ANKARA – Seçime sayılı günler kala partilerin mutfaklarında da seçim güvenliğine dair son hazırlıklar yapılıyor. Sandık görevlilerini belirleyen partiler YSK’dan aldıkları listeleri karşılaştırıyor, teknolojik alt yapılarını yeniliyor.
14 Mayıs’ta yapılması beklenen seçime Millet İttifakı olarak girme kararı alan altı siyasi parti de bu süreçte seçim güvenliği için ortak çalışmalarında sona yaklaştı. Partilerin genel merkezlerinden girilen sistem organize eden Millet İttifakı, yarım milyondan fazla kişiyi seçim vazifelisi olarak bir havuzda topladı. Maksat bu seçim vazifelilerinin Türkiye’ye homojen formda yayılması.
‘ARAMALARIMIZI TAMAMLADIK, EKSİKLİKLERİMİZİ GÖRDÜK’
CHP Bilgi ve Bağlantı Teknolojilerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Onursal Adıgüzel, partisinin ve Millet İttifakı’nın seçim güvenliği için attığı adımları anlattı. YSK’den aldıkları datalar çerçevesinde Suriye, Afganistan, Irak, Libya ve İran doğumlu 215 bin seçmen tespit ettiklerini, bunların 115 binin 2019 seçimlerinden sonra birinci sefer oy kullanacağını belirten Adıgüzel, seçimler için “felaket senaryoları” üzerine çalıştıklarını söyledi. CHP’li Adıgüzel’in sorularımıza cevapları şu formda oldu:
Seçime sayılı günler kaldı. CHP de seçim güvenliği üzerine çalışmalarını hızlandırdı mı? Bugüne dek hangi adımları attınız?
Seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası olmak üzere seçim çalışmalarını üç ana başlığa ayırdık. Yaklaşık bir buçuk yıl evvel örgütlerimize yazı yazdık. 2018 seçimlerini baz alarak, bu seçimde yurt içinde 180 bin sandık vardı, bir çalışma başlattık. Türkiye’nin 973 ilçesine yazıyı gönderdik. Sandıklar şu an belirli değil. Seçime 35 gün kala, seçim 14 Mayıs’ta olursa, 10 Nisan üzere aşikâr olacak. Biz bir havuz oluşturduk. Mahalleleri baz aldık ve yaklaşık 250 bin görevliyi ilçe liderlerimiz atadı. Geçmişte hiç denemediğimiz bir sistemle evvel masa üstü denetimlerimizi bitirdik. Geçmişte vazife yapan ya da yapmayanları, o bölgede yaşayıp yaşamadığını denetim ettik. Parti okulumuzun 4 bin eğitmeni vardı. Biz 973 ilçemize bunları zimmetledik. Parti okulu eğitmenlerimiz bütün ilçe liderlerinin atadığı isimleri aradı. Bunu da elektronik bir sistem üzerinden yaptık. Aradığımızda ulaşılmayanları, telefonu yanlış olanları, vazifesi kabul edenleri tespit ettik. İkinci kademede telefonu açmayanları ya da telefonu yanlış olan üzere örnekleri ilçe liderine bildirdik. Aramalarımızı tamamladık ve eksikliklerimizi gördük.
‘ŞÜPHELİ DURUMLARI ORTAYA ÇIKARIYORUZ’
Seçmen listelerini masa üzerinde çok önemli tahlil ediyoruz. Bunu Altılı Masa’yla da paylaşıyoruz. Yinelenmiş seçmen var mı, yabancı seçmenler var mı? Bunların durumu ne, tahlil ediyoruz, geçmiş listelerle karşılaştırıyoruz. 2009 yılından bu yana bütün seçmen listeleri bizde var. A seçmenini tespit ettiğimizde 2009 yılına kadar geri gidip, ne vakit nerede oy kullanmış görebiliyoruz. Bir seçimde var mı yok mu diye tespit ediyoruz. Seçmenlerdeki kuşkulu durumları ortaya çıkarıyoruz. Örneğin 80 yaşında birisi birinci kez seçmen listesinde görüldüyse bunun akıbetine bakıyoruz. İlçe liderlerine kuşkulu bireyleri tespit ettiriyoruz ve elimizdeki datayı zenginleştiriyoruz.
‘2019 YILINDAKİ SEÇİMLERDEN SONRA 5 ÜLKE DOĞUMLU 125 BİNE YAKIN YENİ SEÇMEN’
Yabancı seçmenleri ortaya çıkarıyoruz. Afganistan, Suriye, Libya, Irak ve İran’a bakıyoruz. 201 bin seçmen yurt içi listelerinde 13 bin küsür seçmen de yurt dışı listelerinde olmak üzere toplamda 215 bine yakın seçmen var. Bizim aldığımız son liste itibariyle Afganistan, Suriye, Irak, Libya ve İran doğumlu 215 bin seçmen var. Bunların 125 bine yakını 2019 seçimleri sonrasında seçmen olmuşlar. 100 bine yakını da geçmişte seçmenmiş. Bunları inceliyoruz.
CHP Genel Lider Yardımcısı Onursal Adıgüzel ‘KİM NE KADAR BU FORMDA VATANDAŞ OLMUŞ BİLMİYORUZ’
Yabancı seçmenlere ait tezler gündeme getiriliyor. Siz burada bir risk görüyor musunuz?
Şu an yurt dışı doğumlu 215 bin seçmeni tespit edebiliyoruz lakin “istisnai vatandaşlık” diye bir şey var. Bu çok riskli bir şey. Cumhurbaşkanı bir lafı ile kişiyi vatandaş yapabilir. Bu evvelden Bakanlar Şurası kararına bağlıydı ve Resmi Gazete’de yayımlanırdı. Artık yayımlanmıyor. Bir de 400 bin dolara bir daire alıyorsunuz, siz, eşiniz, çocuklarınız ve eşinizin çocukları vatandaş oluyor. Bunların kimisi 18 yaşına geliyor seçmen oluyor. Üç yıl boyunca bozdurmamak şartıyla borsada belirli kağıtlara 500 bin dolar yatırırsanız vatandaş oluyorsunuz. Bunlar çok riskli zira bunlar şeffaf olarak paylaşılmıyor, soru önergelerimiz cevaplanmıyor. Kim ne kadar bu halde vatandaş olmuş bilmiyoruz. Bu türlü olunca da soru işaretleri var. “Acaba bir gecede seçmen listelerinde milyonlarca artış olur mu?” Biz aşikâr aralıklarla listeleri alıyoruz ve çeşitli denetimleri yapıyoruz. Şu an sayılar paylaştıklarım.
‘ROKET TEKNOLOJİSİ DE YAPSAK VAZİFESİNİ YETERLİ YAPACAK 200 BİNİ AŞKIN GÖREVLİYE GEREKSİNİMİMİZ VAR’
Bunların yanı sıra dijital alt yapımızı güçlendiriyoruz. Teknolojik gelişmeler doğrultusunda alt yapımızı güçlendiriyoruz. Birebir vakitte teşkilatlarımıza eğitimlerimiz de devam ediyor. Seçim güvenliği problemi teknoloji sıkıntısı değil. Seçim güvenliği sorunu her sandıkta bir görevlinizin olması. Bizde oylar bâtın kullanılıyor açık sayılıyor. Sayıldıktan sonra ıslak imzalı tutanaklar tutuluyor. Aslolan o ıslak imzalı tutanağın ilçe başkanımızda olması. Bunu başaracak, vazifesini düzgün yapan sandık görevlilerine muhtaçlığımız var. Onlar ıslak imzalı tutanağı aldıktan sonra bunu elektronik ortama lakin ilçe seçim heyetine ya da sistemlerimize girildiğinde geçiyor. Dünyanın en üst teknolojisini de yapsak, roket teknolojisi de yapsak 973 ilçede, 50 bini aşkın köy ve mahallede işini, vazifesini âlâ yapacak 200 bini aşkın görevliye muhtaçlığımız var. Bir yandan da kendi ortamızda seçim için felaket senaryolarını konuşuyoruz, bunun üzerine çalışıyoruz.
Nedir bu felaket senaryoları?
Uzmanlarla konuşup bunlara ait tahlillerimizi konuşuyoruz. İnternet kesilirse de bir senaryomuz var, farklı gelişmeler için de farklı senaryolar geliştiriyoruz.
ALTILI MASA’DAN SEÇİM GÜVENLİĞİ HAVUZU
Altılı Masa ile seçim güvenliği süreci nasıl ilerliyor?
Uzun vakittir Altılı Masa ile paylaşım içerisindeyiz. Bu birkaç boyutlu. Hem teknolojik araçların dizaynı, kullanımı, hem de herkesin öz hazırlığını bitirmesi. 2018 yılında muhalefet partileri bir platform oluşturmuştu. Artık daha net bir ittifak var. Bu ittifak çerçevesinde herkes görevlilerini bir sistemde birleştirecek. Altılı Masa bileşenleri olarak yalnızca genel merkezlerden girilebilen bir arayüz oluşturduk. Oraya biraz evvel bahsettiğim sandık görevlilerimizi yükleyeceğiz ve görevlilerimizi sistemde birleştireceğiz. Biz 250 bin asil ve yedek görevlilerimizi yükleyeceğiz. Saadet Partisi, Gelecek Partisi, DEVA Partisi, Demokrat Parti ve YETERLİ Parti yükleyecek. Toplamda 500 bin kişi görevlendirdik diyebileceğiz. Bunu biraz genişletip tahminen şu seçim platformunun gönüllüleriyle de çalışalım diyeceğiz.
‘HEDEF HER SANDIKTA 1 CHP’Lİ İKİ DE MİLLET İTTİFAKI GÖREVLİSİ’
Altılı Masa yarım milyondan fazla kişiyi görevlendirecek o halde, o denli mi?
Geçen seçimlerde 690 binden fazla insan görevlendirmiştik. Bunların vazifelerini uygun bir formda yapması ve en kıymetlisi bunların Türkiye’ye homojen bir formda dağılması gerekli. Kadıköy’deki bir sandıkta 15 kişi görevlendirip Urfa Akçakale’de kimse yoksa bir manası yok. Geçen periyot bin 35 sandığa vazifeli bulamamıştık. Bu periyot CHP olarak maksadımız her sandıkta en az bir CHP’li, iki de Millet İttifakı vazifelisi görevlendirelim. Altı parti olarak diyaloğumuz çok güzel sürüyor. Seçim takvimi de başladıkça takımlar daha sıkı çalışacak.
HDP KAPATILIRSA SEÇİM GÜVENLİĞİ NASIL ETKİLENİR?
HDP’nin kapatılması davası devam ediyor. HDP seçime yakın bir tarihte kapatılırsa partinin seçim güvenliği için görevlendirdiği bireylerin akıbeti ne olacak? Bilhassa birtakım bölgelerde sandık vazifelisi sorunu açığa çıkar mı?
Partilerin kapatılmasını çok yanlış buluyorum. Partiler bina değil ki kapatılsın, açılsın. 6,5 milyon insanın oy verdiği bir siyasi partinin bu türlü münasebetini tam açıklamadan, siyasi bir halla cezalandırmaya çalışmak kadar anlamsız bir şey yok. Bu HDP için de büyük zorluk olacak zira bütün üyeleri feshedilmiş olacak. Bundan sonra onların hangi alternatif senaryoyu izleyeceğini görmek lazım. Bunların hepsi çok değerli parametreler. Parti kapatmanın getirdiği mağduriyetlerle buralara gelenlerin parti kapatmaya yönelmeleri ve buradan tekrar iktidar olacaklarını düşünmeleri, aslında ne kadar güç durumda olduklarını gösteriyor. Seçim maddelerini tekrar tekrar değiştirerek “acaba kazanabilir miyiz” diyen bir iktidar var. Şunu biliyoruz ki, genelde maddeleri değiştirerek antidemokratik uygulamalarla seçimi kazanacağını düşünenler, halkın iradesine ket vuracağını düşünenler kaybetmiştir. 14 Mayıs seçimlerinde de Adalet ve Kalkınma Partisi, masa başı dizayna ne kadar tenezzül etse de kaybedecek. İktidar masa başı oyunlarına başladığına nazaran mutlaka kaybedecek.
. ‘HER TÜRLÜ İŞ BİRLİĞİNİ ÖTEKİ PARTİLERLE DE YAPARIZ’
Geçmiş periyotlarda HDP ile de bu bahiste ortak çalışmalarımız olmuştu. Altılı Masa’da bu husus gündeme gelmedi lakin biz CHP olarak sandık güvenliği problemini milletin iradesine sahip çıkmak olarak görüyoruz. Onun için her türlü iş birliğini öbür partilerle de yaparız. Burada sıkıntı seçim güvenliği. YSK’nın gelmiş olduğu durum, 2017’de mühürsüz oyların kabul edilmesi, 2019’da İstanbul seçimlerinin haksız, hukuksuz iptal edilmesi noktasında büyük bir hassasiyet var. Bu hassasiyeti giderecek çalışmaları yapmak bütün partilerin en büyük sorumluluklarından biri. 2019 seçimlerinde AKP seçimi kaybettikten sonra “Hiçbir şey olmasa da bir şeyler oldu” diyecek kadar bir duruma getirdi.
‘MAÇ OYNANIRKEN KURAL DEĞİŞTİRİLDİ’
Toplumda seçimlerin güvenliğine dair dert daima canlı. 2017’de mühürsüz oyların kabul edilmesi üzere örnekler bu korkuyu besledi.
Maç oynanırken kural değiştirildi.
Bugün de sizin maç oynanırken kural değiştirilebileceğini düşündüğünüz alanlar var mı?
Senaryolara çalışıyoruz. Felaket senaryolarına çalışıyoruz. Lakin çok hoş bir şey söylediniz. Akla gelmeyecek şeyler çıkabiliyor. Teknoloji tarafında, YSK tarafında şu olmasa nasıl olur hususlarını çalışıyoruz.
‘GEÇMİŞTE AZ SEÇİM GEÇİRMİŞ BİR YAPI GÖREVDE’
YSK’nın bu süreçte adım atması gereken şeyler neler?
YSK kendini bu süreçte yenilemiyor. Teknolojik alt yapının güçlendirilmesini, tutanakların daha kolay olmasını talep ediyoruz. Şu anda da misyona çok deneyimsiz yapı geldi aslında. Geçmişte az seçim geçirmiş bir yapı misyonda. Bu da bir risk oluşturuyor. Biz doğal bu süreçte onlarla testlerimizi yapıyoruz. Bir entegrasyonumuz var. Onları da gördüğümüz eksikliklerde yönlendiriyoruz. YSK’nın bu durumu siyasi partileri bu kadar seçim güvenliğine odaklanmak zorunda bıraktı.
‘BİZ ELİMİZDEN GELENİ YAPACAĞIZ’
Toplumda bir tedirginlik oluşuyor hakikat ancak bu ne teknoloji ne de öbür bir sorun. Her sandıkta Türkiye’nin her yerinde bir görevlimiz ve bu mevzuda hassas insanlarımız olacak. Islak imzalı tutanakları alacak. Bunları ilçe liderimize ulaştıracak, ondan sonrasını takip etmek çok kolay bir iş. Daima birlikte bunu takip edebiliriz. Biz biliyoruz ki en büyük sorumluluk Millet İttifakı’na, CHP’ye düşüyor. Biz elimizden geleni yapacağız ancak bütün seçmenleri de bu sürece dahil olmaya davet ediyorum.
‘ERKEN SONUÇ AÇIKLAYACAĞIZ’ DEMİYORUZ’
Bir de bu işin takip süreci var. “Erken sonuç açıklayacağız” demiyoruz. Biz YSK’yı teyit eden hakikat sonuçları açıklayacağız, 2019 seçimlerinde olduğu üzere. Birileri der ki “ben kazandım”, birileri çamura yatar. Hiç bunu aldırış etmeden takip etmek lazım. Zira cumhurbaşkanlığı için 24 saat itiraz süremiz var. Milletvekilliği için 48 saat itiraz sürecimiz var. İkisi de çok değerli. Hem Meclis aritmetiği için hem de cumhurbaşkanlığında bir oyda dahi sonuç değişebilir. Bizim seçim sistemimiz geçmişte berbat tasarlanmış bir sistem değil. AKP seçim sisteminin adaletini ve terazisini bozdu.