüm bu tarihine ve şanına karşın kronik rahatsızlıklarda yalnızca zahter bitkisi ile tedavi sürecini devam ettirmeden destekleyici bir yan eser olarak kullanılması daha yanlışsız olacaktır. Bu mucizevi zahter bitkisi neye uygun gelir bir göz atalım:
Yara, yanık ve vakitle ciltte oluşmuş lekelerin tedavisinde kullanılır ve tesiri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Antibakteriyel özelliği ve içerdiği benzoil peroksit sayesinde akne paklığında de kullanılır ve akne oluşumunu maniler.
İçeriğinde bulunan piridoksin yani B6 vitamini sayesinde kuru olarak tüketildiği takdirde güç verir, yorgunluğunuzu alır, gerilimi azaltır ve bedeni rahatlatır. Ayrıyeten içeriğinde zahter yağı olan aroma terapi karışımlarını teneffüs eden şahısların gerilimle çaba etmede yaşadıkları zahmetlerin azaldığı gözlemlenmiştir.
Zahter yağı ve suyu saç köklerine uygulandığı takdirde saçları kuvvetlendirir ve dökülmelerini mahzurlar. Ayrıyeten bu uygulama saçların çok daha süratli ve sağlıklı uzamasını sağlar.
Zahterin en değerli özelliklerinden biri de mantar ve sedef tedavisinde kullanılan anti inflamatuar özelliğidir. Zahter yağı yahut suyuyla mantar ve sedef tedavisi desteklenebilir.
Tıpkı kekik üzere iştah açıcı bir tesire sahiptir. Bilhassa iştahsızlık sorunu yaşayan çocukların zahter tüketmesi sağlanarak bu sorun ortadan kaldırılabilir.
Hazımsızlık, ishal, şişkinlik, gastrit, gaz, bağırsak paraziti üzere sindirim sistemi ile alakalı sorunlarda oldukça yararlıdır; bu cins sorunlarla baş etmek için taze, baharat yahut çay olarak tüketilebilir.
Zahter çayının yararları ortasından bir başkası idrar söktürücü olarak da kullanılabilmesidir.
Zahter çayı zayıflatır mı? Bir diyet ve spor programının yanında sindirim sorunlarına tesiri ve bedenden fazla sıvı atımını kolaylaştırıcı özellikleriyle destekleyici olacak ve zayıflama sürecini hızlandıracaktır.
İçeriğindeki vitaminler ve mineraller sayesinde soğuk algınlığı sorununda tesirlidir. Göğsü yumuşatarak öksürüğü azaltır ve bronşları açar; bağışıklık sistemini güçlendirir. Kış aylarında tüketildiği takdirde grip yahut soğuk algınlığına yakalanma ihtimalini düşürür.
Zahter, içerdiği vitamin ve minerallerle kanserli hücrelerle uğraş eder ve kanserli hücrelerin çoğalmasını pürüzler. Bilhassa göğüs kanseri riskini önleyici bir tesire sahiptir.
Sakinleştirici ve kalp ritmini düzenleyici tesiri sebebiyle tansiyon düşürücü ve kalp çarpıntısını giderici olarak kullanılır.
Zahter Bitkisi Nerede Yetişir?
Zahter bilhassa tarla kenarlarında, orman kıyılarında, kaya tabanlarında, dağlarda ve karınca yuvaları üzerinde zaten yetişen yabani bir bitkidir. Yaklaşık 50 cm uzunluklarında, pembe çiçekler açan bu bitki daha çok Hatay ve Gaziantep yörelerinde sıklıkla tüketilmekte, Orta ve Güney Anadolu’da bizatihi yetişmektedir. Tıpkı familyadan olduğu kekik üzere güneşli ve çorak yerlerde yetişir.
Zahter Nasıl Yapılır?
Ülkemizde zahter olarak isimlendirilen bir öbür baharat da Arap kültüründen mutfaklarımıza girmiş bir baharat karışımıdır. Bilhassa Hatay, Mersin, Mardin, Gaziantep üzere vilayetlerimizde, eskinin tavırlı insanlarının artan hububatın israf olmasını engellemek maksadıyla yaptıkları bu karışımın olmadığı bir kahvaltı sofrası bulmak neredeyse imkansızdır, bu nedenle karışım halk ortasında ‘kahvaltılık zahter’ olarak isimlendirilir.
Ana unsuru zahter baharatı olmak kuralı ile karpuz, kavun çekirdekleri, leblebi, susam, menengiç, nohut, bulgur unu, kimyon, kişniş, nane, sumak, tarçın, buğday, rezene, pul biber ve tuz üzere materyaller karıştırılarak dibekte toz haline gelene kadar dövülür.
Bu toz karışıma kahvaltı sofralarında bir kase zeytinyağı eşlik eder, ekmek birinci evvel zeytin yağına daha sonra zahtere batırılır ve afiyetle yenilir. İsterseniz karışımı dilediğiniz gereçle kendiniz yapabilir, isterseniz aktarlarda, marketlerde hatta online dükkanlarda kahvaltılık zahter ismiyle satışa sunulan eserlerden satın alabilirsiniz.
Zahter ile Çeşnilendirebileceğiniz Aromatik Tarifler
1) Domates Salatanızın Lezzeti Zahterle İki Katına Çıksın
Taze zahter ve domatesle çok süratli ve pratik bir biçimde hazırlayabileceğiniz bu tanımımızı ister kahvaltıda, isterseniz soğan ve sarımsak ekleyerek öbür öğünlerde deneyebilirsiniz.
2) Kahvaltıda Zahter Tüketin, Güne Enerjik Başlayın
Kahvaltılık yahut atıştırmalık… Zahteri hamur işi yaparken de kullanabileceğinizi biliyor muydunuz? Bu tarifle tahminen de şimdiye kadar yediğiniz en yararlı hamur işini yiyeceksiniz.
3) Zeytin ve Zahterin Mükemmel Buluşması
Zeytinlerin tadı sıradan mı gelmeye başladı? Limon sıktınız olmadı, zeytinyağı döktünüz olmadı, kekik de işe yaramadı… Aradığınız tadı bir türlü bulamadınız mı? O vakit zeytinleri zahterle terbiye etmenin vakti gelmiş üzere görünüyor. Tanımımızı denedikten sonra zeytin yemeye doyamayacaksınız.
https://www.nefisyemektarifleri.com/