Gülsüm YILDIRIM – Herkes Duysun / BURSA (İGFA) – FED’in yüksek oranda faiz artırım beklentisi ya da faiz artışlarına devam edeceği beklentisinin global ekonomiyi olumsuz etkilediğini söyleyen Doç. Dr. Yusuf Dinç, FED’in global rezervi yönettiği için dünya iktisadını de göz önünde bulundurması gerekir ancak bunu son devirde yapmadığına dikkati çekerek, Amerika’nın içine gerçek siyaset tercihlerini belirlediğini söyledi.
Fiyat artışlarını daha çok petrol ve kıymetli metaller üzerinden kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Dinç, “Eğer faiz artışında bir sona yaklaştığını söz ederse ve adımı da küçük olursa altını da, petrolü de, bakır üzere sanayi girdilerini de üst tarafta etkileyebilir. Faiz artışında üst taraflı bir adım atılacaksa, pahalı metallerin ve güç fiyatlarının aşağı geldiğini görürüz. Beklenti faiz artırım tarafında Fed’in yavaşlaması piyasa bekliyor. FED’in, sunumu gerçekleştirdikten sonra bu hafta için petrol ve altın fiyatında bir artış kelam konusu olabilir. Bu da güç ithal eden ülkeleri olumsuz etkileyecektir” dedi.
“AKARYAKIT FİYATLARINDA EK ARTIRIMLAR GÖREBİLİRİZ”
Türkiye’de enflasyonun dengelenmesi vakit alıcı bir süreç olduğunu ve bunun da 2025’e kadar sarkabileceğini söz eden Dinç, “Akaryakıt artırımlarında Fed’in siyaset adımları belirleyici olur. Fed, faiz artışında sona gelirse, akaryakıt artırımlarında küçük bir yükselme bekleyebiliriz. Faiz artırım noktasında yavaş adımlar atıp, sonuçları tahlil edip, muhtaçlığın devam edip etmediğini tespit ettikten sonra adımlar atacaksa ki bu da yavaşlama demek olur. Petrol fiyatları bir ölçü üst masraf kısa vadede yurt içindeki akaryakıt fiyatlarını tesirler. Fed evvelki halini korursa, akaryakıt fiyatlarında bir artış beklememek gerekir. Tabi bu petrol ya da akaryakıt fiyatlarındaki belirleyicilerden yalnızca bir adedidir, oburu de global konjonktürün içinde bulunduğu gerilimlerdir. Bunun da başını Ukrayna-Rusya savaşı çekiyor. Savaşın genişleyen bir hal alması, petrolde üst taraflı bir tesir yapabilir. Oradaki barış ihtimali ise, petrolü düşürür bu da yurt içinde akaryakıt fiyatlarının düşeceği manasına gelir. Son artışlar büyük oranda ÖTV’den geldi fakat bir ölçü da petrolün 70 dolardan 80 doların üzerine çıkmasıyla oluştu. Biz savaş başladığında petrolün 120 dolara kadar çıktığını görmüştük. Bunda yalnızca savaş değil, Fed’in siyasetleri da belirleyicidir. Global risklerde önemli bir artış olmazsa, Fed faiz artırım döngüsünde yavaşlasa dahi, petroldeki artış kısa vadede önümüze çıkar daha sonra yine dengelenip, istikrarlı bir seyir alabilir. Önümüzdeki günlerde akaryakıt fiyatlarında ek artırımlar görebiliriz.” diye konuştu.
“TCMB’DEN FAİZ ARTIŞI BEKLENEBİLİR”
Türkiye’nin enflasyonla uğraş konusunda, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan’nın ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yapacağı çalışmalar hakkında kanılarını lisana getiren Doç. Dr. Yusuf Dinç, “Fed ne yaparsa öteki ülkeler de onu yapar. Buna para siyasetindeki hiyerarşi denir. Öteki merkez bankaları, Fed’i takip etmek durumundadır lakin Türkiye, 2008 Global Finans Krizi’nden bu yana siyasetlerinde hiyerarşiyi ortadan kaldırmış bir zıtlık sergiliyordu. Pandemi sonrası bu hiyerarşi yine oluştu ve Türkiye bunun dışında kaldı. Fed faiz artırırken, Türkiye indirdi. Fed faiz artırımını durdursa dahi Türkiye aksi istikamette faiz artırarak hiyerarşiden muhalif bir halde yanıt verecek üzere duruyor. İktisat idaresinden beklenti de budur. İşletmeler, kredi talep edenler durumu şimdilik makul buluyorlar. O yüzden, ufak adımlar da olsa TCMB’den faiz artışı beklenebilir. Sayın Erkan’ın da başkanlık ettiği birinci Para Şurası Toplantısı’nda 650 baz puanlık bir artış oldu. Bu, Türkiye için tarihteki en büyük artışlardan biri. Ondan sonraki kararda daha yüksek nispette bir artış bekleyenler vardı. TCMB için en az bir tane daha faiz artışı beklentisi var.” dedi.
“HAZIRLIK SÜRECİNİ YETERLİ TAMAMLAMAK GEREKİR”
Yılın son çeyreği, belirsizliklerin biraz daha artmış olacağına dikkat çeken Dinç, “Türkiye’nin döviz kitle endeksinin artmış olacağı bir çeyrek olacak ve Eylül ayına gelindiğinde, sene sonunu nasıl geçireceğim ile ilgili gereğince fikrimizin olması gerekir. Bu nedenle yaz aylarında hazırlık sürecini uygun tamamlamak gerekir. Türkiye bu kuvvetli süreci aşacaktır fakat 2025’e kadar sarkacak bir dengelenme süreninin olacağını söylemek mümkündür.” diyerek kelamlarına son verdi.