Sadece ülkemizde değil dünyanın pek çok yerinde sohbetlere ve sofralara eşlik eden çay, ardında değişik gerçekleri barındıran bir içecek. Bilhassa Türkiye’de yeri gelince sudan bile çok tüketilen bu içecek hakkında ne çok şey bilmediğinizi bu yazıyla keşfedeceksiniz.
1) Çay birinci başlarda içecek değildi. Çay tarihi günümüzden neredeyse 5000 yıl öncesine kadar geriler. Bu devirde çay bitkisi yaprakları Çin’de hastalıkları tedavi etmesi gayesiyle çiğnenerek tüketiliyordu; içecek olarak ise ikinci Çin İmparatoru Shen-Nung tarafından çay yapraklarının kaynayan suya düşmesiyle bulunmuştur. (M.Ö. 2737)
2) Çay bitkisi hasat edilmediğinde daha da büyüyerek 16 metrelik çay ağacı ortaya çıkar ve bu ağaçtan birçok kaygıya şifa olan çay ağacı yağı elde edilir.
3) Çay dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Tüketilen çay çeşitleri ortasında yalnızca %3 yeşil çay, geri kalan büyük kısmı da siyah çaydır.
4) Çay yararları, günlük tüketimi 3-4 fincanın üzerine çıkmadığı takdirde antioksidan kaynağıdır. Yemekten sonra içeceğiniz açık bir çay -tercihen birkaç damla limon ile- hazmı kolaylaştırıcı tesire sahiptir.
5) Her gün bardak bardak tüketiyoruz lakin bu çay kaç kalori? 1 bardak şekersiz çay kalori içermez; şayet az şekerli bir çay tercih ederseniz olağan bir bardak için yaklaşık 6 kalori alırsınız. Siyah çay besin pahası açısından fazla güçlü olmasa da potasyum içerir.
6) Çayın içeriğinde yer alan şahit asit hususunun siğilleri düzgünleştirici özelliği olduğu sav ediliyor.
7) Dünyada kişi başına en fazla çay tüketen ülke Türkiye’dir. Türkiye’de kişi başına ortalama 3.5 kg çay tüketilirken, Türkiye’yi Afganistan, Libya, Katar ve İngiltere takip eder. Toplam çay tüketiminde nüfusu nedeniyle 1. Olan Çin ise kişi başına 0,75 kg ile bizden epeyce geridedir.
8) Türkiye’de birinci çay 1924’de üretilmiştir. “Çayın babası” olarak bilinen Zihni Derin birinci olarak Rize’de çay üretmeyi başarmıştır. Ulusal Gayret periyodunda Ankara’ya gelerek İktisat Bakanlığı’nın birinci Tarım Genel Müdürü olarak atanan Derin, Rize halkının ekonomik gelişiminin ve refahının artması için çalışmalar yapmış ve çay fidanlarının bölge halkına dağıtılmasını sağlamıştır.
9) Doğu’da neredeyse 5000 yıldır bilinen çayı Avrupalılar yaklaşık 400 yıldır içmekteler.
10) Çin’de çay ikramı akabinde müşteri yahut konuğun parmaklarını masaya birkaç kere vurması minettarlık ve memnuniyet göstergesidir.
11) Dünyanın en kıymetli çay servisi Hong Kong Ritz Carlton Oteli’nde yapılır ve pahası tek porsiyonuyla 9.000 dolardır ve en değerli çayın sadece 1 gramı 1.400 dolardır.
12) Çay, Avrupa’da zenginlik göstergesiydi. Yüksek vergiler nedeni ile halkın çayla pek ortası yoktu. Avrupa’da güçlü yahut soylu olmayanların çay tüketmeye başlaması son 1800’lerden sonradır.
13) Çay bardağı neden ince belirlidir? İnce muhakkak bardak içindeki sıcak çayı el yakmadan tutmaya ve çayın soğumadan kalmasına imkan tanır. Dilerseniz çayınızı çay fincanları ile de içebilirsiniz.
14) Dünya’da en çok çay üreten ülkeler: Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka, Türkiye ve Vietnam’dır.
15) Çay isimleri konusunda ülkemizde “siyah çay” olarak isimlendirilen çaya Çin’de “kırmızı çay” denir. Haksız da sayılmazlar, sonuçta çayın renginin tavşan kanı olması, onun lezzetinin kalitesini gösterir.
16) Kahve falı olur da çay falı olmaz mı? Kahve falı kadar meşhur olmasa da tıpkı kahve falı bakar üzere çay tanelerinin oluşturduğu formların yorumlanması ile çay falı bakılabilir.
17) Soğuk çay nasıl bulundu? Amerika’da sıcakta çaya talep olmadığını gören tüccar Blechynden çayı soğuk olarak sunar. Amerikan kökenli “ice tea” böylelikle doğar. Bugün Amerika’da içilen çayın %85’i soğuk çaydır.
18) Çay demleme poşeti, poşet çayı kim akıl etti? Kestirim edeceğiniz üzere Amerikalılar çayı poşetleyerek pazarlamayı birinci akıl edenler. Tabi o vakitler şimdiki üzere kağıt yerinde elle dikilen kumaşlar kullanılıyordu.
19) Kıtlama nedir? Çaya şeker koymadan, bir kesim şekeri ağza aldıktan sonra, çay bitinceye kadar şekeri ağızda tutarak çay içmeye ve bu biçimde içilen çaya kıtlama denir. Bunun için özel kıtlama şekerleri ve hatta bu şekerleri kesmek için özel kesme şeker makasları bile mevcuttur.
20) Türk çayının farkı: Türkiye’de yetişen çayları dünyanın başka bölgelerinde yetişen çaylardan ayıran en değerli özellik kışın kar altında kalmasıdır. Kar çaya doğal bir muhafaza sağlarken farklı bir aroma da katar.
21) Çayın ziyanlı olduğu fikri yaygındır fakat çay hakkında sıhhate yararlı olduğunu ortaya koyan araştırmalar da var.Örneğin kimi araştırmalar günde birkaç bardak çay içmeyi karaciğer hastalığı, depresyon, felç ve tip 2 diyabet risklerinin azalmasıyla ilişkilendirdi.
22) Öte yandan çayın bir sıhhat desteği olarak kullanılması hakkındaki birtakım efsanelerin abartıldığını söyleyebiliriz. Örneğin yeşil çayın kilo vermeye yardımcı olmadığı görülüyor ve kanser riskini düşürmekle alakalı olduğu hakkında ise çelişkili raporlar var.
23) Çay idrar söktürücüdür yani bedeninizin idrar üretmesine sebep olur lakin çayın bedenin demir emilimini olumsuz istikamette etkilediğini gösteren araştırmalar da bulunuyor
Antioksidanlar üzerine çalışan Diane McKay, LA Times’a çay hakkında verdiği röportajda bilhassa siyah çayın besin yahut desteklerden alınan demir emilimini azalttığını belirtiyor. Bu yüzden gebe bayanlar da dahil olmak üzere bilhassa vitamin ve demir ilacı içenlerin çay tüketimine dikkat etmesi gerekiyor.
https://www.nefisyemektarifleri.com/