Dünyada artan enflasyon sorununun bir tek bizim ülkemizde olmadığını ama durumun ülkemizde daha zorlu olduğunu artık öğrendik. Bunu hem ekonomi yönetimi hem de tüm ekonomistler söylüyor. Dünyadaki soruna dikkat çekerken, bizim buna karşı daha çok önlem almamız gerektiğini de söylüyorlar. Ayrıca durumun ne olduğu dünyada da biliniyor. Girişimcilik konusunda içerik üreten Alan Trapulionis bakın bu konuya nasıl değiniyor?
Kaynak: Medium – Alan Trapulionis
Dünyada insanların parası bitiyor. Sonra ne olacak?
www.statista.com
İnsanların her yerde parası tükeniyor.
ABD’de, çalışan her 5 kişiden 1’i, bir sonraki maaşa kadar paralarının bittiğini söylüyor. Bu geçen yıla oranla %5 daha fazla. Ve bu oran şubat ayında yapılan bir ankette ortaya çıkmıştı. Daha çarpıcı olan ise altı haneli kazanca sahip olanların bile %48’inin maaştan maaşa yaşadığını söylüyor.
İskoçya’da da aynı durum var. Artık insanların %9’u bir sonraki maaşa kadar paralarının bittiğini söylerken, %11’i ise bunun ‘çoğu zaman’ başlarına geldiğini söylüyor.
“Türkiye’de işler daha da kötü”
Ekonomi politikalarında ‘faiz’ inancı nedeniyle Türk Lirası her ay daha da değer kaybediyor.
Rusya’da durum felaket. Hemen hemen her şey fiyatı çok yüksek seviyelere ulaştığı için insanlar ATM’lerden nakit çekmekte zorlanıyor. Moskova vatandaşları son iPhone’ları ve McNugget’ları almak için çabalarken, Putin Rusya’yı küresel bir ülke olarak adlandırmaya devam ediyor.
“Bütün bunlar nasıl oldu? Türkiye dışında iki sebep var: Pandemi ve Ukrayna”
İlk karantinalar başladığında, insanlar hizmetlerden çok ürünlere daha çok para harcamaya başladı. Özellikle elektronik, pandemi sırasında gözde oldu.
Mallara olan talep arttıkça arz daraldı. Çin’de sert karantinalar ile ABD’li markaların en büyük üreticisinde kapanma olunca siparişler ertelendi, fiyatlar yükseldi.
“Bir de Bullwhip (kamçı) etkisi denen bir şey var”
Burada bir parantez açalım. Bu etki şu şekilde tanımlanabilir: Tüketicinin artan talebi ile perakendeci, toptancı, distribütör ve üretici zincirinde katlanarak artan siparişler olarak görülebilir. Amaç tedarikte sorun yaşanmamasıdır. Kapadık parantezi, devam edelim.
Bullwhip ya da kamçı etkisi tedarik zincirinde fiyatları daha da yukarı çeken bir çılgınlığa yol açar.
Ukrayna’daki savaşın, özellikle gıda ve enerji fiyatları üzerinde muazzam bir etkisi oldu. Rusya dünyanın en büyük gübre ihracatçısı, AB’nin en büyük petrol ihracatçısı ve dünyanın en büyük gaz ihracatçılarından biridir.
(Rusya ve Ukrayna’nın toplam buğday ithalatının yaklaşık %40’ı Avrupa’ya, %75’i de Orta Asya’ya)
Sonuç olarak, yaptırımlar vurdukça, gıda ve gaz fiyatları ABD de dahil olmak üzere dünya genelinde tarihi seviyelere ulaştı.
Bu etkiyi zaten görüyoruz. Birkaç hafta önce, zorluk yaşayan BuzzFeed okuyucuları artan gıda ve gaz fiyatlarıyla nasıl başa çıktıklarına dair deneyimlerini paylaştı:
Günde iki öğünden (ya da aslında atıştırmalıklardan) fazla yemiyorum. Yine de maaş gününden üç gün sonra param bitiyor.
Bu yüksek fiyatlarla nasıl hayatta kalınacağına dair çok sayıda ipucu
-
Mümkünse daha fazla bisiklet sürün, daha az araba kullanın
-
Ortadaki raflarda en yüksek fiyatlılar bulunduğundan, rafların üstünde ve altında bulunan ürünleri arayın.
-
Araba kullanmak zorundaysanız, benzinden tasarruf etmek için işlerinizi tek bir rotada gruplandırmaya çalışın.
-
Fazladan 50 ürün satın alma isteği duymamak ve en düşük fiyatları net bir şekilde görebilmek için online yiyecek sipariş edin.
Ancak asıl soru, tüm bunlar ne zaman bitecek?
Kısa cevap: muhtemelen bu yıl.
Bir Princeton ekonomisti olan Alan Blinder, altta yatan nedenler ortadan kalktıkça enflasyonun aniden düzleşeceğine inanıyor.
…enflasyon yükseldiği kadar hızlı ve dramatik bir şekilde düşecek. Bunun daha önce olduğunu gördük.
Diğerleri, Ukrayna’da ne olursa olsun, ekonomilerin açılması ve çeşitli diğer faktörler nedeniyle gaz fiyatlarının uzun süre yüksek kalacağına inanıyor.
Enflasyonun zaten zirveye ulaştığı ve işlerin normale dönmesi gerektiği yönünde de ortak bir görüş var.
Bugünkü enflasyonun (Covid, Ukrayna) öngörülemez doğası nedeniyle, ne zaman çözüleceğini veya çözülüp çözülmeyeceğini kimse söyleyemez. Sadece, başka hiçbir ‘mücbir sebep’ olmadığı müddetçe işlerin düzeleceğini umabilirler.
Bu bizim için ne anlama geliyor?
Fiyatlar bir süre yüksek kalacak ve ücretler geriye düşecek. Bank of America kısa süre önce resesyon değil ama “uzun süreli bir zayıflık dönemine” hazırlanmamız gerektiğini söyledi.
Kısacası bu, işler yoluna girmeden önce, kötü olayların neden olduğu kötü bir dönem olacak. Sonunda, yine iyileşecek.