Fotoğraf: AP / TopFoto
“Öldüren sis” olarak bilinen bu dumanlı sis, İngiltere’nin tarihinde gizemli bir biçimde durmaya devam ediyor. Ağır ve sarı manzarası nedeniyle bezelye çorbasına benzetilen sisler, 19. yüzyıl Londrası’nın karakteristik bir özelliği haline gelmişti.
TAM 5 GÜN SÜRDÜ
Fakat 1952 yılının aralık ayında, beş gün boyunca kenti kaplayan duman ve sis karışımı perde alışılagelmiş sislerden epey farklıydı.
Oluşan sis, görüş arasını o kadar düşürmüştü ki, araç trafiği neredeyse durmuş ve beşerler meskenlerini bulmak için çitler boyunca el yordamıyla yürümek zorunda kalmıştı. Ve bu, beraberinde beklenmedik bir felaketi getirecekti.
WebTekno’nun, Evrim Ağacı’ndan derlediği habere göre; sisin kaynağı esasen hava kirliliğiydi ve bu kirliliği yaratan şey Londra’daki fabrikalardı. Alışılmış ki asıl faktör bu değildi; o sene Londra’da, hava olağanın çok çok altında bir sıcaklıktaydı. Yani bu soğuk havalar nedeniyle, fabrikalar ve elektrik santralleri üretimlerini sağlayabilmek için çok fazla kömür tüketti.
‘ÖLÜMÜ GETİREN KÖMÜR POLİTİKASI’
1952 İngiltere’sinde o devir uygulanan kömür siyaseti, kar odaklı bir anlayışa dayanıyordu. Yani kalitesi yüksek kömürler ihraç edilir, kent halkı ise kalitesi düşük kömür kullanırdı. Böylelikle kalitesi düşük olan kömürler yakıldığında açığa çıkan kükürt dioksit, kimyasal olarak sülfürik aside dönüştüğü için hava kirliliği meydana geliyordu.
Olayın fitilini ateşleyen detay ise o periyotta hiç rüzgâr esmemesi oldu ve böylece kirli hava atmosfere yayılmadığı için bulunduğu ortamda sıkışıp kaldı.
Üstüne üstlük elektrikli tramvaylar o devirde basamaklı olarak kaldırılmaya, beşerler dizel motorlu otobüs kullanmaya başladı. Sonrasında ise tüm kent birden ölümcül bir sisle kaplandı.
HAYATTA KALAN BEŞERLER, ÇOK SAYIDA SIHHAT SORUNU YAŞADI
İnsanları hayatından eden bu sis, nihayet esen rüzgarlarla birlikte Londra’dan Kuzey Denizi’ne hakikat ilerleyerek sona erdiğinde, arkasında bıraktığı enkaz çok önemli boyuttaydı. İngiliz Sıhhat Bakanlığı, teneffüs yolu hastalıkları nedeniyle müracaat yapanların bu devirde sayısının çoğaldığını belirtti.
Hatta bronşit ve teneffüs yolu enfeksiyonları üzere farklı akciğer hastalıklarının neden olduğu, 6 bin mevt de bakanlık tarafından kayıtlara geçirildi. Olayın akabinde yapılan araştırmalar ise bu sayının, 12 bine çıktığından bahsediyor.
Olay, her manada periyodunun epey ses getiren olaylarından birisiydi.
‘TEMİZ HAVA YASASI’ ÖNLEMİ
Bu olay nedeniyle 1956 yılında hazırlanan hava kirliliğinin azaltılması ismine tanımlanan ve çeşitli önlemleri kapsayan, Pak Hava Yasası ortaya çıktı.
Yasa, 1968 yılında, çeşitli yangınlardan kaynaklanan, kum, toz ve dumanın yanı sıra ticari ve endüstriyel nedenlerin ortaya çıkardığı hava kirliliğini sonlandırılan birincil bir mevzuata dönüştü.