AKP kurucularından olan CHP milletvekili Abdüllatif Şener, “Türkiye’deki faiz çarkını bir bütün olarak incelediğiniz vakit Cumhuriyet tarihinin en faizci hükümetiyle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz.” dedi. Şener, Merkez Bankası’nın faiz indirme kararına ait olarak, “Faiz haram diyorsanız, yüzde 10.5 ya da yüzde 50 olsa ne değişir?” değerlendirmesini yaptı.
Şener, Sözcü muharriri Ruhat Mengi’nin sorularını yanıtladı. Şener, şunları kaydetti:
“Cumhuriyet tarihinin en faizci hükümetiyle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz”
-Sayın Şener, ekonomistler aylardır “faiz artırma olmazsa enflasyon da artmaya devam eder” dediler, Merkez Bankası ise faizi yüzde 12’den 10.5’a düşürdü. Cumhurbaşkanı Erdoğan 29 Eylül’de bir kere daha “En büyük düşmanım faiz, 12’ye kadar düşürdük fakat yetmez” demişti, orada kıymetli bir cümlesi daha vardı “Merkez Bankamızla konuştuk, bunların daha da inmesini telkin ediyoruz” diyordu. “Telkin” sözcüğü açıkça “Merkez Bankası bize bağımlıdır” manasına gelmiyor mu?
Türkiye’deki faiz çarkını bir bütün olarak incelediğiniz vakit Cumhuriyet tarihinin en faizci hükümetiyle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. Bunu niye söylüyorum; bakın bizim tarihimizde borç, anapara ölçüsü her vakit faiz ödemelerinin altında kalmıştır, birinci kez faiz ödemeleri anaparayı geçmiştir. Bu ne demektir, yani siz hiçbir vakit “aldığınız paranın üzerinde bir faiz” öder misiniz? Faizler düşüyorsa nasıl anaparayı geçiyor? Hatta Cumhuriyet tarihi boyunca demeyeyim, Osmanlı bile bu dış borçlardan batmıştır lakin bu türlü faizin anaparayı geçtiği periyodu yaşamamıştır, Türk tarihinin en faizci bir iktidarıyla karşı karşıyayız. Hakikaten, bütçeye baktığımızda da bunu görüyoruz, 2021 bütçesinde 181 milyar faiz ödemesi var, 2022 bütçesinde 240 milyar olacağını söylediler, bu Kur Muhafazalı Mevduat’la (KKM) birlikte 330 milyara çıktı, artık 2023 bütçesini Meclis’e getirdiler, faiz ödemeleri 560 milyara ulaşmış, bunun içerisine de Kur Muhafazalı Mevduata Hazine’nin verdiği parayı yazmamışlar, onu ek ettiğiniz takdirde; 3.7 trilyon geliri olan 2023 bütçesinin karşısında 2023 yılında ödenecek faizlerin toplamı 1 trilyon lirayı aşıyor. Böylesine faizci bir hükümet nerede görülmüş? Türkiye bu türlü bir faizci yapıyı, politikayı şimdiye kadar görmedi, tanımadı, onun için “Ben faizle çaba ediyorum” lafı büsbütün palavradan ibarettir.
“Hükûmetler Merkez Bankası’na faiz indirme talimatı veremez”
İkincisi, her yerde ve Türkiye’de para siyasetini Merkez Bankası belirler, Merkez Bankası bağımsız bir kuruluştur, dünyanın her tarafında para siyasetiyle ilgili olarak operasyonel kararlarını direkt doğruya iktisadın gereklerine nazaran kendisi alır. Elbette hükümetlerin iktisat siyasetleri vardır, o iktisat siyasetleriyle ilişkili, uyum çerçevesinde Merkez Bankası da hükümetle bir ortaya gelir ancak hükümet hiçbir vakit operasyonel olarak “faizi 12’den 10.5’a indir” diye talimat veremez fakat bakıyoruz ki bu hükümet Merkez Bankası’nın spesifik siyasetlerini da empoze eden, müdahale eden bir niteliğe sahip. Bu açıkça “Merkez Bankanız bağımsız değil” demektir, bağımsız olmadığı takdirde de ne iç piyasada iş etrafları ve ekonomik üniteler, ne de dış dünya sizin sağlıklı bir iktisat siyaseti uyguladığınıza inanmaz ve inanç kaybı olur. Halbuki iktisadın özünde inanç vardır, siz inancı yitirdiğiniz vakit yaptığınız yanlışsız işler de işe yaramaz. Bu hükümet iktisat siyasetleri açısından hem iç piyasalarda, hem dış piyasalarda inancı kaybetmiştir ve direkt doğruya kanunlara, Anayasa’ya karşıt bir kulvara girmiş vaziyettedir. Faizle gayret ediyoruz diye göstermeye çalışıyor fakat faizcilik yapıyor.
Burada dikkat cazip, şaşırtan olan “Merkez Bankası’na telkin ediyoruz” derken bu müdahalenin herkes tarafından somut biçimde görüleceği üzere bir çekincenin olmaması.
“Gıda enflasyonu yüzde 100’ün de üzerinde, 2002’de yüzde 30’du”
Şöyle bir siyaset izliyor; faizleri düşürmek suretiyle enflasyonu patlatmıştır, aslında düşürmüş olduğu şey siyaset faizidir, yani Merkez Bankası’ndan bankalara para verirken aldığı faizdir lakin öbür faizler de buna nazaran şekilleniyor. Burada siyaset faizini düşürdüğünüz vakit bunun net kimi sonuçları var; birincisi dolar kuru ve tüm kurlar, yabancı paraların pahası artıyor. İkincisi, kur artışına bağlı olarak enflasyon da artıyor, onun için fiyatlar almış başını gidiyor, TÜİK’in kendi ilan ettiği sayılara nazaran tüketici enflasyonu yüzde 85’lere ulaşmıştır lakin üretici enflasyonu yüzde 150’ye ulaşmıştır. Dünyanın neresinde bu türlü bir enflasyon var? Eski enflasyonlu yıllara baktım, hiçbir vakit bu türlü ÜFE’nin (toptan eşya fiyatlarındaki artış, üretici enflasyonu) yüzde 150’ye ulaştığı bir devri yaşamamışız. Bakın “AKP geldi, enflasyonu düşürdü” filan diyorlar, 2002’de birinci iktidara gelişlerinde TÜFE yüzde 29’du, artık TÜİK’in sayılarına nazaran yüzde 85, bu da gerçekçi değil, gerçekte daha yüksek. Besin enflasyonu yüzde 100’ün de üzerinde, 2002’de yüzde 30’du. Artık fiyatlar çıldırmış, bakkala, kasaba, marketlere uğradığım vakit ben bile huzursuz oluyorum, her gittiğimizde fiyatlar farklı, daima artıyor, bu dehşetli bir şey.
Diyeceksiniz ki; hükümetin izlediği bu faiz siyasetine da bağlı olarak fiyatların çıldırmış olması ne işe yarıyor, hükümet açısından bir işe fayda mı? Bunu ben de düşündüm, şöyle bir sonuca ulaştım, geçmişte de enflasyonu körükleyen hükümetlerin seçim aldığı görülmüştür, şöyle; yüzde 80 enflasyon- fiyat artışları var, yüzde 100 civarında besin enflasyonu var lakin hükümet gelir kümelerine yüzde 50-60 gelir artışları sağladığı vakit ruhsal olarak “Hükümet bize yüzde 50-60 verdi” yanılgıya kapılması sağlanıyor, bu biraz da kendi tabanına propaganda gücü veriyor lakin aslında fiyatların bu türlü çıldırdığı bir ortamda siz bunun yarısı kadar verdiğiniz fiyat artışlarıyla, minimum fiyat, emekli artışlarıyla gerçek olarak bu gelir kümelerini yoksullaştırıyorsunuz zati, markete, pazara gittiği vakit birebir maaşla aldığı eser ölçüsü daima azalıyor.
“20 yıllık uygulamaların senin faizci olduğunu tescillemiş zaten”
-İşte problem bu, halk çarşıya, pazara gittiğinde durumu fark ediyor, artık yanılmayacaklarını görmeleri gerekmez mi?
Ben bunun birtakım vatandaşlarımızın inançlarına hitabeden bir cümle olduğunu düşünmüyorum, kimileri o denli yorumlar yapıyorlar. “Faiz haramdır, biz faizle uğraş ediyoruz” problemi. Yahu, 20 yıldır iş başındasın, 20 yıllık uygulamaların senin faizci olduğunu tescillemiş esasen, sonra faiz yüzde 10.5 olsa ne değişir, yüzde 20-30 olsa ne değişir, yüzde 5 yahut 50 olsa ne değişir, faiz faizdir. Hasebiyle, faiz var olduğu sürece sen faizle gayret etmiş olamazsın, yani insanların inançlarına uygun bir siyaset izlediğini söyleyemezsin, zira az yahut çok faiz var. Türkiye’nin geçmiş periyotlarında bundan çok daha düşük faizlerin olduğu devirler olmuştur ancak hiçbir vakit o periyotlardaki hükümetler bunun inançla temaslı bir şey olduğunu anlatmaya çalışmamışlardır, buna gereksinim duymamışlardır. Sen iktisattan sorumlusun, “inanca dayalı olarak faizle uğraş ediyorum” diyerek iktisadın en temel göstergelerini bozarsan ki enflasyon en temel göstergelerden biridir, tüm vatandaşları kıvrandıran, açlığa sefalete sevk eden bir şeydir, bu sefer inançlarını da aşağılamış olursun. Vatandaş “Bak bu hükümet inançlara uygun bir şey yapmaya çalışıyor lakin daha fazla düşünce çekiyoruz” diye kendi inançlarını sorgulamaya başlamaz mı? Yani sadece kendi uyguladığı politikayı legal göstermek için inançlara dayanırken, inançlara ziyan veren bir telaffuz geliştirmiştir, hiçbir siyasetçi bu türlü bir tutum sergileyemez, sergilememesi lazım.”