Fehmi Koru*
Bir meslek büyüğüm, çok uzun yıllar evvel, “Anketlerden yoksun kalma” demişti.
Meslek büyüğünün bu kelamı sarf ettiği yıllarda anket yapan sadece bir kurum vardı. PİAR şirketi… Sonradan CHP’de siyasete de girmiş olan Bülent Tanla’nın başında bulunduğu PİAR, ABD merkezli memleketler arası Gallup şirketi ile işbirliği halinde anket çalışmalarını sürdürürdü.
O kelamın faydasını meslek hayatımda çok gördüm; o gün bugündür, bilimsel ölçülere uygun kamuoyu araştırmalarına göz atarak da milletin nabzını tutmaya çalışıyorum.
Ciddi araştırmalar düzgün takip edilirse yanlıştan kaçınmak daha kolay olur.
Dün beni şaşırtan bir haber yüzünden bu girişi yaptım.
Çalışmalarını yakından izleme ve gözleme imkanı bulduğum, sıkça yazılarımda anketlerinden alıntılar yaptığım MetroPoll araştırma şirketinin çalışmaları için, biri, “Masa başında hazırlanıyor, ciddiyetten uzak” üzere tenkitlerde bulunmuş.
Okuduğum biri değil o yazıyı yazan, o sebeple kaçırmışım; yazdığına kimselerin kıymet vermediği, izlenmeye bedel internet sitelerinde yazısına atıfta bulunulmamasından da muhakkak.
Siyasi ve toplumsal bahislerde çalışmalarından istifade edilecek az sayıdaki muteber şirketlerin başında geliyor MetroPoll. 15 yıla yakın bir müddettir her ay ‘Türkiye’nin Nabzı’ ismiyle aboneleriyle paylaştığı çalışmalar, Türkiye’de insanların her vakit diliminde hangi eğilimde olduklarına tanıklık eden bedelli bilgiler.
MetroPoll’ün her seçim öncesinde ilan ettiği anket sonuçları, sandık tarafından büyük oranda doğrulandı genel olarak.
O 15 yıl boyunca, her seçimin sonraki günü, takip ettiğim siyasi araştırmalardaki anketlerin sonuçlarını yazılarımda mukayeseli olarak aktardığım için, okurlarım da, MetroPoll’ün her seçim öncesinde sağladığı dataların gerçekleşene en yakın sonuçlar olduğunun farkındalar.
Anketlere ilgimi ABD’deki siyasi gelişmeleri izlemem de artırdı.
Şu sıralar ABD siyasetindeki gelişmeleri her zamankinden daha yakından izlemeye çalışıyorum. ABD’de 13 gün sonra -8 Kasım günü- kıymetli bir seçim var; Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesinin tamamı ile 100 üyeli Senato’nun üçte birini -35 senatör- seçmek için Amerikan halkı sandık başına gidecek.
Partiler ve adaylar durumlarını günlük yapılan anketlerden takip ediyorlar. Seçim günü uygunca yaklaştığında anketler neredeyse saat saat yenileniyor ABD’de.
Hangi mevzular seçmen tarafından önemseniyor, hangileri ele alındığında reaksiyon duyuluyor?
Adaylara ilgi ne durumda?
Bu sorulara alınan yanıtlar kampanyaları gün gün etkiliyor.
Joe Biden için de tekrar lider adaylığını düşünen Donald Trump için de hayati kıymet taşıyor seçimin sonuçları…
İkisi de destekledikleri adaylardan zorlananlar olduğu anketlere yansıdığında, çabucak o eyalete gidip adaya dayanak çıkma uğraşına giriyorlar.
Trump aleyhine hava yoğunlaşmadan evvel Cumhuriyetçi adaylar onu daima yanlarında görmek istedi, anketler “Tarzan zorda” bildirisi vermeye başladığı için, pek çok aday, eski lidere “Aman gelme” iletisi göndermeye başladı.
Biden ise, kendisine sunulan araştırmalardan 80 yaşından sonra bir dört yıl daha başkanlık hevesine kapılmaya başladığını aşikâr ediyor.
[Pensilvanya eyaletinden senatör olmak için Cumhuriyetçi Parti’den adaylığını koymuş bir de Türk var: Dr. Mehmet Öz. Türkiye tersi lobiler seçilemesin diye bayağı uğraş gösteriyorlar.]
Son birkaç seçimde anketlerde kabul edilebilir sonunun ötesinde yanılma hisseleri görüldüğü için araştırma şirketleri biraz daha titiz olma gayretindeler. ABD’de anketler ekseriyetle bir şirket ile bir yayın kümesinin elele vermesiyle ortaya çıkıyor; hasebiyle anketin masrafına iştirak eden gazeteler ve TV kanallarının da prestijleri sağlıklı sonuçlara ziyadesiyle bağımlı.
Doğal olarak, şirketler ile medya kuruluşları ortasında en gerçek anketle kamuoyunu bilgilendirme konusunda bir yarış da var.
Çekişme de.
MetroPoll’e yöneltilen yakışıksız savlar, anketler konusuna özel kıymet verdiğim için beni ayrıyeten rahatsız etti. Ona uluorta ve gerçeklere muhalif “Araştırmaları önemli değil, masa başı” üzere bir yakıştırmanın yöneltilmesi, seçimlere az bir mühlet kalmış ülkemizde, kamuoyunu ve siyasalları yanlış yönlendirme ihtimalini içinde barındırıyor.
Anketlere güvenilmemesi isteniyor herhalde.
Bu yolla, sadece sandık başına gitmeden evvel seçmenlerin açık bir zihne sahip olması önleneceği üzere, bundan daha da değerlisi, verecekleri kararlar seçimin sonucunu da etkileyebilecek siyasalların yollarını şaşırmalarına da sebep olabilecek.
Demek istediğimi açayım: Millet İttifakı yahut ‘6’lı masa’, rakipleri Cumhur İttifakı adayı karşısında kimi aday göstereceklerine ‘seçilebilirlik’ açısından yaklaşarak karar verecekler, o denli değil mi? Argümanları bu. Pekala kimin ‘seçilebilir’ olduğunu nasıl bilecekler?
Anketlere bakarak herhalde.
Oysa, anket yapan şirketler ortasında en emniyetli olanlardan biri için ortaya atılan tezden önderler etkilenebilir; önlerine gelen araştırmalar konusunda duydukları kuşkuyla yanlış bir karara da varabilirler.
“Aday muhakkak, karar net” diyenler karşısında adayı şimdi aşikâr olmayan Millet İttifakı aday belirlemede net bir karara bu yüzden varamayabilir.
Ortaya atılan gerçeklere muhalif iddiayı bu sebeple de önemsedim.
Liderlerin, hiç değilse bazısının, MetroPoll’ün lideri Prof. Özer Sencar ile vakit zaman görüştüklerini, partilerdeki dostlarımın aktarmalarından biliyorum. Hakikat da yapıyorlar.
AK Parti’nin kuruluşu sırası ve sonrasında araştırmalarıyla yanlışsız gayelerin belirlenmesini sağlayan ANAR şirketinin takımı içerisinde yer alan ehil bilim insanlarından biriydi Prof. Sencar. AK Parti’nin kendisine yanlışsız maksatlar koymasında ANAR’ın araştırmalarının hissesi büyüktür.
Yakından bildiğim bu gerçek sebebiyle MetroPoll araştırmalarını da daima önemsemişimdir.
Partilerin de partiler idarelerinin de önemsemelerini hararetle tavsiye ederim.
’Türkiye’nin Nabzı’ ismiyle yayımlanan araştırmalarının en yakın takipçilerinin AK Parti idaresi olduğuna ise eminim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.