“İktidar çiğ süt fiyatlarını ne kadar düşük tutarsa süt eserlerinin fiyatının da o oranda düşük kalacağını sanıyor” diyen CHP Manisa Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Bekir Başevirgen, maliyetleri karşılamayan süt üretiminin sürdürülemez noktaya geldiğini söyledi.
Cem YILDIRIM/ANKARA
CHP Manisa Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi Üyesi Bekir Başevirgen, market raflarında sütün fiyatı çok artarken, üreticilerin ziyan ediyor olması ve süt ineklerini kesite göndermesinin büyük bir tehlikenin habercisi olduğunu söyledi.
İktidarın, ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ paradoksunun bir benzerinin de süt üretiminde yaşandığını söyleyen Başevirgen, “İktidar çiğ süt fiyatlarını ne kadar düşük tutarsa süt eserlerinin fiyatının da o oranda düşük kalacağını sanıyor. Meğer iktisatta bir malın fiyatını belirleyen maliyet, arz/talep istikrarı üzere birçok öge var. Bilhassa de olağan piyasa şartlarında belirleyici ana öge maliyettir” dedi.
Piyasada kesif yemin kilosunun 7 lira civarında olduğunu, iktidarın belirlediği fiyatla yetiştiricilerin 1 litre süte karşılık 1,2 kilo yem alabildiğini tabir eden Başevirgen, “Dünyaca kabul görülen çok kolay bir denklem var, üreticiler sattığı 1 litre süte karşılık en az 1,5 kilo kesif yem alabilmeli ki üretime devam edebilsin. Üreticiyi bu fiyata mecbur bırakıp sonra da ‘zarar eden üretici yok’ diyen iktidar, aslında ekonomik gerçeklikten ne kadar koptuğunu gösteriyor” diye konuştu.
‘MALİYETLERLE SÜT ÜRETİCİLİĞİ SÜRDÜRÜLEMEZ HALE GELDİ’
CHP’li Başevirgen yaptığı maliyet hesabı ile süt üreticiliğinin sürdürülemez hale geldiğini söyleyerek, “Günümüz şartlarında bir işletmenin 1 litre süt maliyeti 8,5 lira, yani sütün satış fiyatı ile tıpkı. İşletmenin kâr olarak elinde kalan tek şey buzağısını kaybetmeden satabilmek. Ülkemizde buzağı kaybı oranı yüzde 8 civarında. Yani 50 ineği olan bir işletmede, sağlıklı bir formda satılabilecek buzağı sayısı 46 baş. Bu da, adedi 4 bin liradan 184 bin lira eder. Taban 4 milyon liraya kurulan ve yıllık masrafı 2,5 milyon lira olan bir işletmeden bir yılda elde edilen kar bu kadar az olur mu? Kolay bir oranlama yapıldığında bu işletmenin yıllık kar oranı yüzde 2 civarında. Ülkemizde yıllık dolar artışı, enflasyon oranı ya da faiz oranı karşısında bu işletmenin karda olduğu söylenebilir mi?” diye sordu.
‘ZARARINA YAPILAN ÜRETİMLE RAF FİYATI DÜŞMEZ’
İktidarın çiğ süt fiyatları baskılanarak market fiyatlarını durduramayacağını söz eden Başevirgen, “Eğer iktidarın önceliği endüstrici ve tüketici refahı ise, öncelikle market fiyatlarına daha ağır yansımaları olan güç, nakliye ve öteki masraflarını dizginlemeye çalışsınlar. Ziyanına üretim yaptırarak uzan vadede ne sütün raf fiyatını düşük tutmak ne de üretimi devam ettirmek mümkündür. Üreticinin ve üretimin olmadığı yerde ne süt olur ne de peynir“ dedi.
Bu makus tabloyu ortadan kaldırmak için tahlilin aşikâr olduğunu, fakat iktidarın bu tahlilleri uygulamaya yanaşmadığını söyleyen Başevirgen, iktidarın vakit kaybetmeden şunları uygulamasını istedi:
*Süt/yem paritesi, takviye primi hariç taban 1,5 düzeyine çıkarılmalı.
*Süt prim takviyesi artırılmalı ve yararlanma kurallarının, tüm yetiştiricileri kapsayacak formda kolaylaştırılması sağlanmalı.
*Damızlık hayvancılık dayanakları sadeleştirilmeli ve dayanak ölçüsü artırılmalı.
*Yetiştiricilerin elinde bulunan erkek dana ve düvelerin pahasını artırıcı yeni projeler hayata geçirilmeli.
*TMO, indirimli arpa, buğday ve mısır satışında kullandığı ödeneği, yem takviyesi olarak direk yetiştiricilere vermeli.
*Kaba yem kaynaklarının artırılması için yem bitkisi ekimi yapanlara ek dayanaklar verilmeli.
*Yetiştiricilerimizin akaryakıt, elektrik, su, personellik ve nakliye üzere işletme masrafları ayrıyeten sübvanse edilmeli.