Yaşanan felaket sonrasında yaraların sarılması için harekete geçildi. Ülkenin birçok noktasından vatandaşlar bölge halkına yardım için kolları sıvarken, farklı ülkelerden bile gelen yardımların arkası gerisi kesilmedi. Öte yandan televizyon ekranları üzerinden milyarlarca lira para yardımı toplandı.
‘Türkiye Tek Yürek’ ismiyle başlatılan kampanyaya tabir yerindeyse ‘para yağdı’. Kumbarasını bozduran çocuklardan, emekli maaşını bağışlayan vatandaşlar düzgünlük için yarışa girdi. Bu gecede işadamları da canlı yayınlara bağlanarak milyonlarca lira bağış yaptı. Merkez Bankası, kamu bankaları, öbür kamu kuruluşları, Savunma Sanayii bu gecede tek yürek oldu. Böylelikle bir gecede Türkiye’de 115 milyar liradan fazla para toplandı. Aktifliğin üzerinden haftalar geçmesine karşın, bölgede yaşanan meseleler dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, yapılan canlı yayın gecesinde taahhüt edilen 115 milyar 146 milyon 528 bin liranın, 74 milyar 118 milyon 164 bin lirasının yatırıldığını söyledi. Bunun üzerine yaklaşık 41 milyar liralık kısmın neden yatırılmadığına ait bir bilgi verilmedi. Bölgede hala büyük eksiklikler devam ederken, kurumların o gece yaptığı bir nevi reklam karşısında tamamlanmaması büyük ayıp olarak karşılandı.
Oktay “Taahhüt edilip şimdi AFAD hesaplarına aktarılmayan kısmın da önümüzdeki günlerde kelam verenler tarafından iletileceğine inanıyorum. Buradan da bir kere daha hatırlatmış olalım. Afet bölgesini 360 derece daima tarıyoruz. Sıkıntılar ve geliştirme alanlarını daima tespit ediyor ve tahlil üreterek yolumuza devam ediyoruz. Tüm bakanlıklarımız, kurum ve kuruluşlarımız, lokal idareler ve sivil toplum kuruluşlarımız bir yaraya daha merhem olabilmek gayesiyle insanüstü bir efor göstermiştir, hala da göstermektedir” dedi.
AFAD VE KAMU 30.7 MİLYAR TL ÖDENEK YOLLADI
Fuat Oktay, zelzeleden etkilenen vilayetlere AFAD tarafından 22 milyar 328 milyon 330 bin 574 lira olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları tarafından toplam 30 milyar 795 milyon 500 bin lira ödenek gönderildiğini belirterek, “Vatandaşlarımızın süreksiz barınma gereksinimini karşılamak maksadıyla bölgeye birinci andan itibaren başlattığımız çadır kurulumları aralıksız devam etmektedir. Zelzelenin tesirli olduğu vilayetlerimizde şu ana kadar 354 noktada çadır kent alanı oluşturulmuştur. 437 bin 613 çadır ve 240 noktada 21 bin 714 konteynerin konseyimi gerçekleştirilmiştir. Her bir konteyner ve çadır ikametgah olarak belirlenmiş ve numaralandırılmıştır. 330 süreksiz barınma merkezinde bulunan vatandaşlarımız yerleşim yeri adresini buralara taşıyabilecektir. Afet bölgesinde ve afet bölgesi dışında; çadır, konteyner, GSB yurtları, oteller, kamu misafirhaneleri, MEB tesisleri ve öteki tesislerde toplam 2 milyon 197 bin 300 vatandaşımıza barınma hizmeti sunulmaktadır” tabirlerini kullandı.
‘BU BAĞIŞLAR NEREYE NE VAKİT AKTARILIYOR?’ YOLLADI
Deva Partisi Genel Lideri Ali Babacan geçtiğimiz günlerde bahis hakkında şöyle bir yorum yaptı: “İl vilayet dolaşıp ‘İlk birkaç gün aksama oldu’ deyip helallik isteyerek bunu çözemiyorsunuz. Bu türlü bir helalleşme müessesi yok. Bağış ilan edenler ödediler mi, ödemediler mi? Kamu kuruluşları bu bağışları ne vakit yapıyor, ne vakit aktarıyor? Bu bağışlar nereye, hangi tekniklerle aktarılıyor? Bir vatandaş olarak merak ediyorum. Beşerler çadırlarda yaşarken, hâlâ çadır bulamayan binlerce insan varken siz bu paraları nereye ve nasıl harcıyorsunuz bilmemiz gerekiyor” tabirini kullandı.
Merkez Bankası’nın kârını AFAD’a bağışlamasına ait konuşan Babacan, “Merkez Bankası, birikmiş kârının bir kısmını AFAD’a bağışladı. Sen aslında kârını Hazine’ye devredeceksin. Hazine de esasen paraya muhtaçlığı varsa AFAD’a para verecek. Kamu kuruluşlarının bağış yapması ne demek? Devlet sağ cebinden sol cebine koyuyor. Ziraat Bankası’nın kârıysa da Halk Bankası’nın kârıysa da Merkez Bankası’nın kârıysa da Hazine’ye gidiyor. Hepsi Hazine’den AFAD’a verilmesi gereken paralar. Kimi kandırıyorsunuz? Nihayetinde Sayıştay bunları denetler. Kimin ismine? TBMM. Meclis üzerinde ve Sayıştay üzerinde bu kadar baskı varken olağan kaidelerde bir kontrol mümkün mü? Sayıştay raporları çıkarken örtülmeye çalışılıyor. Sayıştay bir şey derken susturulmaya çalışılıyor” tabirlerini kullandı.
‘ZATEN 90 MİLYARI DEVLETTEN GELİYORDU’
İYİ Partili Erhan Usta toplumsal medya hesabı üzerinden “Türkiye tek yürek kampanyasında 115 milyar TL yardım toplanmıştı lakin yalnızca 74 milyar TL hesaplara yatmış. Kalan 41 milyar TL nerede? Zati 90 milyarı kamudan geliyordu. Kamu bile taahhüt ettiği parayı yatırmamış! Gece reklamı yapılanlardan hangileri ödeme yapmadı açıklayın” dedi. Demokrat Partili Cemal Enginyurt ise “Türkiye tek yürek diyerek 120 milyar toplandı dediniz. 5’li çetenin ‘Memedi’ hayırsever ilan ettiniz. Artık soruyorum, topladığınız paraların ne kadarı ödendi? Toplanan paraları nerelere kullanıyorsunuz? Çünkü Soylu kahvaltılık gönderin diyor da. Haydi şeffaf olun açıklayın” diye konuştu.
YARDIM PARALARI SAYIŞTAY’A AKTARILMAYACAK
Sözcü’nün aktardığı habere nazaran, TBMM Genel Heyetinde görüşülmesi beklenen Afet Yine İmar Fonuna ait yasa teklifine nazaran, Sayıştay ve bağımsız kontrol şirketlerinin kontrolüne tabi olacak fonun hem bağış, bütçe ve borçlanma yoluyla elde edilecek gelirleri hem de bu gelirlerin nerelere harcandığı her 3 ayda bir tertipli olarak kamuoyuna açıklanacak. Teklifi TBMM Plan ve Bütçe Kuruluna sunan AK Partili Cemal Öztürk, ikili kontrol teminatı verince kampanyada vadedilen 115 milyar liralık bağışların da fona alınması istendi. Tek Yürek kampanyasıyla vadedilen paraların ne kadarının toplandığı, nerede tutulduğu ve ne kadarının nerelere harcandığı üzere bilgilere ulaşamadıklarını belirten muhalefet milletvekilleri, bu paraların yeni kurulacak fona alınıp alınmayacağını sordular. Öztürk bu sorulara, “Toplanan o paralar bu fona aktarılmayacak. AFAD’a mı, ilgili kurumlara mı artık bilemem lakin o paralar bu fonun amacının dışında bir olay. Benim pozisyon değil. Benim önerdiğim bu fonun içine 115 milyar mı, 120 milyar mı ne kadar bilmiyorum, o yardım paraları aktarılmayacak” dedi.
YÜZDE 78’İNİ ASLINDA KAMU BAĞIŞLADI
Merkez Bankası (30 milyar), Ziraat Bankası (20 milyar), Vakıfbank (12 milyar) ve Halkbank (7 milyar) toplam 69 milyar lira yardım açıkladı. Yalnızca bu dört bankanın yaptığı yardımların toplamı toplanan bağışların yüzde 60’ını oluşturuyor. Savunma Sanayi Başkanlığı ve bağlı şirketler 3,6 milyar TL; Turkcell 3,5 milyar lira, Türk Telekom, TMSF, THY, Borsa İstanbul Kümesi ile Türkiye Sigorta 2’şer milyar lira bağışladı. Ziraat İştirak, Vakıf İştirak ve Emlak İştirak bankaları ile Emlak Konut da 1’er milyar lira bağışladı. Bu kamu bankaları, kurumları ve çoğunluk paylı şirketlerinin yardımları da dahil edildiğinde kamunun hissesi 90 milyar lirayı aşıyor. Bu da toplanan toplam yardımların yüzde 78’inin kamudan geldiğini gösteriyor.
Karar Gazetesi’nin haberine nazaran bağışların 86 milyarlık kısmının kamu kurumları tarafından yapılması için “Para sağ cepten sol cebe konuyor” denilirken bir ayın sonunda şimdi 74 milyar TL yatırıldığı ortaya çıktı. 115 milyarın Sayıştay kontrolü dışında bırakılması da tartışma yarattı. Muhalefet “Bağış ilan edenler ödediler mi, ödemediler mi? Bu para nereye, hangi usullerle aktarılıyor?” sorularını yöneltti. En acı günde şirketinin reklamını yapıp şimdi bağışta bulunmayanlarının isminin açıklanması davetleri yapıldı.