Beth Timmins | BBC News İktisat Muhabiri
Fransız çimento şirketi Lafarge, ABD’de yargılandığı davada IŞİD ve öteki yasa dışı örgütlere yardım ettiği suçlamasını kabul etti.
Şirket, 2011’de Suriye’de çatışmaların başlamasının akabinde bir fabrikasının işlemeye devam etmesi için örgütlere yaptığı ödemeler nedeniyle 777,8 milyon dolar cezaya çarptırıldı.
Savcılar, ABD’de birinci sefer bir şirketin “teröristlere yardım” suçlamasını kabul ettiğine dikkat çekti.
Şirket, Türkiye sonuna yakın Celabiye kentinde 680 milyon dolarlık yatırımla kurduğu çimento fabrikasını 2010’da açmış, bir yıl sonra da ülkede çatışmalar başlamıştı.
ABD’li savcılara nazaran Lafarge’ın Suriye’deki ofisi, ülkede çatışmalar şiddetlenirken çalışanlarının güvenliğini sağlamaları için IŞİD ve Nusra Cephesi’ne 5,92 milyon dolar ödedi.
Şirket yöneticileri bu ödemeleri, devlete yapılan vergi ödemelerine benzetti.
Eylül 2014’te IŞİD’in bütün bölgeyi denetimi altına alması ve fabrikaya girmesi üzerine Lafarge fabrikayı terk etmişti.
Fakat savcılara nazaran IŞİD’le yapılan muahede sayesinde şirket o tarihe kadar 70 milyon dolarlık satış yaptı.
ABD Adalet Bakan Yardımcısı Lisa Monaco, Lafarge’ın bu hareketlerinin “kurumsal cürümde çığır açtığını” söyledi ve ekledi:
“Teröristlerle yapılan ticaret olağan bir ticaretmiş üzere gösterilemez.”
Konuyla ilgili bir açıklama yayımlayan Lafarge’ın yeni sahibi Holcim, anılan bu olayların Holcim dışında gerçekleştiğini ve şirketlerinin hiçbir vakit Suriye’de faaliyet göstermediğini belirtti.
Açıklamada, eski Lafarge yöneticilerinin bu rüşvetleri hem Holcim’den hem de denetçilerden sakladığı yer aldı.
Lafarge ve Holcim’i 2017’ye kadar yöneten Eric Olsen, Lafarge’ın Suriye’deki faaliyetlerine yönelik bir incelemenin akabinde misyonunu bırakmıştı.
Olsen yaptığı yanlış bir şey olmadığını ancak şirkete “sükunet getirmek için” istifa ettiğini söylemişti.
ABD Adalet Bakanlığı, Lafarge’ın üst seviye yöneticilerinin yaşananların şuurunda olduğunu belirtiyor.
Bakanlığa nazaran Lafarge yöneticileri IŞİD’den, hiçbir evrakta şirketin ismini geçirmemelerini talep etme teşebbüsünde bulundu, yazışmalarda da şirket e-postalarını değil şahsî e-postalarını kullandı.
Lafarge’ın IŞİD ile ilgisi 2016’da Suriyeli bir muhalif küme tarafından internette yayınlandıktan sonra dünyanın dikkatini çekmişti.
Lafarge Fransa’da da insanlığa karşı işlenen cürümlere iştirak etme savıyla yargılanıyor.
Şirket bu suçlamalarıysa reddediyor.