ANKARA – CHP ve YETERLİ Parti, AK Parti ve MHP’nin Meclis Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen başörtüsü ile ilgili anayasa değişiklik teklifine şerh düştü. Kurul görüşmelerinde Cumhur İttifakı’nın teklifi üzerinde uzlaşmak üzere değişiklik önergeleri sunan lakin önergeleri AK Parti ve MHP tarafından reddedilince kurul görüşmelerini terk eden CHP ve YETERLİ Parti, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktidar ortağı MHP’nin başörtüsü sıkıntısını çözmeye niyeti olmadığını söz etti. CHP ve DÜZGÜN Parti’ye nazaran teklife ait değişiklik önergelerinin reddedilmesiyle tarihi bir fırsat kaçtı.
‘İKTİDAR CHP’NİN KANUN TEKLİFİNİN AKABİNDE ALGI İDARESİNE BAŞLADI’
Cumhuriyet Halk Partisi’nin hazırladığı ve kurula sunduğu muhalefet şerhi metninde anayasa ve memleketler arası kontratlardaki ilgili düzenleme ve kararlar hatırlatılarak bayanın kıyafetinin, bireylerin hayat stilinin, inançlarının ve etnik aidiyetinin siyasetin konusu olmaması gerektiği tabir edildi.
Türkiye’de geçmişte yaşanmış kimi uygulamaların, toplumsal hafızada olumsuz izler bıraktığı söz edilen şerhte CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun davetiyle Meclis’e sunulan başörtüsüne ait kanun teklifi hatırlatıldı. Bu teklifin “kadınların giysi kuşamını siyasetin monopolünden çıkarmak, yasal garantiye almak” gayesiyle hazırlandığı tabir edilerek “İktidarın başörtüsü konusunu daima istismar aracı yapma eforuna karşı ve toplumun muhakkak bir kesitinde devam eden telaşları giderme gayesine dönük samimi bir teşebbüste bulunulmuştur. Bu kanun teklifinin sunulmasından sonra iktidar; başörtüsü konusunu, siyasi bir istismar aracı halinde tutmak ve bu tarafıyla kendi tabanı üzerinde kelam konusu samimi teşebbüsün yarattığı etkiyi kırabilmek üzere; harika bir eforla algı idaresine başlamıştır” sözleri kullanıldı.
‘İKTİDAR ORTAKLARININ BAŞÖRTÜSÜ TARTIŞMASINI ÇÖZMEK ÜZERE BİR NİYETİ YOK’
İktidarın başörtüsü konusu üzerine yapılan tartışmaları çözmek niyetinde olmadığını, daima bir “istismar aracı” olarak gündemde tutmak niyetinde olduğunu söz eden CHP, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın CHP’nin kanun teklifini “gollük pas” olarak nitelendirdiğini de hatırlatarak, teklife şu formda itiraz etti:
“Torba yasa yapma alışkanlığının sürdürüldüğü bu tavır, iktidar ortaklarının konsensus yoluyla tahlili mümkün olacak bir mevzuyu gayesinden saptırıp; öteki tartışma alanları yaratmak suretiyle sorunun tahlilinden yana olmadıklarını ortaya koymuştur. Hasebiyle iktidar ortaklarının başörtüsü tartışmasını çözmek üzere bir niyetlerinin olmadığı ve mevzuyu daima bir siyasi istismar aracı olarak görmek istedikleri bir kere daha ortaya çıkmıştır.”
‘İKTİDARIN TEKLİFİ BAŞÖRTÜSÜ ÖRTMEYENLERİN KISITLANMASI SONUCUNU DOĞURUR’
İktidarın başörtüsü konusundaki teklifinin ikircikli bir tavır sergilediğinin tabir edildiği şerh metninde, “Teklifle ‘dini inanca’ dayalı olarak başörtüsüne garanti getirileceği tez edilirken; başı açık olanlar bakımından hiçbir müdafaa sağlanmamaktadır” denildi.
İYİ Parti ile verdikleri ortak değişiklik önergesiyle dini inançla değil diğer sebeplerle başını örtmek isteyenlerin ve başını örtmek istemeyenlerin haklarını müdafaayı amaçladıklarını söz eden CHP’nin muhalefet şerhinde, iktidar ortaklarının önerdiği teklifin başörtüsü örtmeyenlerin kısıtlanması ve baskı altına alınması sonucunu doğuracağı belirtilerek şöyle devam edildi:
“Kadınlar, hangi sebeple başını örtmek istiyorsa örtmelidir, hangi sebeple başını açmak istiyorsa açmalıdır. Devlet, buna karışamaz. Temel hak ve özgürlüklerin temel olduğu ve korunduğu bir idare anlayışında; insan onurunu müdafaaya en yaraşır düzenleme, CHP ve DÜZGÜN Parti tarafından sunulan kelam konusu önerge metninde temelini bulmaktadır. Aksi bir tavır; devlet tarafından, memurlar veyahut geniş manada başka kamu vazifelileri marifetiyle, bayanların dini inancının varlığının-yokluğunun veyahut yaşayış biçiminin sorgulanması ve kamusal alanda bir hizmeti arz ya da talep eden kimselerin keyfi biçimde farklı muamelelere muhatap kılınması sonucunu doğuracaktır.”
41’İNCİ UNSURA MACARİSTAN BENZETMESİ
AK Parti ve MHP’nin aile kurumunu düzenleyen 41. Unsur ile ilgili değişiklik teklifinin tüzel mesnetlerden mahrum olduğunu söz eden CHP, Macaristan’da yıllardır iktidarda olan Victor Orban’ın seçimler öncesinde LGBTİ+’lara ait referandum düzenlediğini hatırlattı ve şöyle dedi:
“Bu çeşitten bir tartışma konusu gündemde değilken; 27’nci yasama devrinin tamamlanmasına sayılı günler kala ve seçim takviminin belirlenmesine yönelik iradelerin oluştuğu bir ortamda, anılan düzenlemenin öngörülmesi, Macaristan’da yaşanan manipülatif örneğin ülkemizde de emsal sonuç doğurmasına yönelik bir uğraş olarak karşımıza çıkmıştır.”
‘TARİHSEL FIRSAT KAÇTI’
CHP ve DÜZGÜN Parti tarafından sunulan önerge ile başörtüsü konusundaki her türlü tartışmanın ortadan kaldırılması ve teklifin Meclis’ten oy birliği ile kabul edilmesi imkanının bulunduğunu belirten CHP, “İktidar ortaklarının başörtüsü konusunu siyasi rant elde etmek için istismar aracı halinde tutmaya yönelik samimiyetsiz eforları nedeniyle ne yazık ki bu tarihî fırsat kaçırılmıştır” sözlerini kullandı.
‘İKTİDAR BAŞÖRTÜSÜ PROBLEMİNİ OY DEVŞİRİLECEK ‘GOLLÜK PAS’ OLARAK GÖRMEYE DEVAM EDECEK’
Cumhurbaşkanı ve AK Parti’nin başörtüsü sorununu “siyaset pazarında oy devşirilecek bir ‘gollük pas’” olarak gördüğünü ve görmeye devam edeceğini söz eden ÂLÂ Parti’nin muhalefet şerhinde de başörtüsü teklifinin mevzunun paydaşlarınca demokratik platformlarda tartışılmadan gündeme getirildiği söz edildi. Teklif metninin bir sır üzere kamuoyundan saklandığını da belirten GÜZEL Parti, “Tek adam idaresinin -bu ucube sistemin- bir sonucu olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yasama sürecinde uzlaşma kültürünün geldiği noktanın da acı bir göstergesidir” sözlerini kullandı.
‘AİLE UNSURU BAŞÖRTÜSÜ HUSUSUNA KUYRUK ÜZERE EKLENMİŞ’
Teklifin aile kurumu ile ilgili 41’inci unsurda de düzenlemeler öngördüğünü belirten GÜZEL Parti bu düzenlemelere ait şu sözleri kullandı:
“Evliliğin lakin bir erkekle bir bayan ortasında gerçekleşeceği hakkında mevzuatta bir eksiklik olmadığı, uygulamada hiçbir sorun yaşanmadığı, yalnızca anayasada altının çizildiği tabir edilmiş, adeta 2’nci unsur 1’inci hususa kuyruk üzere eklenmiş durumdadır. İki unsurun birbiri ile amaçsal ya da organik bir bağı ve uygulama açısından bir alakası bulunmamaktadır.”
‘İKTİDAR PARTİSİ ‘BİZİM DEDİĞİMİZ BİÇİMDE OLACAK’ DİRETMESİYLE YAKLAŞTI’
Şerh metninde kanun teklifindeki unsurlar üzerine ayrıntılı değerlendirmelere de yer veren ÂLÂ Parti, başörtüsüne ait düzenlemeler öngören 24. Unsurda yapılması öngörülen değişikliklere ait şu sözleri kullandı:
“Partimiz, Anayasa Değişikliği Teklifi ile ilgili Anayasa Komitesi görüşmelerine büyük bir hassasiyet ve ihtimamla iştirak ve katkı sağlamıştır. Kurul gündemine getirilen, 24’üncü unsura ait teklifin, toplumda doğuracağı sakıncalar detaylı olarak lisana getirilmiş olmasına karşın kurulunun iktidar partisine mensup milletvekilleri alışageldikleri lisan ve üslupla açıklamalarımızı, itirazlarımızı ve münasebetlerini dikkate almadan tekliflerimizin hiçbirini dikkate almamış, uzlaşmadan uzak bir anlayışla yaklaşmışlardır. Tahlil odaklı yaklaşmak ve toplumun gerçeklerini görmek yerine, ‘bizim dediğimiz formda olacak’ diretmesiyle yaklaşmış ve kamuoyu nezdinde birtakım siyasi hedeflerle hareket etmeye devam edeceklerini göstermişlerdir.”
‘BAŞÖRTÜSÜNÜN BU TÜRLÜ BİR TEKLİFLE GÜNDEME GETİRİLMESİ, YAKLAŞAN SEÇİM GÜNDEMİNİ BELİRLEMEKTİR’
Komisyon görüşmelerinde iktidar partisi temsilcilerinin başörtüsü ile ilgili uygulamada da hiçbir zahmet yaşanmadığını sıklıkla söz ettiğini belirten DÜZGÜN Parti, hazırladığı muhalefet şerhinde, “Dini inanç ve vicdan hürriyetinin siyasi istismar konusu yapılmasının önüne geçilmelidir” denildi ve şöyle devam edildi:
“Başörtüsü toplumun kapanmış bir yarasıdır. İnancı doğrultusunda, hür bir biçimde yaşamak, kozmik olarak, bireyin en temel hakkıdır. Elbette, bizim insanımızın da hakkıdır. Anayasa ve mevzuatta hiçbir boşluk olmamasına karşın, öbür sorunlar doğurabilecek bir teklif gündemdedir. Komite görüşmeleri sonucunda görülmüştür ki; başörtüsü probleminin bu türlü bir Teklifle gündeme getirilmesi, yaklaşan seçim gündemini belirlemek ve propaganda yaratmanın ötesinde bir hak ve özgürlük arayışı değildir.”
‘KADIN – ERKEK EVLİLİĞİ DIŞINDA BİR EVLİLİK TALEBİ YOK’
Ailenin korunması ve çocuk haklarını düzenleyen 41’inci unsurdaki düzenlemelere ait değerlendirmelere de yer veren GÜZEL Parti, bu hususun üç sefer değişikliğe uğradığını hatırlattı. Mevcut teklifle evlilik birliğinin fakat bayan ve erkeğin evlenmesiyle kurulabileceği ibarelerinin eklenmesinin öngörüldüğünü hatırlatan DÜZGÜN Parti, “Bugüne kadar Türk milletinde kadın-erkek dışında bir evlilik birliği kurulmamıştır. Kamuoyunda bu türlü bir talep dahi yoktur. Mevcut kararlarda bu türlü evliliklere cevaz veren bir düzenleme yoktur. Türk milletinin kültüründe de bu türlü bir anlayış yoktur” tabirlerini kullandı.
‘ENERJİMİZİ ŞİDDETİ, TACİZİ, BAYAN CİNAYETLERİNİ ÖNLEMEYE HARCAMALIYIZ’
Aile ve evlilik kurumunun her türlü tehlike, tehdit ve sapkın akımlardan güçlü biçimde korunmasının AK Parti ve MHP’nin teklifiyle mümkün olmadığını tabir eden UYGUN Parti şerhinde, “Burada çocuk gelinleri, küçüğün istismarını, bayana karşı şiddeti, bayan cinayetlerini önleyecek, azaltacak rastgele bir düzenleme de kelam konusu değildir. Kıymetli olan, bayanların öldürülmekten, şiddetten, tacizden, her türlü mobbingden amasız fakatsız kuralsız korunmasıdır. Asıl kanayan yaralar, gerçek gündem bu bahislerdir. Gücümüzü bu sıkıntıları çözmek için harcamalıyız” dedi.
‘İKTİDAR TARİHİ FIRSATI ELİNİN ZIDDIYLA İTTİ’
İktidar ve ortağının, başörtü sıkıntısını sonsuza dek ülke gündeminden çıkarma teklifini ve kendilerinin bu mevzudaki katkılarını görmezden geldiğini belirten GÜZEL Parti, “Bu teklifin TBMM ‘de tam bir uzlaşı içinde, beş yüzün üzerinde bir oyla geçmesi mümkünken, bu tarihi fırsat elinin karşıtıyla itmiştir” sözünü kullandı.