Alevi kurumlarının “Laik ve demokratik Türkiye için” davetiyle düzenlenen Büyük Alevi Kurultayı, binlerce kişinin iştirakiyle Yenikapı Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi. Kurultayın sonunda Cumhuriyetin ikinci yüzyılı için taleplerin yer aldığı bir manifesto oluşturulacak.
Alevi Bektaşi Federasyonu, Alevi Dernekleri Federasyonu, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği, Demokratik Alevi Derneği, Alevi Kültür Dernekleri, Hacı Bektaşi Veli Anadolu Kültür Vakfı ve Alevi Bektaşi Federasyonu’nun imzasıyla kurultay sonrası sonuç bildirgesi yayınlandı.
İşte bildirgenin tam hali:
“İnsanlık, geçmişten günümüze kendi içinde aydınlık ile karanlığın gayretine sahne olmuştur. Bu gayret günümüzde de devam etmektedir. Biz Aleviler bu tarihi süreçte, karşı karşıya kaldığımız bütün kıyım ve akınlara karşın aydınlıktan yana durmaktan asla geri durmadık.
Yaşadığımız çağda çok büyük toplumsal, teknolojik, ekonomik ve siyasal gelişmeler yaşanmaktadır. Lakin bu gelişmelerin her vakit yeterli istikamette olduğunu söylemek mümkün değildir. Haksızlıklar, sömürü, açlık, sefalet, savaş ve tabiatın tahribatı her gün daha da artmaktadır. Farklı kültürel ve toplumsal cinsiyet kimlikleri, farklı etno-dinsel ve hayat biçimleri devamlı baskı altında tutulmaya devam edilmektedir.
Ülkemizde de bu problemlerin ziyadesiyle yaşandığına şahit olmaktayız. Türkiye’de tekçi, Türk-İslam sentezci uygulamalar hayatın her alanında kendini hissettirmekte ve iktidarın kurduğu toplumsal ve politik baskı sistemleriyle daha da kurumsallaştırılmaktadır. Zarurî din derslerini kaldırmak bir yana eğitim daha da dinselleştirilmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı hayatımızın her alanına müdahale eden ‘’fetva’’larına devam etmektedir. Cemaat ve tarikatların önü açılarak fakir halk yığınları kimliksizleştirilmekte ve her türlü istismara açık bırakılarak kullanılmaktadır. Kız çocukları ‘’evlilik’’ ismi altında sistemli cinsel istismara maruz bırakılmakta ve sorumlular cezasız kalmaktadır. Toplumsal ömür, başta bayanlar olmak üzere her türlü şiddete ve cinayete açık hale getirilmektedir. Gelir dağılımındaki adaletsizlik ile toplumun büyük bir bölümü her gün daha da fakirleştirilmektedir. Başta Kürt sorunu olmak üzere red, inkâr ve çatışmalar yüzünden insanlarımız hayatını kaybetmeye devam etmektedir. Baskı ve asimilasyon siyasetleri sonucunda halklar, inançlar ve kültürler mozaiği olan bu topraklar gitgide çoraklaşmaktadır. Temel insan hakları yok sayılmakta, yeni yasaklamalar ve keyfi uygulamalarla ülkemiz bir hapishaneye dönüştürülmüştür.
Laiklik, demokrasi, temel insan hakları, tabir özgürlüğü ve eşit yurttaşlık hususlarında ülkemiz her gün biraz daha berbata gitmekte, mevcut anayasa bile uygulanamaz hale getirilmektedir.
Rızalık toplumuna inanan bizler için, bu ülkede yaşayan, ayrımsız herkesin temel insan haklarından yararlanmasını ve eşit yurttaşlık temelinde bütün kimliklerin kendilerini özgürce söz edebilecekleri laik ve demokratik bir anayasa, bizim açımızdan kaçınılmaz bir zaruriyettir.
Yetmiş iki millete bir nazarla bakan biz Aleviler, halkları eşit ve kardeş görürüz. Her Alevi bilir ki Kürt de Ermeni de Laz da Rum da Arap da ve devletin inkâr ettiği her kimlik bizim açımızdan tartışmaya açılamayacak bir hakikattir. Bizim gözümüz halklar ortasına hudut çizen devletin gözü değil, ermişin, dervişin, abdalın, seyidin, pirin, mürşidin, talibin ve cümle canların gözüdür.
Geçmişe baktığımızda, herkes üzere biz de kıyımlardan geçmiş, asimilasyona uğramış ve inancını gizlice yaşamak zorunda kalmış bir topluluğuz. Bu gerçekliğin farkında olarak, toplumsal yüzleşme kaçınılmaz bir gerekliliktir.
Ocaklarımızın bin yılı aşkın müddettir, bin bir emekle bu günlere taşıdığı Alevilik, kentleşmeyle birlikte vakıf, dernek ve Cemevlerimizin kurulmasıyla yeni bir boyut kazanmış, daha görünür olmuş ve hak temelli uğraşını geliştirmiştir. Bütün bunlar emekle ve tırnakla kazınarak elde edilmiştir. Devlet Alevilerin bu gelişme sürecine kayıtsız kalamamıştır. Bu sebeple, çalıştaylar düzenleyerek ve farklı biçimlerde bağlantılar kurarak problemleri çözmek yerine, yeni sıkıntılar yaratarak toplumu yanıltma yolunu seçmiştir.
Alevilerin içinde kendi Alevisini yaratma eforlarını sürdürmüş, tarihi belleğinde olumsuz yer bulan tarihî kişilikler öne çıkarılmıştır. Başta okullar olmak üzere kamu kurumları ve hayatın her alanında iktidar eliyle ayrımcılık sürat kesmeden devam etmiş, ayrımcı uygulamalar ve nefret telaffuzları şahsen iktidarın en yetkilileri tarafından tabir edilmiştir.
İktidar, Diyanet İşleri Başkanlığı ve öteki kamu kurumlarının eliyle asimilasyon siyasetlerine sürat kesmeden devam etmektedir.
Son periyotta Alevilere yönelik çalışmalar hızlandırılarak birçok yeni uygulama hayata geçirilmiştir. İç İşleri Bakanlığı eliyle Alevi toplumunun içinde çalışmalar yapılmakta ve Alevilerin meseleleri maddi meselelere indirgenerek Alevilerin gerçek sıkıntılarının üstü örtülmeye çalışılmaktadır. Alevilerin gerçek meseleleri, direkt negatif ayrımcı temellere ve siyasal rejimin gereksinimlerine nazaran yapılandırılmış ve kronik hale gelen meselelerdir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şahkulu Sultan Dergahı’nda yeniden her vakit yaptığı üzere Alevilerin kendi öz örgütlerini yok sayarak, etrafında toplayabildiği kimi göstermelik, muhataplarıyla, güya tüm Alevi toplumu ve örgütleri kendi gerisindeymiş üzere, bir fotoğrafın önünde Alevilere kelamım ona müjde ismi altında kelamda demokratik bir ıslahat paketini açıklamıştır.
Mecliste geçirilen torba yasa ve resmi gazetede ilan edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ne demokratiktir, ne de muştudur. Bilakis bunlar Aleviliğin şimdiye kadar devlet gücüyle soluksuz bırakılmasının yeni bir basamağıdır. Lakin, Alevi, toplumunda bunun bir karşılığı yoktur, beyhude bir gayrettir.
Bir inanç olarak, Aleviliği tüm taraflarıyla kabul etmek yerine, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı bir ‘’Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı’’ kurarak bizi hem inkâr etmekte hem de bir kültürel bir öğeye indirgeme uğraşı içine girmektedirler.
Aynı vakitte Alevilerin sıkıntılarını, 17/18 Eylül 2022 ‘deki Hacı Bektaş deklarasyonunda söz ettiğimiz üzere, Cemevlerinin elektrik, su sorunu, imar sorunu, dedelerimize ulufe diye dağıtılacak maaş meselesine indirgemektedirler.
Bir taraftan da şahsen Cumhurbaşkanı ve devlet yetkilileri Aleviliği kendilerine nazaran tanımlama gayretlerine devam etmekte, Alevileri kendi içinde, İslam içi İslam dışı, Ali’li Ali’siz diyerek, maksat tahtasına koyma, kutuplaştırma ve bölme teşebbüsleri yürütmektedirler.
Anayasada Türkiye’nin laik, demokratik bir hukuk devleti olduğu belirtilmektedir. Lakin bütün uygulamalar laikliğin olmadığını göstermektedir. Biz Alevilerin, haklarını talep ederken Diyanet İşleri Başkanlığı’nın karşısında bir Alevi diyaneti talep etmiyoruz. İstediğimiz laikliktir. Devletin tüm inançlardan elini çekmesi, laikliğe muhalif olan kurumların kapatılarak gerekli yasal ve anayasal düzenlemelerin tekrar yapılması ve toplumsal alakaların dinî temalardan arındırılması gerekmektedir.
İnsanlığın büyük ilerlemeler kaydederek geldiği bu çağda, yaşadığımız ülkede geriye dönüp baktığımızda, yok sayılmayı ve büyük acılarla karşı karşıya bırakılmayı görüyoruz. Lakin biz Aleviler, nasıl bir ülkede yaşamak istediğimizi geçmişimizden aldığımız mirasla, tüm farklı toplumsal kesitlerle birlikte eşit, özgür, laik, demokratik ve hakça bölüşümün olduğu bir ülkede yaşama isteğidir.
Bugüne kadar, Alevi toplumunun yasal kurumları, farklı vakitlerde ve değişik tabanlarda, kendi içinde, akademik çevrelerle, devletin ve iktidarın yetkili organlarıyla, siyasi partilerle, sivil demokratik çevreler ve kurumlarıyla tekraren, kongreler, sempozyumlar, çalıştaylar, toplantılar, görüşmeler üzere çok sayıda çalışmalar yaparak ne istediklerini çok açık ve net bir biçimde ortaya koymuştur. Ne istediğimiz daha güzel bilinsin diye, tekraren açıklamalar, mitingler, yürüyüşler ve gibisi etkinlikler gerçekleştirdik. Bu çalışmalarımızın büyük bir kısmını tüm kurumlar ya birlikte gerçekleştirdik ya da her birimiz farklı platformlarda fakat tıpkı şeyleri ortaya koyarak gerçekleştirdik. İşte, bu sonuç bildirgesiyle ortaya koyduğumuz talepler, bütün bu çalışmaların birikimi olarak ortaya çıkmıştır. Zati, herkesçe bilindiğini düşündüğümüz haklarımızı ve taleplerimizi bir sefer daha açıkça söz etmiş oluyoruz.
Alevi toplumumuzun legal kurumlarının, ocaklarının, süreklerinin ve cümle canlarımızın bu kurultayda ortaya koydukları temel talepleri bir defa daha kamuoyuna ilan ediyoruz:
- Cemevlerinin ibadethane statüsünün kabul edilerek, bu statünün gerektirdiği tüm hakların tanınması, el konulmuş dergahlarımızın ve yerlerimizin geri iade edilmesi ve aleyhimize düzenlenmiş olan yasal düzenlemelerin geri çekilmesi,
- Toplumun tüm bölümlerine bir meczup gömleği üzere giydirilen, zarurî din derslerinin zarurî olmaktan çıkarılması, toplumun tümüyle çağın gerisine savrulmasına neden olan eğitimin dinselleştirilmesinden vazgeçilmesi,
- Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, toplumun tümünü domine etmeye yönelik teşebbüslerden bir an evvel elini çekerek, temel siyasal sıkıntılarımız konusunda bir referans mercii olmaktan uzaklaştırılması ve nihayet tasfiyesine dönük adımların atılmaya başlanması,
- Gerek kamu kaynaklarının ve gerekse kamu takımlarının liyakat, adalet ve eşitlik unsurlarına nazaran dağılımının sağlanması, başta Aleviler olmak üzere ötekileştirilen tüm kesitler aleyhine sürdürülen negatif ayrımcılığa derhal son verilmesi,
- Madımak’ın utanç müzesi yapılması,
- Alevilere karşı işlenen nefret cürümlerinin açığa çıkarılması ve bu üzere nefret hatalarının önüne geçilmesi için gerekli tüzel önlemlerin alınması,
- Alevilere karşı yapılmış olan kıyım, katliam ve asimilasyon uygulamalarıyla yüzleşilmesi,
- Kutsal yerlerimize ve coğrafyamıza yönelik yağma, talan ve el koyma teşebbüslerine son verilmesi,
- Alevi yerleşim yerlerinin isimlerinin değiştirilmesinden vazgeçilmesi ve değiştirilen yerlerin isimlerinin iade edilmesi,
- Alevi inancında özel yeri olan günlerin resmi tatil edilmesi,
- Kamusal yayıncılığın ayrımcılıktan arındırılması,
Ve uzun kelamın özü, EŞİT YURTTAŞLIĞI da içeren yeni bir anayasanın yapılması, taleplerini bir defa daha buradan ilan ediyoruz.
Kurultayımız, eşitsizliklerin derinleştiği, demokrasinin ve temel insan haklarının rafa kaldırıldığı, laiklikten giderek uzaklaşıldığı, ayrımcılık ve şiddetin arttığı, politik tansiyonların yükseldiği ve Alevilerin daha da ağır meseleler yaşadığı bir periyotta yapıldığından daha da değer kazanmaktadır. Biz Aleviler geçmişte olduğu üzere bugün de birlikte yaşamanın sorumluluğunu bilerek yine yaşanabilecek bir ülke hasretini gerçekleştirmek için üzerimize düşen sorumluluğu son bir meskenimiz kalsa dahi yerine getirmekte kararlıyız. Ülkemizin geleceğinin konuşulduğu bugünlerde biz Aleviler, herkesin kendisini temsil ettiği demokratik parlamenter sistemden yana olduğumuzu bu kurultayda beyan ediyoruz.
Bu kurultayda bir ortaya gelen bizler, laik, eşit ve özgür bir hayatın yalnızca Alevilerin muhtaçlığı değil, bu ülkede yaşayan herkesin gereksinimi olduğunun şuurundayız. O yüzden ne istiyorsak, herkes için istiyoruz. Ne yapacaksak daima birlikte yapacağız.
Tekrar söylüyoruz, asimilasyon ve yok etme siyasetlerine karşı, Seyit Nesimi’nin dediği üzere iki cihana sığmayan bizler, Kültür Bakanlığına da torba yasaya da sığmayız. Aleviler Vardır, Alevilik Haktır.”