Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) iktisadi faaliyette yaşanan ivme kaybının telafisi, istihdam ve sanayi üretimini destekleme hedefi ile dün siyaset faizini beklenmedik biçimde 100 baz puan indirerek %13’e düşürmüştü.
Banka ayrıyeten kredi transfer düzeneğine yönelik yeni adım atabileceği sinyalini de dün PPK metninde vermişti. Metinde son periyotta bariz halde açılan politika-kredi faizi makasının nakdî transferin aktifliğini azalttığı değerlendirilmekte” denildi ve “Kurul, makroihtiyati siyaset setini, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini destekleyecek araçlarla daha da güçlendirmeye karar vermiştir” tabiri yer aldı.
TCMB’nin bu açıklamaları akabinde piyasalarda atılacak adım/adımlara ait bir çok beklenti ve görüş oluşmaya başladı. TCMB PPK metninde adımın tarafını belirtse de vaktini ve içeriği hakkında daha net bir yorum yapmadı.
NE ÜZERE ADIMLAR OLABİLİR?
Reuters’a bilgi veren toplam üç bankacı da kredi faizlerinin aşağı çekilmesini amaçlayacak adımlar atılacağı konusunda hemfikirler. Bu yapılırken selektif kredilere yönelik müspet ayrışmanın korunması ya da güçlendirilmesi de beklentiler ortasında. Reuters’ın görüşlerine başvurduğu bankacılar TCMB’nin PPK metninde krediler konusunda iletisini net formda verdiğini düşünüyorlar.
Yeni uygulamalara için, kredi faizlerinin makul bir oranın üzerinde kullandırılması halinde daha çok karşılık ayrılması üzere TCMB’nin hali hazırda kullandığına emsal uygulamalar geleceğine yönelik beklentiler ön plana çıkıyor. TCMB hali hazırda kredilere ZK, yabancı para mevduat karşılığında ise tahvil tutma mecburiliği uyguluyor.
Bankacılar bu defa en çok kredilere yönelik tahvil karşılığı adımını ön plana çıkmasını bekliyorlar. Zira adım hem TCMB’nin geçmiş adımları ile uyumlu hem de kredi verilmeyen kaynakların tekrar Hazine’ye ulaşmasını sağlayabiliyor.
TCMB’nin daha evvel açıkladığı teminatlandırmada TL’nin daha çok kullanımı, teminatta uzun vadeli sabit kuponlu tahvil kullanımı ve repo vadelerinin uzatılması üzere makroihtiyati önlemleri ve çalışmaları da bulunuyor.
ÜÇ FARKLI ADIM BEKLENİYOR
Bir bankacı üç farklı adım beklediğini, bunlardan birinin kredi faizlerinde sınırlama gayesi taşıyabileceğini belirterek, “Örneğin ticari kredi faizlerinde %22 üzere bir oranda limit getirilebilir. Örneğin bu sınırlama ile şayet %22 üzerinde kredi veriyorsa bankaya kredinin muhakkak bir oranı kadar uzun vadeli tahvil tutma mecburiliği getirilmesi TCMB’nin söylediği hedefe en uygun düzenleme olabilir” dedi.
TCMB, kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun formda iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edildiğini belirtiyor.
TCMB’nin dünkü PPK metninin bir öbür kısmında de misal formda “Değerlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımları para siyaseti transfer düzeneğinin aktifliğinin güçlendirilmesi için kullanılmaya devam edilecektir” sözü yer aldı. Piyasada faizlerin yeni düşürülen %13’e hakikat yakınsatacak bir adım beklentisi de dün TCMB faiz kararı ile birlikte oluştu.
Hükümet enflasyondaki düşüşü cari fazla odaklı siyaset ile daha sonra sağlayacağını belirtiyor. Bu kapsamda net ihracat odaklı, döviz satışı öngören krediler siyaset faizine yakın fiyatlanırken; benzeri kurumsal krediler %40’a yakın, ferdi krediler ise %50 civarında maliyette.
Bu kredi maliyeti genellemelerine birtakım istisnalar olsa da mevcut siyasette net ihracat odaklı krediler açık orta çok daha düşük maliyetle sağlanıyor. Süreçte iş dünyası ve Merkez Bankası temsilcileri birbirlerini hayli sert eleştirmişti.