Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi, 10 Ekim 2015’te bombalı hücuma uğrayan Ankara’daki Barış Mitingi ile ilgili iki emsal karar verdi. “Canlı bomba saldırısı olabilir” bilgisinin ilgili ünitelere iletilmemesini kusur saymazken, yaralılar varken polisin biber gazı sıkmasını ise “gerekli görüldüğü için yapıldı” diye kıymetlendirdi.
Karar, benzeri terör aksiyonları için de emsal niteliği taşıyor
T24’ten Gökçer Tahincioğlu’nun haberine nazaran; Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti, Emniyet Genel Müdürlüğü’nden gelen “canlı bomba saldırısı olabilir” yazısının ilgili ünitelere iletilmemesinin hizmet kusuru manasına gelmediğine hükmetti. Şura, bu kararına, kelam konusu yazıda yer, kişi, saat üzere somut bilgilerin yer almamasını münasebet gösterdi. Kararda, alanda yaralılar varken polisin biber gazı sıkması konusunda da “sertifikalı güvenlik vazifelileri tarafından gerekli görüldüğü için yapıldı” denildi. Şura, bu nedenle 10 Ekim katliamından ötürü, hizmet kusuru olduğu gerekçesiyle maddi tazminat ödenemeyeceği görüşüne vardı. Mağdurların yalnızca Terörle Çabadan Doğan Ziyanların Karşılanması isimli yönetmelik uyarınca tazminat alabileceklerini belirtti. Terörden ziyan görenlere ödeme yapılmasına dair bu yönetmelik, yönetimin kusurunun bulunmadığı olaylarda uygulanıyor ve mağdurlara nispeten çok düşük oranda tazminat ödenmesine neden oluyor. Karar, misal terör hareketleri için de emsal niteliği taşıyor.
10 Ekim Katliamı’ndan sonra, ömrünü yitiren Başak Sidar Çevik’in babası İzzettin Çevik ile annesi Hatice Hatice Çevik’in fotoğrafları büyük yankı uyandırmıştı. Çevik ailesinin açtığı davada, yönetim mahkemesi, emniyetin hizmet kusuru nedeniyle anne Hatice Çevik için 381 bin, baba İzzettin Çevik için 264 bin olmak üzere toplam 645 bin TL tazminat ödenmesine karar vermiş, bu karar bozulmuştu. İtiraz ve yönetim mahkemesinin birinci kararında direnmesi üzerine belge Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na geldi. Heyet, lokal mahkemenin direnme kararını bozdu.
“Rutin önlemler alındı, bomba araması yapıldı, işçi sayısı yeterli”
Kurul, yönetimin olay öncesi genel güvenlik hizmetlerine ait kusuru yahut kusursuz sorumluluğunun tespiti için olay öncesinde olaya ait ihbar yahut istihbari bilgi ve evrak olup olmadığının araştırılması gerektiğini belirtti.
Belge varsa hizmet kusurundan kelam edilebileceği, yoksa edilemeyeceği vurgulandı.
Konuyla ilgili dava evraklarına giren dokümanları kıymetlendiren şura, Emniyet Genel Müdürlüğü Terörle Uğraş Daire Başkanlığının, 14 Eylül 2015’te Ankara Emniyet Müdürlüğü ve 47 kentin müdürlüklerine DEAŞ’ın milletlerarası ses getirecek çapta hareket yapma kararı aldığı, seçtiği bir kümesi Suriye Deyr-ez Zor’da bulunan bir kampta özel eğitime tabi tutmaya başladığı, planlanan aksiyonun uçak/gemi kaçırma ya da miting/kalabalık yerde tıpkı anda çok sayıda canlı bomba patlatma formunda kompleks bir hareket olabileceği içerikli yazı gönderdiğini vurguladı.
Kurul, İçişleri Bakanlığı Müfettişliği tarafından hazırlanan rapora nazaran, bu yazının, güvenlik planlamasını yapan Güvenlik Şube Müdürlüğü ile paylaşıldığına dair bir evrakın bulunmadığına da dikkati çekti.
Kurul, bu evrakın TEM Şube Müdürlüğü’nce başka şube müdürlüklerine gönderilmemesinin ihmal sayılıp sayılamayacağını değerlendirirken, İçişleri Bakanlığı raporunda bunun hizmet kusuru sayılabileceğinin belirtildiği anımsatıldı.
Kararda, buna karşılık, kelam konusu yazıdan ötürü yönetimin hizmet kusuru nedeniyle sorumlu tutulabilmesi için elde edilen istihbari bilginin yer, vakit, kişi ögelerinden bir ya da birkaçını belirtmesi gerektiği vurgulandı.
İhbar ile olay öğrenildiği halde yönetimin tedbir almadığı durumlarda hizmet kusurundan kelam edilebileceğinin belirtildiği kararda, “istihbari bilginin somut, açık bir bilgi içermediği, vakit ve kişi tarafından de bilgi bulunmadığı, bu nedenle bu belgeyi olaya ait bir istihbarat olarak kabul etmenin mümkün olmadığı, üstte da belirtildiği üzere emniyet ünitelerinin olay öncesinde olaya ait rastgele bir ihbarın bulunmadığına ait yazıları da göz önünde tutularak olay öncesine ait idarenin/idarelerin hizmet kusurundan kelam edilemeyeceği sonucuna varılmıştır” denildi.
Kararda, miting öncesinde rutin güvenlik tedbirlerinin alındığı belirtilerek, alanda bomba aramalarının yapıldığı, 2044 çalışanın misyon yaptığı söz edildi. Kararda, “Olayın meydana gelmesinin Gaziantep vilayetinden çıkış ile aksiyonun yapıldığı an prestijiyle 12 saat içinde, örgüt mensuplarının Ankara vilayet merkezine girdikten sonra 50 dakika içinde, ikinci taksiden indikten sonra 5-6 dakika içinde gerçekleştiği, işçi sayısının kâfi olduğu konularının değerlendirildiği görülmüştür” denildi.
“Gerekli görüldüğü için gaz sıkıldı”
Kararda, 9 emniyet işçisinin de olayda yaralandığı da belirtilerek, “idarenin/idarelerin bu konulara ait hizmet kusurunun bulunmadığı sonucuna varılmıştır” sözü kullanıldı.
Kararda, yaralıların üzerine polisin biber gazı sıkması konusunda da şu yorum yapıldı:
“Olay sonrasında emniyet mensuplarınca biber gazı kullanıldığı savları hakkında ise gaz kullanımının bu hususta sertifikalı güvenlik vazifelileri tarafından gerekli görüldüğü için yapıldığı, Ön İnceleme Raporun’nda Gaz kullanımı hakkında soruşturma müsaadesi verilmemesi gerektiği tarafında raporlama yapıldığı görülmüştür.”
Pozitif yükümlülük de yok
Kararda, devletin, yetki alanındaki bireylerin güvenliğini sağlamak konusunda müspet yükümlülüğünün bulunduğu belirtilerek, şöyle devam edildi:
“Pozitif yükümlülük bulunmakla birlikte dava konusu olayda olduğu üzere, idari faaliyetle direkt nedensellik bağı bulunmayan ve temelde insan davranışlarının evvelce bilinemez yahut öngörülemez oluşuyla temaslı olarak meydana gelen toplumsal olaylarda, yönetimlerin oluşan gerçek ziyanı tazmin etmekle yükümlü kılınmalarını gerektirecek biçimde yorumlanmasına hukuken imkan bulunmamaktadır”
Bu nedenle olayda idarenin/idarelerin hizmet kusuru yahut kusursuz sorumluluğunu gerektirecek rastgele bir süreç ya da aksiyonunun olmadığı vurgulandı.
Kararda, bu nedenle mağdurlar açısından çok düşük tazminat ödenmesini gerektiren ve genel olaylarda kullanılan Terör ve Terörle Uğraştan Doğan Ziyanların Karşılanması Hakkında Yönetmeliği’nin 21. Hususunun uygulanması istenildi.
Kararda, manevi tazminat istikametinden mağdurlara düşük ödeme yapıldığı, 15 bin lira tazminat yerine daha yüksek tazminat ödenmesi gerektiği de belirtildi.