Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara nazaran, Ankara’da bir bireye ilişkin 1962’de inşa edilen gecekondu, Kara Harp Okulu’nun genişleme yerinde kaldığı gerekçesiyle 1974’te Ulusal Savunma Bakanlığınca kamulaştırıldı. Kamulaştırma bedeli olan 37 bin 14 lira mahkeme kararıyla gecekondu sahibi ismine açılan hesaba yatırıldı. Kamulaştırmadan vazgeçilmesi üzerine bu bedel tahsil edilemedi. Bakanlığın isteği üzerine de 1982’de belediye gecekonduyu yıktı.
Gecekondunun ve ağaçların bedelinin tazmini istemiyle 1982’de açılan davada mahkeme, 1987’de 400 bin lira olarak belirlediği tazminat ölçüsünün gecekondu sahibine ödenmesini kararlaştırdı.
Hükmedilen tazminatın ödenmemesi üzerine gecekondunun sahibi, 2016’da Ankara 32. İcra Dairesi Müdürlüğüne başvurdu. Daire, faiziyle birlikte 3 milyon 330 bin liranın ödenmesini kararlaştırdı.
Bakanlık tarafından Ankara 3. İcra Hukuk Mahkemesine yapılan itirazda, 10 yıllık vakit aşımı mühletinin dolduğu belirtilerek ölçü ödenmedi.
Kararın Yargıtay tarafından onanması üzerine gecekondu sahibi, hak ihlali teziyle Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulundu.
Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 35’inci hususunda garanti altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti ve ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması ismine tekrar yargılama yapılmak üzere, kararın Ankara 3. İcra Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verdi.
‘HUKUK DEVLETİ UNSURUYLA BAĞDAŞMAZ’
Anayasa Mahkemesi’nin kararında, bu tip el atmalarda ihlalin tespit edilmesinin kâfi olmadığı belirtilerek, “Gerçek manada giderimden kelam edilebilmesi için taşınmazın el koyma tarihindeki gerçek bedelinin malike ödenmesi gerekir” kararına yer verildi.
Ankara 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1987’de verdiği kararla hükmedilen tazminatın müracaatçıya ödenmediği, daha sonraki müracaatta da 10 yıllık vakit aşımı nedeniyle ödemenin yapılmadığı tabir edildi.
Bu durumun Anayasa’nın 2’nci unsurunda belirtilen “hukuk devleti” unsuruyla bağdaşmadığına işaret edilen kararda, “Hukuk güvenliğinin ve hukukun üstünlüğünün sağlanması için devletin süreç ve hareketlerine karşı yargı yolunun açık tutulması kâfi olmayıp yargı mercileri tarafından verilen kararların gecikmeksizin uygulanması da gerekir. Hukuk güvenliği ve hukukun üstünlüğü yalnızca hukuka karşıtlıkların tespit edilmesiyle değil bunların tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasıyla sağlanabilir.” değerlendirmesine yer verildi.
Başvurucunun mahkeme tarafından hükmedilen tazminatın ödenmesi istemiyle kararın nihaileşmesinin üzerinden yaklaşık 26 yıl sonra idari kuruma başvurmasının bir kusur olarak kıymetlendirilebileceği aktarılan kararda, “Bu durum yönetimin mahkeme kararını icra etme sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.” tespiti yapıldı.
Kararda, şu sözlere yer verildi:
“Somut olayda kamulaştırmasız el atma sebebiyle doğan ziyanına karşılık olarak mahkeme tarafından hükmedilen tazminatın müracaatçıya vakit aşımı gerekçesiyle ödenmemesi Anayasa’nın 35’inci hususuyla bağdaşmamaktadır. İhlalin sarfiyatımı hedefiyle hükmedilen tazminatın ödenmemesi, mülkiyet hakkının ihlalinin devam ettiğini göstermektedir. Açıklanan münasebetlerle Anayasa’nın 35’inci unsurunda garanti altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.” (HABER MERKEZİ)