“Ameliyat yeni seks”… Bu türlü diyor David Cronenberg’in son sineması “Müstakbel Suçlar”ın (“Crimes of the Future”) karakterlerinden biri. Bilinmeyen fakat her haliyle distopik bir gelecekte geçen sinema Cronenberg’in mesleğinin birinci 30 yılına döndüğünü gösteren body horror (beden korkusu olarak çeviri ediliyor sıklıkla) çeşidinde bir üretim ve usta direktörün 1999 tarihli sineması “eXistenZ”dan bu yana her şeyiyle kendisine ilişkin olan birinci senaryosu.
8 YIL SONRA BİRİNCİ FİLM
Geçen mayıs ayında dünya prömiyerini Cannes Sinema Festivali’nde yapan ve başrollerini Viggo Mortensen, Lea Seydoux, Kristen Stewart üzere isimler,in paylaştığı “Müstakbel Suçlar” şu sıralarda MUBI’de izleyiciyle buluştu ve bilhassa Cronenberg sinemasına aşina olanlar için hiç elbet haftanın sineması olmaya aday.
Gerçi sinema Cannes’dan mükafatsız döndü ve kimi makus tenkitler de aldı lakin 70’li yıllardan bu yana çektiği sinemalarla body horror alt cinsinin en kıymetli temsilcilerinden biri olan direktörün yaklaşık 8 yıl sonra çektiği bu birinci uzun metrajlı sinemasıyla eski formuna yaklaştığını göz arkası etmek çabucak hemen imkansız üzere.
İlginçtir, öteden beri edebiyatı başat ilham kaynağı olarak işaret eden (hatta kendi de müellif olmak isteyip hayranı olduğu müellifler kadar düzgün olamadığını anladığında sinemaya yöneldiğini gizlemiyor) Cronenberg son periyotta çektiği sinemalarında neredeyse bütünüyle konvansiyonel diyebileceğimiz, dramatik yapıyı klasik manada kurduğu anlatılara yaslanırken, neredeyse 25 yıl sonra büsbütün kendi yazdığı bir sinemayla geri döndüğünde bir anda eski sinemalarındaki üsluba da geri dönmüş.
Bu türlü düşününce, “Müstakbel Suçlar” Cronenberg sinemasında yeni bir açılımdan fazla, eski Cronenberg’in sinemasal manada bir yine yorumlanışı, “Crash”, “eXistenZ”, “Videodrome” ve “Naked Lunch” üzere sinemalarındaki kimi sahne ve fantezileri anımsatan bir kolaj üzere hissediliyor vakit zaman.
PERFORMANS SANATI OLARAK CERRAHİ
Biraz detaya girecek olursak sinema distopik bir gelecekte, arabaların, cep telefonlarının, bugün bizim gündelik hayatta kullandığımız birçok şeyin varolmadığı bir vakitte geçiyor. Yerler çoğunlukla yıkık dökük, köhne, güya terk edilmiş de sonradan beşerler içine yerleşip yaşamaya başlamış üzere… Bu distopik görüntünün gerisinde ise baskıcı, denetimi sıkı tutan ve bürokrasinin bir çeşidiyle herkesi sıkboğaz eden dikta tipi bir rejim olduğu hissediliyor.
Her şeyin ötesinde artık evrimleşmenin yeni bir evresine geçmiş bir insan ırkı var. Uyku hali haricinde acı ve ağrı üzere duyuların hissedilmediği bu evrim yüzünden artık beşerler yeni iç organları üretmeye başlıyor, farklı hormonlar salgılıyorlar. Bazıları de bu yeni ve ne fonksiyonu olduğu bilinmeyen, tahminen de tümör gibisi iç organları seyircilerin önünde ameliyat vasıtasıyla kesip çıkarak bir çeşit performans sergiliyor.
İşte Viggo Mortensen’in oynadığı Saul Tenser karakteri bu türlü bir “sanatçı” ve anladığımız kadarıyla bir oldukça de ünlü. Onun partneri ise geçmişinde hakikaten de bir cerrah olan Caprice isimli bir genç bayan ve ikili hem birlikte yaşıyor hem de ameliyatları birlikte performe ediyor.
Başta imaj direktörü Douglas Koch ve sinemanın müziklerini yapan Harold Shore’un birinci sınıf işler çıkardıklarını belirtelim. Her ikisinin de sinemaya katkıları muazzam. Başrolde daha evvel 3 Cronenberg sinemasında başrol üstlenmiş Viggo Mortensen ile son devirde yıldızı bir oldukça parlayan Lea Sydoux’nun çok düzgün olduklarını söylemek lazım. Mortensen aslında Cronenberg’in daha evvel de şahit olduğumuz münzevi, kırılgan, birçok vakit hastalıklı ya da bağımlılıktan muzdarip erkek tipolojisinin yeni bir yansımasını sunuyor.
Filmse her ne kadar Cronenberg’in bilindik temaları etrafında dönense de çağdaş sanatı hicveden kimi sahneleri ve iç hoşluğu kavramına getirdiği yeni bakış açısıyla gibisi Cronenberg sinemalarından biraz ayrılıyor. İç hoşluğu dediğimizde çoğunlukla insanın kişiliğine atıf yaparız, ya da ruhunun inceliğine, vicdanlı yanlarına… Fakat bu sefer Cronenberg sözün tam manasıyla iç hoşluğunu masaya yatırıyor ve vücudun içine girerek iç organların hoşluğunu, tabir yerindeyse, gözümüze sokuyor.
Açık konuşalım, Cannes’daki gösterimde ve sonrasında sineması alaya alanlar ya da kimi sahneleri fazla irrite edici bulanlar olmuştu. Lakin daha bir yıl evvel yeniden vücut korkusu tipine dahil edilebilecek “Titane” ile Julia Ducournau’nun Altın Palmiye aldığını düşünürseniz Cronenberg’in aslında günümüz sinemasında hala trendleri yakından takip eden ve formunda olduğunda yeni trendler yaratabilecek bir sinemacı olduğunu teslim edersiniz. Yalnızca bu bile “Müstakbel Suçlar”ı izlenmeye bedel kılıyor bana kalırsa.
FİLMİN NOTU: 7/10