“Güzel günler göreceğiz çocuklar, motorları maviliklere süreceğiz. Çocuklar inanın, inanın çocuklar, hoş günler göreceğiz, güneşli günler…”
Nazım Hikmet’in bu dizeleri beni her vakit duygulandırır. Futbol yahut parti propagandalarında kullanılması, yapıtın ne şiir ne de müzik olarak pahasını gözümde değiştirmez, bir taraf olma mecburiliği hissettirmez, beni onu severek okuyup dinlemekten alıkoymaz.
“Hani artık biz, bir peri masalı dinler üzere seyrederiz, ışıklı caddelerde mağazaları.” Şiirin kelamlarını derinden hissedeceğimiz günlerden geçiyoruz. Salgın günlerini atlattık, feraha erdik derken, kuzeyimizde güneyimizde savaşlar, batıdan doğudan düşmanlıklar, terör atakları ve artık de bir ekonomik kriz ile çaba ediyor hoş memleketim. Fakat biz karamsarlığa düşüp de kaybetmeyi kabul etmeyen, her sorunun üstesinden el birliği ile gelebilen asil bir milletiz. Şüphesiz bir gün işler düzelecek, “Allah’ın seçtiği kurtulmuş millet, güneşten başını göklere yükselt”ecek. Tunç Oğuz’un altın kuşağı, bu sıkıntı günleri de aşacak. Zira hiçbir kriz, hiçbir sorun, sonsuza kadar sürmez. Kıymetli olan, millet olarak bir olmayı, birlik olmayı, birbirimize düşman olmadan yaşamayı başarabilmek…
ÖZGÜRLÜĞÜN MEKÂNI
Sıkıntılı periyotlarda, fikir ayrılıklarının ve siyasi görüşlerin insanları birbirlerinden uzaklaştırıp farklı olana karşı tahammülsüzleştirmesi, toplumsal huzurumuz için en büyük tehlike olsa gerek. Meğer tıpkı topraklarda doğan, tıpkı masalları dinleyerek, tıpkı oyunları oynayarak büyüyen, birebir okullarda okuyan, tıpkı bayrağın gölgesinde tıpkı marşı gururla söyleyen, farkında olmadan her tasada birlikte üzülüp her sevinçte birlikte sevinen bireyler olarak farklılıklarımızın zenginlik olduğuna inandığımız anda her şeyin daha hoş olacağını göreceğiz.
Peki, nasıl mümkün olabilir bu? Nasıl gerçekleşebilir, fikir özgürlüğü ve müsamahanın, zenginlik olarak yüreklerimize işlenmesi? Ben diyorum ki, bizi başka kılan farklar elimizde olmadan ruhumuza bir diken üzere batıyorsa, birbirimizi anlamak için biraz daha müsamahaya gereksinimimiz varsa, işte o vakit toplumun müsamaha yerlerine, kütüphanelere gidelim.
Silahların değil kalemlerin çekildiği; satırların yarıştığı, müsamahanın ve niyet özgürlüğünün merkezleri kütüphaneler, İncil ile Kur’an’ın, Marx ile Weber’in birebir rafta durabildiği yegâne yerlerdir. Orada bütün görüşleri yan yana bulur, okur, anlar, anlamlandırırız diye ben mesleğimi başka bir sever, kütüphanecilik ideolojisine hayranlık duyarım.
KÜTÜPHANELER KURULURKEN
On yıl öncesine kadar, dünyanın dört bir yanındaki beşikten mezara, yediden yetmişe her birey için faal bilgi hizmeti sunan gelişmiş kütüphanelere gıpta ile bakar, biz ne vakit inşa edeceğiz, kütüphane temelli okuma kültürümüzü, diye hayıflanırdık. “Bir milletin yükselmesi, salt ekonomik kalkınma ile değil, ekonomik ve kültürel kalkınmanın birlikteliği ile olur, kültürel kalkınma için okuma kültürüne, okuma kültürü için de kütüphanelere muhtaçlık var” diye yazıp çizerdik. Sonra birer birer açmaya başladı çiçeklerimiz.
20 Şubat 2020’de Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi açılışında “bir ülkeyi büyük ve güçlü yapan bilgiye ve bilime verdiği kıymettir. Ne keyifli bu güne ki artık bizim de hem göz hem gönül aydınlığı veren bir kütüphanemiz var. İşte artık büyük Türkiye’yiz. İşte artık nitekim çok güçlüyüz. İnanıyorum ki bir gün halk kütüphaneleri de olması gereken noktaya gelecek. Bir gün her şey nitekim hoş olacak” diye düştüğüm not gerçek oluyor. Çok şükür, o halk kütüphanelerimizi de kuruyoruz bir bir.
Anadolu’nun dört bir yanında, bebekten gence, çocuktan yaşlıya kapıları herkese açık dört dörtlük kütüphanelerimiz açılıyor. Daha çok düşünen, daha çok merak eden, daha çok öğrenmek isteyen ve okuyan bir Türkiye için kovandaki arılar üzere metot tarz çalışan hoş yürekli kütüphaneciler atanıyor bu kütüphanelere. Fikir özgürlüğünün bayrağını dalgalandırıp toplumsal kaynaşmada en değerli rolü üstleniyorlar.
Ve İstanbul özelinde de gittikçe güzelleşiyor kütüphane hizmetleri. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul’da birçok kütüphaneyi yenilediği üzere, yeni kütüphaneler de açtı. Bakanlık ve mahallî idare iştirakleri ile yapılan çalışmalar, okuma kültürü için yapılan işbirlikleri, yenilenen yerler, geleceğe dair umut çiçeklerini gülümsetiyor.
BİLGİ MESKENLERİNDEN MİLLET KIRAATHANELERİNE
Bakanlığın kütüphane hizmetleri yanında İstanbul’daki belediyelerin kütüphane hizmetleri de göz dolduruyor. Birçok kesitin muhtaçlığına yanıt veren kütüphaneler, daha kolay odaklanıp ders çalışabilmek için etüt ortamı arayışındaki gençler, aktüel ve tanınan kitapları ödünç alarak okumak isteyenler ve araştırmacılar ile dolup taşıyor. Bilgi meskenleri ile çocuklara, millet kıraathaneleri ile genç ve yetişkinlere hizmet veren Zeytinburnu Belediyesi, Haluk Dursun ve Mevlana İdris üzere yitirdiğimiz değerli isimleri kütüphanelerde yaşatan Üsküdar ve Sultanbeyli belediyeleri, birçok farklı ilçede yeni kütüphaneler açan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, dijital bir kütüphane kurarak teknolojiye ayak uyduran Esenler Belediyesi, etkinlikler düzenleyen iki büyük halk kütüphanesi ve bilgi konutları ile Bağcılar Belediyesi, kentin okuma kültürü için büyük adımlar atılmasına vesile oluyor.
KÜTÜPHANECİ İSTİHDAMININ FARKI
Fatih Belediyesi kütüphaneleri ise mahallî kütüphane hizmetlerinde en çok çeşitliliğe sahip oluşuyla öne çıkıyor. Gençlere ve yetişkinlere yönelik hizmetler yanında, Çocuk Durakları açan, bugünlerde ebeveyn-çocuk bilgi hizmetlerini bir ortada vermeyi planlayan Fatih Belediyesi, yaşını almış olgun okurlar için de Yadigâr Kahvesi ismini verdiği bir yerde halk kütüphanesi hizmeti sunuyor.
Büyükşehir, Fatih ve Zeytinburnu Belediyeleri, işlerini hakkıyla yapmak için liyakate de değer veriyor ve kütüphanelerde Kütüphanecilik eğitimi almış kütüphaneci istihdamı konusunda hassasiyet gösteriyor. Bu da onların hizmetlerinde gözle görülür bir fark oluşturuyor.
Belediyelerimizin bu hizmetlerinin takdire şayan olduğunu söylememek haksızlık olur. Bunun yanında ben, kütüphane hizmeti sunan bütün yerlere bilgi meskeni, kıraathane, kahve, durak üzere isimler yerine direkt kütüphane denilmesini isterdim. Bu, kütüphane kavramının zihinlere hakikat yerleşmesi ve okuma kültürü hareketinin de algısal boyutta yaygınlaşması için yararlı olabilirdi. Bu teklifim şurada dursun, ben bir yenisini ekleyeyim.
“DAHA İYİ” İÇİN TEKLİFLER
Yerel idare kütüphaneleri, bulundukları yerleşim merkezinin bellek arşivlerini oluşturma üzere bir sorumluluğu üstlenseler ne hoş olur! Çağdaş halk kütüphanesi hizmetlerinden biri olan lokal bellek oluşturma çalışmaları, mahalli merkezin soyut ve somut kültürel mirasının çeşitli yollarla müdafaa altına alınması manasına geliyor. Yöreye has el sanatlarının ve zanaatların eseri kültürel nesnelerin korunup sergilenmesinden bölgeye ilişkin ağız ve şivelerin, atasözü ve tabirlerin, efsanelerin derlenmesine; geçmişin tanıklıklarının kaydedildiği kelamlı tarih çalışmalarından bölgenin müzik, dans, örf ve adetlerinin görsel işitsel olarak kaydedilip arşivlenmesine kadar birçok ögesi içerebiliyor. Kütüphane dostu belediyelerimizin ilçelerinin tarihi hafızasını kayıt altına alacak hizmetler için yeni projeler hazırlamasını diliyorum.
Her yeni kütüphane, daha başarılı kuşaklar, daha hoşgörülü bir toplum, daha hoş bir gelecek ve daha güçlü bir Türkiye için kıymetli. Hele ki kentin duruşuna kıymet katacak, anıt niteliğinde kütüphanelerin açıldığını görmek heyecan veriyor.
İSTANBUL’UN EN BÜYÜK KÜTÜPHANESİ
13 Ocak 2023 Cuma günü tarihi bir açılışa şahitlik ettim. 36 bin 257 metrekare kapalı kullanım alanı ve 50 bin 954 metrekare peyzaj alanına sahip olan tarihi Rami Kışlası, İstanbul’un en büyük kütüphanesi olarak açıldı. İstanbulluların kültür, sanat ve eğitim muhtaçlıklarını, yedi gün yirmi dört saat açık özgür çalışma ve okuma salonları, bebek, çocuk, engelli kısımları, küme ve ferdî çalışma alanları, konferans ve stant salonları, kafeterya, atölye ve aktiflik alanları ile karşılayacak olan kışla-kütüphane, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Beyazıt Devlet Kütüphanesi Müdürlüğü, Atatürk Kültür Lisan ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı, Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, DÖSİMM İstanbul İşletme Müdürlüğü ve İstanbul Basma Yazı ve Fotoğrafları Derleme Müdürlüğü için alanlara da sahip.
Ben de dâhil olmak üzere Bebek ve Çocuk Kısımlarını kullanmayı heyecanla bekleyen birçok ebeveynin var olduğunu biliyorum. Kentin okuma kültürüne düzey atlatacak bu kütüphane, okuma kültürü hareketine dair umutlarımızı daha da güçlendirdi. Önümüzdeki günlerde Rami Kütüphanesi’nin herkesi okumaya, yazmaya, düşünmeye ve toplumsal barışa davet eden güçlü kütüphane aktifliklerine şahit olacağız.
“Çocuklar inanın, inanın çocuklar, hoş günler göreceğiz, güneşli günler…”
Her kentimize bu türlü kapsamlı bir halk kütüphanesinin yapılacağı günlerin umuduyla…