‘Sansür Yasası’ olarak bilinen ‘Dezenformasyon yasası’ kanun düzenlemesi, Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun kimi unsurları ise 1 Nisan 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek.
AKP ve MHP’nin oylarıyla kabul edilen basına ve toplumsal medyaya sansür getirecek 40 unsurluk düzenleme Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Sansür Yasası’nın 20’nci, 21’nci, 22’nci, 25’nci, 26’ncı ve 27’nci hususları ile 28’inci hususunun a ve b bentleri hariç öteki unsurlar yürürlüğe girdi. Kelam konusu unsur ve bentler ise 1 Nisan 2023’te yürülüğe girecek.
Sansür Yasası’nın 29. Maddesi’ne nazaran “halkı aldatıcı bilgi yayma suçu” nedeniyle gazeteciler ve toplumsal medya kullanıcılarının 3 yıla kadar mahpus cezası alabilecek. Haklarında dava açılacak bireyler tutuklu yargılanabilecek.
Yasanın 31’inci hususuyla Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne internet sitelerindeki tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik karar alma yetkisi verildi. Birlik iterse bu kararını ilgili içerik yahut yer sağlayıcının internet sayfalarından tespit edilebilen elektronik posta adreslerine bildirebilecek.
MİT düzenlemesi
32’nci unsur ile Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) misyon ve faaliyetlerine ait bilgi ve evrakları ile MİT mensupları ve ailelerinin kimlikleri, makamı üzere bilgilerin yer aldığı yer aldığı internet içerikleri Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından çıkarttırılabilecek.
Sosyal medya sitelerine şube zorunluluğu
Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcılarının Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildireceği gerçek bireylerin Türkiye’de oturması ve Türk vatandaşı olması zarurî hale geldi. Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması halinde; yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen gerçek yahut hukukî kişi temsilcinin, toplumsal ağ sağlayıcının sorumlulukları gizli kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuksal ve mali istikametten tam yetkili ve sorumlu olacak. Temsilci gerçek kişi değil hukukî şahıssa direkt toplumsal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi halinde kurulan bir şube açılması mecburî olacak.
Sosyal medya siteleri ‘yanıltıcı bilgi verenleri’ savcılığa bildirmek zorunda
Sosyal ağ sağlayıcıları, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu’nun (BTK) istediği bilgileri vermekle yükümlü olacak. Yeni getirilen “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” cürmünün da olduğu İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesı̇ ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edı̇lmesı̇ Hakkında Kanun kapsamındaki kabahatlere ait içerikler ile başlık etiketlerinin yayınlanmamasına ait kendi sistem, düzenek ve algoritmasında BTK’yla iş birliği halinde gerekli “tedbirleri” alacak.
Sosyal ağ sağlayıcıları “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” cürmünün da içinde olduğu cürümlerine bahis internet içeriklerini oluşturan yahut yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgiler soruşturma evresinde cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde yargılamanın yürütüldüğü mahkemeye vermek zorunda olacak. Bu bilgilerin verilmemesi durumunda yurt dış kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranında daraltılabilecek. Bu daraltılma süreci için Ankara Sulh Ceza Hakimliğine başvurulacak ve daraltılma kararı verilmesi halinde BTK harekete geçecek, dört saat içinde bant genişliği daraltılacak.
Reklam yasağı ve yüzde 90 oranında bant genişliğini daraltma cezası
İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarını yerine getirmeyen toplumsal ağ sağlayıcılarına altı aya kadar reklam verilmesi yasaklanabilecek. Reklam yasağı kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak. Reklam yasağının yanı sıra içeriğinin çıkarılması yahut erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar toplumsal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılacak. Toplumsal ağ sağlayıcısı 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararını yerine getirmezse, bant genişliği daraltma oranı yüzde 90’a çıkarılacak.
Ayrıca reklam yasağı kararına muhalif davranan Türkiye’de oturan vergi mükellefi gerçek ve hukukî bireylere, 10 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilebilecek. Toplumsal ağ sağlayıcı, şahısların can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi ve gecikmesinde sakınca bulunması halinde, bu içeriği ve içeriği oluşturana ait bilgileri yetkili kolluk ünitesiyle paylaşacak.
30 milyon TL para cezası da verilebilecek
35’inci unsur ile şimdi temsilci temsilci belirlememiş olan toplumsal ağ sağlayıcıları 6 ay içinde temsilci belirlemek zorunda olacak. 6 ay içinde bildirmemesi halinde 30 milyon Türk lirası daha idari para cezası, reklam yasağı ve yüzde 90 oranında bant daraltma cezası verilebilecek.
6’ncı husus ile Elektronik Haberleşme Kanunu’ndaki tariflere yenileri eklendi. Kelam konusu tanımlar şöyle:
“Şebekeler üstü hizmet: İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden yahut sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak kamuya açık bir yazılım vasıtası ile sunulan; sesli, yazılı, görsel irtibat kapsamındaki bireyler ortası elektronik haberleşme hizmetlerini,
Şebekeler üstü hizmet sağlayıcı: Şebekeler üstü hizmet tarifi kapsamına giren hizmetleri sunan gerçek yahut hukukî kişiyi,”
38’inci husus ile Elektronik Haberleşme Kanunu’ndaki “Yetkilendirme usulü” başlığı altında düzenlenen 9’uncu hususundaki yükümlülükleri yerine getirmeyen yahut yetkilendirilmeksizin hizmet sağlayıcılara 1 milyon Türk Lirasından 30 milyon Türk Lirasına kadar idari para cezası verilebilecek. Para cezasını ödemeyen ve kanundaki yükümlülüklerine 6 ay içinde yerine getirmeyen hizmet sağlayıcılarının internet bant genişliği trafiği yüzde 95’e kadar daraltılabilecek.
39’uncu ve 40’ıncı unsurlar ile de yürürlük ve yürütmek kararları düzenlendi. Kanun kararları Cumhurbaşkanlığınca yürütülecek